De Mona Lisa wordt teruggevonden (1913)

 12 december                                                          
Op 12 december 1913 werd het wereldberoemde schilderij Mona Lisa teruggevonden in Florence, nadat het twee jaar eerder uit het Louvre in Parijs werd ontvreemd (gestolen?).

* In augustus 1911 werd de Mona Lisa, een van de beroemdste schilderijen ter wereld, wellicht gestolen uit het al even beroemd museum in de Franse hoofdstad.

* De diefstal werd een dag later ontdekt door de schilder Louis Béroud. Toen die naar de Salon Carré liep waar het schilderij al vijf jaar te bewonderen was, vond hij een lege plek op de muur. De schilder alarmeerde meteen het museumpersoneel.

* Aanvankelijk dacht men dat het schilderij was weggehaald om het ergens te fotograferen of wat, maar al snel bleek het kunstwerk van Leonardo da Vinci gewoon (?!) gestolen.

* Liefst … twee jaar later werd het schilderij teruggevonden. Het imposante werk werd destijds gestolen door Vincenzo Peruggia, een Italiaanse patriot , kunstliefhebber en medewerker van het Louvre.

* De Italiaan had zich in augustus 1911 verstopt in een kast en was later met het schilderij onder de jas het Franse museum uitgelopen.

* Als patriot vond Peruggia dat het werk van Da Vinci te zien moest zijn in een Italiaans museum.

* Veronderstellingen meenden dat de Italiaan het doek simpelweg stal om er rijker van te worden.

* Peruggia liep tegen de lamp doordat hij het beroemde kunstwerk in 1913 probeerde te verkopen aan het Uffizi, kunstmuseum in Florence.

* De schilder Leonardo Da Vinci (1452-1519) woonde enige tijd in Rome, net als de andere beroemde schilders Rafaël en Michelangelo.

* Naast de Mona Lisa is Da Vinci ook bekend met zijn Laatste avondmaal. Slechts 17 van zijn grote collectie schilderijen is bewaard gebleven. Da Vinci was niet alleen schilder. Daarnaast was hij ook beeldhouwer, architect, uitvinder, filosoof en scheikundige. Een veelkundige artiest.

de zwaarste kernbom ooit

Boven Nova Zembla explodeert de zwaarste kernbom ooit: Tsar Bomba (1961)
Foto van de paddenstoelwolk boven Nova Zembla, genomen op ongeveer 160 km afstand

* De Sovjet-Unie voert op 30 oktober 1961 een grote kernproef uit. Boven Nova Zembla wordt de zogenaamde Tsar Bomba tot ontploffing gebracht.

* De bom zou een kracht hebben gehad van ongeveer 50 megaton en daarmee ruim 3 500 keer sterker zijn geweest dan de bom die in 1945 door de Amerikanen werd gebruikt bij de aanval op de Japanse stad Hiroshima.

* De explosie van de Tsar Bomba is de krachtigste explosie ooit door mensen veroorzaakt. De schokgolf in de atmosfeer ging maar liefst drie keer de aarde rond.

* Op het moment van de test was de Koude Oorlog nog in volle gang. Voorafgaand had het westen geprotesteerd tegen de test en op de dag zelf verzochten de Verenigde Naties de Sovjet-Unie nog om het nucleaire testprogramma te staken. Tevergeefs.

Bron: “Wikipedia”

de Koreaanse Oorlog (1950)

de Koreaanse Oorlog (1950)
Amerikaanse mariniers tijdens gevechten in Seoul, september 1950

Op 25 juni 1950 vielen Noord-Koreaanse troepen in opdracht van de autoritaire leider Kim Il Sung het zuidelijk deel van het Koreaanse schiereiland binnen. De Koreaanse Oorlog – ook wel eens de enige ‘hete oorlog’ van de Koude Oorlog genoemd – was daarmee officieel begonnen.

* De premier van de communistische volksrepubliek wilde de twee Korea’s verenigen tot één communistische staat. De troepen van Kim Il Sung boekten aanvankelijk grote successen. Het zuiden was duidelijk niet voorbereid op de aanval.

