Maand: december 2021

Een oor kwijt …

23 december 1888 verloor de excentrieke Nederlandse schilder Vincent van Gogh helemaal een oor of een stuk ervan. Of hij het oor zelf afsneed of iemand anders dat deed , is 133 jaar later nog niet helemaal duidelijk.

* In 2009 wezen twee Duitse kunstwetenschappers nog met de beschuldigende vinger naar de Franse kunstschilder Paul Gauguin die een tijdje bij de Nederlander woonde.

* De Fransman zou eind 1888 tijdens een ruzie met een zwaard de oorlel van de Nederlandse schilder hebben afgehakt of –gesneden.

* De Britse kunstwetenschapper Martin Bailey meende echter te weten dat de schilder eigenhandig zijn oor afsneed nadat zijn broer Theo meldde dat hij zich had verloofd.

* Tot nu toe werd aangenomen dat de kunstenaar in december 1888 in een waanzinnige bui zijn oor met een scheermes bewerkte. In Van Gogh’s Ear, the true Story, van Bernadette Murphy , wordt toegelicht dat Van Gogh niet alleen een deel van zijn linkeroor heeft afgesneden , maar zijn hele oor.

* Murphy baseerde haar bewering door een brief van de arts die van Gogh behandelde na het wereldberoemde oorincident. Uit tekeningen die dokter Félix Rey op de brief maakte , valt op te maken dat de gekwelde kunstenaar zijn hele linkeroor afsneed.

DE LAATSTE SMEDEN  VAN VEERLE

Ook de jaarkalender ‘met een hoek af ‘ heeft niet veel vellen meer om het lijf. Het jaar loopt nu echt op zijn laatste benen. De samensteller van de kalender had echter nog één item in petto waarvoor zeker ons ouder leespubliek sympathie kan opbrengen: het beroep van … smid.

* Uit mijn jeugd in Veerle ken ik twee smeden: Scholleke (Schollen) in de Kapellestraat en de Gille (Stijnen)aanvankelijk in het dorp hoek Makelstraat waar nu chique appartementen staan, later Diestsebaan.

* Hun stiel werd later overgenomen door hun zoon/zonen en kleinkinderen. Van het echte smeedwerk , met vaak ook één paard dat nieuwe hoefijzers moest krijgen, bleef toen al niet veel meer over. De trekpaarden zijn weg, tractors namen hun werk over.

* De laatste nazaten van zowel Schollen als Stijnen zijn inmiddels aan hun pensioen toe. De winkel van Schollen ging dicht en werd met de smidse van de aardbol geveegd. Het zoveelste flatgebouw in Veerle kwam in de plaats.

* Het einde van een stiel  die al vroeg in de wereldgeschiedenis begon. Je leest er alles over hieronder. Mijn foto’s dateren van 2 009. De smid van Bokrijk was een leraar in de beroepsschool met een enorme liefde voor zijn smidse in het domein. Veel leesgenot hieronder.

smog = luchtvervuiling

 Smog is luchtvervuiling die in een bepaalde periode opeens sterk toeneemt De stoffen die invloed hebben op het ontstaan van smog zijn vooral ozon en fijnstof en in mindere mate stikstof – en zwaveldioxide. Deze smog-episoden kunnen een paar dagen, zelfs enkele weken duren… zoals thans het geval was/is.

*

* De grootste bronnen van vervuiling zijn auto’s en elektriciteitscentrales. De stoffen die de vervuiling veroorzaken zijn voornamelijk koolstofmonoxide, stikstofoxiden en vluchtige koolwaterstoffen.

Deze stoffen reageren met aanwezigheid van zonlicht en vormen daarbij een mengsel van schadelijke secundaire vervuilers. Schadelijke stoffen die ontstaan zijn voornamelijk fijnstof en ozon. 

* Afhankelijk van waar ozon zich in de atmosfeer bevindt heeft de stof positieve of negatieve effecten. In de hogere luchtlagen beschermt de ozonlaag ons tegen het schadelijke ultraviolette licht van de zon.

* Er is nauwelijks uitwisseling van ozon tussen de ozonlaag en ons leefniveau. De ozon die op leefniveau geproduceerd wordt kan niet gebruikt worden voor de aanvulling van de ozonlaag.

* Omgekeerd kan alleen hoog in de bergen bij sommige weersituaties de ozonconcentratie wat hoger zijn door ozon uit de ozonlaag. Ozon is een zeer reactief molecuul. Het irriteert het ademhalingsstelsel, beschadigt gewassen, bomen en andere vegetatie, en het erodeert rubber.

* In steden met fotochemische smog, de zgn. bruine steden, zorgt het drukke verkeer in de ochtend voor de belangrijkste bronnen van de smog. De hoogste concentraties van ozon worden bereikt tussen 12:00 en 20:00 uur, meestal aan het begin van de middag.

 * Gewoonlijk wordt het hoogste smogniveau niet bereikt in de stad zelf, maar in de buitenwijken en de omliggende gebieden. Dit wordt veroorzaakt door de tijd die nodig is om de smog te vormen.

 * Zomersmog is een verkeerde benaming voor fotochemische smog, omdat het proces ook in de winter plaats kan vinden; de sterkte is in de zomer echter een stuk hoger vanwege de hogere stralingsintensiteit van de zon.

