Auteur: Ludo vervloet

De Britse politicus Winston Churchill (1874-1965) is vooral bekend vanwege zijn optreden als Brits premier tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wie was Winston Churchill precies als persoon, militair en politicus? En wat is zijn betekenis geweest voor de Britse en internationale politiek?

° Churchill begon zijn carrière als militair en journalist. Hij vocht onder meer in India en Zuid-Afrika en publiceerde in 1898 zijn eerste boek.

° In 1901 ging hij de politiek in. Van 1910 tot 1911 was hij minister van Binnenlandse Zaken, later Brits premier van 1940 tot 1945, een tweede keer van 1951 tot 1955.

° Churchill werd kort na zijn geboorte op 30 nov 1874  gedoopt in de Church of England. In zijn tienerjaren werd hij felle antichrist om uiteindelijk als volwassene agnost te worden.

° Net als de communist Karl Marx beschouwde Churchill religie als opium, of ‘een heerlijk verdovend middel’. Over religie zei Churchill ooit het volgende: “Ik accepteer de christen of enige andere vorm van religieus geloof niet.”

° In 1893 begon Churchill aan een militaire opleiding aan de Koninklijke Militaire Academie in Sandhurst In 1895, vertrok hij als zakelijk waarnemer naar Cuba. In deze tijd begon hij ook militaire verslagen te schrijven voor tijdschriften als The Pioneer en The Daily Telegraph.

° Op 5 mei 1899 nam Churchill ontslag uit het Britse Leger en werd hij oorlogsverslaggever in Zuid-Afrika. In 1901 keerde hij al terug naar het Verenigd Koninkrijk en besloot in de politiek te gaan.

° Op 2 september 1908 huwde Winston Churchill met Clementine Hozier. Zij was net als Winston afkomstig uit aristocratische kringen. Samen kregen Winston en Clementine vijf kinderen. Eén van zijn achterkleinzonen huwde Lucienne Engelen uit Veerle.

° Privé stond Churchill bekend om zijn Bourgondische levensstijl: hij rookte ongeveer acht tot tien Corona-sigaren per dag, begon zijn dag regelmatig met een Scotch whiskey en dronk sowieso veel alcohol.

° Churchill werd van 1911 minister van Marine. Na WO I werd Churchill minister van Oorlog en minister van Luchtvaart. Churchill was in deze tijd ook van mening dat er in Rusland moest worden ingegrepen om de Russische Revolutie de kop in te drukken.

°° Churchill waarschuwde in de jaren 1930, als een van de weinige Britten,  voor de opkomst van Adolf Hitler in Duitsland.

° Toen in september 1939, na de Duitse aanval op Polen, Groot Brittannië betrokken raakte bij de Tweede Wereldoorlog, werd Churchill aangesteld als minister van Marine. Na enkele Britse nederlagen in Noorwegen in mei 1940 trad Chamberlain af als premier en nam Churchill zijn plaats in.

° Tijdens zijn eerste speech als Brits premier, op 13 mei 1940, deed Churchill een van zijn vele beroemde uitspraken: “I have nothing to offer but blood, toil, tears and sweat” (Ik heb niets anders te bieden dan bloed, hard werk, tranen en zweet)

° In oktober 1940 werd Churchill partijleider van de Conservatieve Partij.  Cruciaal qua oorlogsbijdrage was de invloed die hij had op de totstandkoming van de Amerikaanse  Lend-Lease Act (11 maart 1941) van Franklin Roosevelt. Dat was een leen- en pachtwet die de Engelsen kredietleveringen beloofde van Amerikaanse machines, producten en goederen die door het Verenigd Koninkrijk voor de oorlog ingezet konden worden.

° Churchill had, als lid van de Grote Drie (met Roosevelt en Stalin) een belangrijk aandeel in de onderhandelingen over de toekomst van Europa, op de conferenties van Teheran, (1943), van Jalta (1945) en Potsdam (toen Harry Truman als Amerikaans president Roosevelt was opgevolgd).

° Na de Tweede Wereldoorlog verloor Churchill, ondanks zijn prominente rol gedurende de oorlog, de Britse verkiezingen van juli 1945.

°° Tijdens de Fulton-speech, op 5 maart 1946, lanceerde Churchill de term IJzeren Gordijn … From Stettin in the Baltic to Trieste in the Adriatic an ‘iron curtain’ has descended across the Continent. Behind that line lie all the capitals of the ancient states of Central and Eastern Europe. Warsaw, Berlin, Prague, Vienna, Budapest, Belgrade, Bucharest and Sofia; all these famous cities and the populations around them lie in what I must call the Soviet sphere…”

° In 1951 trad Churchill opnieuw aan als premier van het Verenigd Koninkrijk, een ambt dat hij tot 1955 zou vervullen. In dat jaar moest hij, vanwege zijn kwakkelende gezondheid, aftreden. Kort na zijn tachtigste verjaardag maakte Churchill bekend dat hij aftrad als premier.

° In 1953 ontving Churchill de Nobelprijs voor Literatuur voor zijn historisch werk over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Eigenlijk had hij meer gehoopt op de Nobelprijs voor de Vrede, maar die werd hem niet gegund.

° Churchill was ook een van de weinige Europese prominenten die het lukte om Amerikaans ere-staatsburger te worden. Deze eer werd hem in 1963 verleend door de Amerikaanse president John Kennedy.

° Na een tweede beroerte  stierf Churchill op 24 januari 1965. Over de grootse  uitvaartstoet wordt nog steeds gesproken.

*** In 2002 werd Churchill in het BBC-programma 100 Greatest Britons verkozen tot invloedrijkste Brit uit de geschiedenis van het land. Hij eindigde voor prominente Britten als Isambard Kingdom Brunel (2), Charles Darwin (4), John Lennon (8), James Cook (12), Thomas Paine (34) en Freddie Mercury (58).