* Al op de eerste oorlogsdag nam de VN-Veiligheidsraad een resolutie aan waarin de aanval van het noorden sterk werd veroordeeld.

* Binnen enkele maanden wisten de Noord-Koreanen vrijwel het gehele Zuid-Koreaanse grondgebied in handen te krijgen. Ook de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul werd bezet.

Lees hier verder over de Koreaanse Oorlog (1950-1953)

Verder op 25 juni:

Nelson Mandela krijgt levenslang

Levenslange gevangenisstraf voor Nelson Mandela (1964)
Robbeneiland – Foto: CC/PHParsons

  Op 12 juni 1964 werd Nelson Mandela veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf vanwege zijn leiderschap van de militaire vleugel van de politieke groepering ANC.

Jarenlang verbleef de latere president daarna in een kamp op Robbeneiland. Mandela moest hier o.m. werken in een kalkmijn.

Gedurende zijn gevangenisstraf werd Mandela hét symbool van de strijd tegen apartheid. In 1990 werd hij vrijgelaten.

Vier jaar later werd hij gekozen tot president van Zuid-Afrika.

Lees ook: Nelson Mandela (1918-2013) – Strijder tegen de apartheid
…en: Apartheid (1948-1990)

Boek: De lange weg naar de vrijheid – Autobiografie Nelson Mandela

Verder op 12 juni:
  • t
  • 1942Anne Frank krijgt een dagboek voor haar dertiende verjaardag.
  • 1968Wielrenner Eddy Merckx wint als eerste Belg de Ronde van Italië.
  • 1991 – 120 miljoen Russen kiezen Boris Jeltsin als nieuwe president.

George Marshall presenteert zijn Marshallplan (1947)

Affiche voor het Marshallplan in Recklinghausen – Foto: CC
Embleem van het Marshallplan dat op veel hulpgoederen te vinden was

* Met het naar hem

 

vernoemde Marshallplan gaf de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken George Marshall (1880-1959) de West-Europese economie na de Tweede Wereldoorlog een impuls.

* De Amerikaan ontving hiervoor in 1953 de Nobelprijs voor de vrede.

* Het voorstel voor het Marshallplan, officieel het European Recovery Program (ERP), deed George Marshall op 5 juni 1947 op de Harvard universiteit in Massachusetts. Hij ontving daar een eredoctoraat en hield een opvallende rede.

* In zijn toespraak stond hij stil bij de slechte economieën van de net bevrijde landen van West-Europa. Marshall stelde dat er een grootscheepse hersteloperatie op gang moest komen. De landen moesten dan echter wel zelf een plan maken voor de besteding van het geld en goederen.

* Groot pluspunt voor Amerika zou zijn dat het land er gezonde handelspartners bij zou krijgen.

Lees ook: Het Marshallplan, of hoe Amerika het westen won
Boek: Marshall Plan And Revitalization Of The United States Of America

The 50th Anniversary of the Marshall Plan

Verder op 5 juni:

 

  • 1568Graaf van Egmont en de Graaf van Hoorn op beschuldiging van verraad in Brussel onthoofd.
  • 1832 De Belgische frank ziet het daglicht. In die tijd ging het om een zilveren muntstuk van 5 gram met 9/10 fijn metaal.
  • 1849 – De Deense grondwet wordt getekend.
  • 1967 – Begin van de Zesdaagse Oorlog.
  • 1968 – Robert F. Kennedy wordt neergeschoten in het Ambassador Hotel in Los Angeles door Sirhan Sirhan. Hij overlijdt de volgende dag.
  • 1975Egypte heropent het Suezkanaal dat sinds de Arabisch-Israëlische oorlog van 1967 was gesloten.
  • 1989 – Tijdens de studentenopstand in Peking stopt één man voor het oog van de camera’s een colonne tanks.

Sint-Petersburg (1703)

Tsaar Peter de Grote sticht Sint-Petersburg (1703)
Sint Petersburg tussen 1890 en 1905

Op 27 mei 1703 sticht tsaar Peter de Grote de stad Sint-Petersburg op het gebied dat hij eerder op de Zweden heeft veroverd.