– Wikipedia was onze gids in deze smogrijke dagen. Bedankt Wiki ! – Op naar een periode zonder (minder) smog, te beginnen met vandaag.

KERSTMIS OP VEERLE-HEIDE

“Veerle-Heide is alweer helemaal klaar om Kerstmis te vieren”, zegt koster Christiane Ennekens.“Volgens de parochiale beurtrol komen wij pas zondag 26 december aan de beurt om hier echt Kerstmis te vieren. Met hopelijk meer mensen dan de door de overheid gedwongen 15 van vorig jaar. Onze ruime kerk is er meer waard. Wij proberen er het beste van te maken.”  (lees onderaan de jongste extra voor kerkgangers)

Aan de stemmige, moderne kerststal zal het niet liggen. In het kersttafereel is iedereen reeds op post: de ouders, een herder met schapen en de koningen met geschenken. Het kind waar alles om draait, wordt even voor de foto in zijn kribbe gelegd en verdwijnt na afloop weer in de coulissen. Alles op zijn tijd.

En o, ja … De werkjes van de communicanten zijn ook dit jaar het bekijken meer dan waard.

* EXTRA VOOR KERKGANGERS *

Het Koninklijke Besluit dat zaterdag 4 december 2021 werd gepubliceerd en diezelfde dag om 11 uur van kracht werd , verplicht alle kerkgangers vanaf de leeftijd van 6 jaar tot het dragen van een mondmasker (de hele duur van de eredienst) .

  • De enige uitzondering op de algemene mondmaskerplicht in gebouwen van de erediensten geldt wanneer het dragen ervan onmogelijk is omwille van de aard van de activiteit, bijvoorbeeld voor de voorganger tijdens de homilie, voor de lector tijdens het voorlezen of voor de koorzangers uitsluitend tijdens de zang.
  • Er wordt met aandrang geadviseerd dat de koorleden tijdens het zingen voldoende afstand van elkaar en van de andere kerkgangers zouden bewaren.
  • Er is géén Covid Safe Ticket (CST) nodig om een eredienst bij te wonen.

Luciafeest gaat Joeltijd vooraf

Het Luciafeest wordt volgens de juliaanse kalender vandaag 13 december, de naamdag van sint-Lucia, gevierd. In de juliaanse kalender, die hier erg lang werd gevolgd, valt de kortste dag van het jaar immers niet op 22, maar op 13 december. Vandaar dus.

* Het Luciafeest gaat het Joelfeest (ons kerstfeest) vooraf. De Joel duurt 12 dagen met 21 december als middelpunt. Feesten doet men ginds omtrent vollemaan. Dit jaar verlicht die de nacht op 30 december.

* De gregoriaanse kalender, die de juliaanse verving, werd goedgekeurd op het Concilie van Trente (1545-1563). Paus Gregorius XIII kon de kalenderhervorming echter pas in 1582 doorvoeren. Vele, vooral kerkelijke gebruiken in luthers-protestantse of orthodoxe landen, bleven zich evenwel vastklampen aan de juliaanse kalender.

° Ook de legende dat Sint-Lucia haar eigen ogen uitstak en toch bleef zien, hangt samen met de symboliek van de winterzonnewende: de overwinning van het licht op de duisternis.

° In Zweden is het Luciafeest het begin van de kerstperiode. De traditie is ontstaan in de middeleeuwen en heeft zich vooral in de 20e eeuw naar Zweden en naburige landen verspreid. De traditie heeft elementen van het voorchristelijke Joelfeest overgenomen.

* De traditie in Zweden wil dat vroeg in de morgen meisjes in witte kleding met een rode sjerp en met kaarsjes op hun hoofd het gezin en ouderen wekken en eten brengen. Daar worden dan ook speciale Lucialiedjes bij gezongen.

* Ook is het traditie dat elk dorp jaarlijks een eigen ‘Lucia’ kiest. Tijdens het Luciafeest worden er vaak lussekatter  (saffraanbroodjes) gegeten en Glögg (een kruidendrankje) gedronken.

* Behalve in het lutherse Zweden wordt het Luciafeest ook in de andere Skandinaafse ‘lutherse’ landen (Noorwegen, Denemarken, Ijsland en Finland) gevierd.

* In Syracuse op Sicilië, de geboortestad van de heilige, begint de viering ter ere van Sint-Lucia op de vooravond van 13 december. Op 13 december wordt het beeld in processie door de stad naar de kerk (met graf van Lucia) gedragen. Acht dagen later volgt een processie in de tegenovergestelde richting. In het zuiden en midden Italië vieren diverse steden de dag van Sint-Lucia met processies, feesten en vuurwerk.

Overige plaatsen

  • In Kroatië en Hongarije worden op sommige plaatsen tijdens het Luciafeest enkele zaden graan geplant, soms met een kaars ernaast. Het graan is tijdens Kerstmis enkele centimeters groot en symboliseert nieuw leven. De kaars staat symbool voor het nieuwe licht.
  • Op Malta wordt het Luciafeest op enkele plaatsen samen gevierd met Onafhankelijkheidsdag, dat ook op 13 december valt.
  • Ook wordt het Luciafeest gevierd op het Caribisch eiland Saint Lucia, dat naar de heilige vernoemd is.
  • Zweedse immigranten brachten het Luciafeest mee naar de VS