*  De tsaar gaat zelf in de stad wonen die vernoemd is naar de apostel Petrus, de beschermheilige van de stad. In enkele maanden tijd bouwen zo’n 80.000 werklieden de belangrijkste regeringsgebouwen van Sint-Petersburg.

De Russische Revolutie van 1917 begon in Sint-Petersburg met de bestorming van het Winterpaleis

*  Vijftig jaar na de stichting telt Sint-Petersburg zo’n 80.000 inwoners. Aan het eind van de 18-de eeuw zijn er dat al 200.000. Onder tsaar Nicolaas I (1796-1855) wordt ook een spoorlijn naar Moskou aangelegd. Erg belangrijk

*  Sint-Petersburg ontwikkelt zich tot de meest westerse stad van Rusland. In de nieuwe stad start ook de revolutionaire beweging met de bloedig neergeslagen demonstratie van de ‘Rode zondag’ (22 januari 1905).

*  In maart 1917 begint in de stad SP de omwenteling. Tsaar Nicolaas II wordt tot aftreden gedwongen. Na de staatsgreep van Lenin wordt de hoofdstad van de Sovjet-UInie verplaatst naar Moskou.

Verder op 27 mei:
  • 1328 – Filips VI van Frankrijk gekroond tot koning van Frankrijk.
  • 1933 – De Walt Disney-film Three Little Pigs komt uit.
  • 1937 – De Golden Gate Bridge opent voor het verkeer.
  • 1941 – Het Duitse oorlogsschip Bismarck vergaat in de Atlantische Oceaan.

GEDICHTENDAG

26 JANUARI IS HET GEDICHTENDAG

en daarom deden we een beroep op onze kenner LUDO HELSEN …

  Een van de grootste Zuid-Afrikaanse dichters uit onze generatie is Koos du Plessis .
Koos maakte van veel van zijn gedichten ook liedjes die door heel wat bekende zangers in het Afrikaans werden gezongen .

  Doep , zoals hij met een troetelnaam werd genoemd , is op jonge leeftijd verongelukt . ( geb 10 mei 45 – overl 14 januari 84 ).
Een aantal van zijn gedichten zijn eerder filosofisch , sommige zelfs een beetje zwaarmoedig .
Omwille van deze week van de poëzie 2023 heb ik er een “trachten “ te vertalen . Dat is gemakkelijk maar moeilijk tegelijk. Het heet …

KINDEREN VAN DE WIND

Ik ken een zeer oud liedje
van ‘s levens wel en wee,
van lang vergane schepen
In de kelders van de zee.

De woorden zijn vergeten ,
Of werden kindertaal
als vaag onthouden stukjes
uit een heel erg oud verhaal…

Van zwervers zonder richting ,
van zoekers ziende blind ,
En eigenlijk was alles maar
kinderen van de wind .

Gezichten , dromen , namen ,
zijn door de wind verwaaid ,
en waarheen al die woorden zijn?
Die zijn mee weggedraaid!

Zwervers zonder richting ,
Zoekers ziende blind ….
Want eigenlijk was alles maar
beelden in de wind!

De Volkenbond

De Volkenbond

Op 25 januari 1919 werd met veel enthousiasme de Volkenbond opgericht. De bond was een soort voorloper van de Verenigde Naties, de internationale organisatie die in 1945 ontstond.

(foto- Voormalig hoofdkwartier van de Volkenbond in Genève)

  • De eerste aanzet voor de Volkenbond werd tegen het eind van  WO I gegeven door de Amerikaans president Woodrow Wilson.

  •   Tijdens de vredesbesprekeningen van Versailles legde de president veertien punten op tafel.

* In één van die punten pleitte hij voor de oprichting van een bond die de politieke onafhankelijkheid en territoriale onschendbaarheid van de leden moest beschermen. Een Volkenbond, zeg maar.

  • Op 25 januari 1919 werd de Volkenbond uiteindelijk werkelijkheid. Twee weken eerder werd er al een eerste algemene vergadering gehouden.

* Amerika zelf trad niet tot de bond toe. Behalve de geallieerde overwinnaars komen nog  dertien neutrale staten de prille Volkenbond versterken. Later sluiten ook Duitsland (1926) en de Sovjet-Unie (1934) aan bij de Volkenbond..

*** De Volkenbond moest een nieuwe internationale rechtsorde creëren om een nieuwe (wereld)oorlog af te wenden. De bond pleitte voor ontwapening en internationale samenwerking.

* De bond boekte aanvankelijk wel enige successen. In 1920 wist hij bijvoorbeeld te voorkomen dat een Zweeds-Fins geschil uitmondde in een oorlog.  Een jaar later werd dat tijdens een Duits-Pools- conflict herhaald.

* Achteraf bekeken was de Volkenbond echter geen erg groot succes.

* De organisatie kon de agressie van Japan tegen Mantsjoerije in 1931 niet voorkomen en in 1939 werd de Sovjet-Unie uit de bond gestoten nadat het buurland Finland was binnengevallen.

* Tijdens WO II bestond de bond nog wel, maar van enige invloed was inmiddels al geen sprake meer.

* De Volkenbond werd uiteindelijk op 20 april 1946 officieel opgeheven. Het wachten was op een stabielere Verenigde Naties. Later meer daarover. (spotprent …Tussen enerzijds de Belgisch-Franse coalitie en anderzijds de Brits-Italiaanse ontbreekt nog … iets om de zaak erg solide te maken.)

  • (met dank aan -Vandaag in de geschiedenis-)

Martin Luther King Day

Verenigde Staten Martin Luther King jr. DayDe ‘Martin Luther King jr. Day’ (Martin Luther Kingdag) is een nationale Amerikaanse feestdag die de Afro-Amerikaanse dominee dr. Martin Luther King jr. eert.

20 januari is het ‘Martin Luther King jr. Day’

* Martin Luther King jr. (15 januari 1929 – 4 april 1968) was een Amerikaanse baptistendominee, politiek leider en een van de prominentste leden van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging.

* In 1968 werd King doodgeschoten op het balkon van het Lorraine Motel in Memphis.

* Voor velen is Martin Luther King jr. een symbool voor de burgerrechtenbeweging in de Verenigde Staten gebleven. De derde maandag in januari is gewijd aan dominee King en zijn gedachtegoed.

* De ‘Martin Luther King jr. Day’ is het resultaat van een grootschalige campagne die door een aantal activisten werd geleid.

Een van de opmerkelijkste hiervan was de blinde musicus Stevie Wonder, die o.a. met het de hit “Happy Birthday” uit 1980 de campagne onder de aandacht van een breed publiek wist te brengen.

De Amerikaanse president Ronald Reagan tekende op 2 november 1983 de wet die de feestdag ter ere van King officieel maakte.

* De dag werd voor het eerst gehouden op 20 januari 1986. Sinds het jaar 2 000 wordt ‘Martin Luther King jr. Day’ officieel gevierd in alle staten van de VS.

De dag kreeg inhoud met demonstraties voor vrede, sociale rechtvaardigheid, rassen- en klassengelijkheid, en ook als nationale dag van vrijwilligersorganisaties.

* Hoewel de dag een vrije dag is voor mensen die voor de federale en de staatsoverheidsinstellingen werken, geven niet alle bedrijven vrij.

* De meeste scholen en hogeronderwijsinstellingen zijn wel gesloten, maar sommige scholen blijven open en vieren in plaats daarvan Kings boodschap. Vrijwel alle winkels en restaurants blijven echter gewoon open.

Lumumba vermoord

In1958  richtte Patrice Lumumba de Mouvement National Congolais (MNC) op, die in de nadagen van Belgisch Congo uitgroeide tot een belangrijke politieke formatie. Het waren de hoogdagen van het Afrikaanse nationalisme; de koloniale grootmachten Frankrijk en Groot-Brittannië verleenden onafhankelijkheid aan hun meeste kolonies op het zwarte continent.  Rik Arnoudt voor vrtNWS

* In 1959 won het MNC de parlementsverkiezingen, hoewel Lumumba op dat moment weer was opgepakt wegens het ophitsen van een menigte.

* Maar Brussel zag in dat het de onafhankelijkheid niet kon tegenhouden en organiseerde een rondetafelconferentie, waarvoor Lumumba inderhaast werd vrijgelaten.

Die conferentie besliste erg snel om Congo onafhankelijkheid te verlenen. Joseph Kasavubu (L) werd president, Patrice Lumumba (R) premier . (vrije/gratis foto’s)

De koning geschoffeerd

30 juni 1960 werd de grote dag. Koning Boudewijn was in hoogsteigen persoon afgereisd naar Leopoldville om de plechtigheden naar aanleiding van de “dipenda” bij te wonen.

In een paternalistische toespraak in het Paleis der Natie in Leopoldville schonk hij de Congolezen hun onafhankelijkheid.

De kersverse president Kasavubu hield een nette toespraak, maar daarna nam premier Lumumba het woord, tegen alle afspraken in.

* In een vlammend betoog hekelde hij de wreedheden en vernederingen die de Congolezen jarenlang hadden moeten ondergaan. De koning moest het noodgedwongen aanhoren, maar was “not amused”.

* Dat Lumumba charisma had, is onbetwistbaar. Hij had durven te zeggen wat vele Congolezen eigenlijk dachten. Maar die “vrai parler” zou hem niet in dank worden afgenomen, en dat zou ook vrij snel blijken.

* Na de onafhankelijkheid “afrikaniseerde” Lumumba het Congolese leger, dat tot dan volledig blank was en onder Belgisch bevel had gestaan. De regering-Eyskens leek haar greep op de gebeurtenissen in de voormalige kolonie te verliezen.

* Na enkele weken kreeg Lumumba het zelf moeilijk. In juli 1960 al scheurden zowel de rijke mijnprovincie Katanga (onder Moïse Tsjombe) als de diamantprovincie Zuid-Kasaï zich – met Belgische steun – af van het centrale gezag in Leopoldville.

* Ook het leger begon zich te roeren onder stafchef Joseph-Désiré Mobutu. De malaise in het land groeide, ondanks de aanwezigheid van VN-blauwhelmen.

* Lumumba riep de hulp in van de Sovjet-Unie, een kapitale fout in deze periode van Koude Oorlog.

* Lumumba werd prompt versleten voor communist en het Westen zette president Kasavubu onder druk om zijn premier te ontslaan.

De moord op Lumumba

Het was stafchef Mobutu die uiteindelijk het vuile werk opknapte. Op 14 september 1960 pleegde hij een staatsgreep met de stilzwijgende steun van Kasavubu. Lumumba ging op de loop, maar werd op 1 december gevat door de soldaten van Mobutu.

* Verschillende pleidooien om de man vrij te laten of op zijn minst een eerlijk proces te geven, haalden niets uit.

* De afgezette premier werd op 17 januari 1961 overgevlogen naar het Katanga van Moïse Tsjombe, waar hij de facto werd overgeleverd aan zijn vijanden. Dezelfde nacht nog werden Lumumba en twee kompanen geëxecuteerd. Hun lichamen “verdwenen”.

* In 2002 gaf de Belgische overheid toe “onmiskenbare verantwoordelijkheid te hebben gehad in de gebeurtenissen die tot Lumumba’s dood hebben geleid”, al wilde ze niet de volledige verantwoordelijkheid opnemen. Toch bleken een aantal vooraanstaande Belgen opdracht te hebben gegeven tot de moord.

* De Belgische overheid richtte ook een Stichting Patrice Lumumba op om de democratisering van Congo te ondersteunen. België zou daar 1,25 miljoen euro aan geven, plus elk jaar nog eens 500.000 euro. Alleen is die Stichting er nooit gekomen.

* “Er is nooit een akkoord bereikt over de statuten van de stichting tussen de Belgische overheid en de familie Lumumba”, zei Patrick Deboeck van Buitenlandse Zaken. “Onder meer door onenigheid binnen de familie Lumumba is de deadline voor de oprichting van november 2003 verstreken.”

* Nog in 2002 werden er documenten vrijgegeven waarin de rol van de Amerikaanse veiligheidsdienst CIA in de moord werd onthuld.

* De CIA zou Lumumba’s tegenstanders onder meer financieel gesteund hebben . De troepen van Mobutu zouden zelfs militaire training gekregen hebben .

1 2 3 18