Categorie: WEETJES

KINDEREN VOOR SOBIBOR

6 juni
/
Eerste transport van kinderen vanuit Kamp Vught (NL) naar Sobibór (1943)

.

Op 6 juni 1943 – Twee maanden na mijn (LV) geboorte en precies een jaar voor de geallieerde landing in Normandië – vertrok vanuit Kamp Vught-Nederland het eerste transport van kinderen naar Sobibór.

.

Kindermonument Kamp Vught - cc
Kindermonument Kamp Vught – cc

In Kamp Vught hadden de kinderen het al zwaar gehad. Kinderen ouder dan vier werden in aparte barakken geplaatst en zagen hun ouders zelden of helemaal niet meer. Voor de kinderen was dat enorm zwaar. Sommige kinderen werden baldadig, anderen zeer ziek. In de barakken heersten verscheidene besmettelijke ziekten..

Begin juni gingen er geruchten rond dat alle kinderen het kamp zouden verlaten. De leiding van kamp Vught maakte op 5 juni 1943 inderdaad bekend dat bijna 1 300 Joodse kinderen het kamp moesten verlaten.

“Op hoog bevel van elders moeten alle kinderen van 0 tot circa 16 jaar het kamp verlaten….”

Proclamatie Kindertransport Kamp Vught (Bron: joodsekindereninkampvught.nl)
Proclamatie Kindertransport Kamp Vught (Bron: joodsekindereninkampvught.nl)
°
Een dag later werden alle kinderen in de leeftijd van nul tot drie jaar, samen met hun moeder, al op transport gezet. De dag hierna verlieten de oudere kinderen het kamp.
Hoewel gezegd was dat de kinderen overgebracht zouden worden naar een speciaal Kinderlager, belandden de kinderen in doorgangskamp Westerbork.

° Vanaf daar werden de Joodse kinderen uit kamp Vught gedeporteerd naar vernietigingskamp Sobibor. De tocht naar de dood duurde drie dagen.

° Op 11 juni kwamen de kinderen met hun begeleiders aan. Vrijwel onmiddellijk na aankomst werden de kinderen, de vrouwen en de mannen om het leven gebracht.

Verder op 6 juni:
  • 1944 – Tweede Wereldoorlog: D-Day in Normandië.
  • 1990 – De eerste foto’s – genomen van buiten ons zonnestelsel – worden door de ruimtesonde Voyager 1 naar de aarde doorgestuurd. Op de foto’s zijn zes planeten te zien, waaronder de aarde, vanop een afstand van zes miljard kilometer.

De Laokoöngroep

Op14 januari 1506 vond een boer iets ten noorden van het Colosseum in Rome bij het  omspitten van zijn land.

* De meeste archeologen waren het erover eens dat het om de beeldengroep ging die door Plinius de Oudere wordt beschreven.

* De beelden zouden gemaakt zijn door Hagesander, Polydorus en Athenodorus van Rodos en ooit in het paleis van keizer Titus hebben gestaan.

** Het verhaal achter deze afbeelding is dat de Trojaanse priester Laocoön de Trojanen wilde waarschuwen om het paard van Troje niet binnen te halen. Volgens de overlevering werden de priester en zijn zoons vervolgens gewurgd door slangen van Poseidon.

*** Uitgebeeld wordt het moment waarop Laocoön en zijn zoons gewurgd worden door twee slangen die gestuurd zijn door Poseidon (of Pallas Athena).

* De gruwelijke dood van Laokoön heeft in de loop der eeuwen vele kunstenaars geïnspireerd. De bekendste verbeelding van de geschiedenis is de marmeren beeldengroep die door een boer werd gevonden en tegenwoordig in de Vaticaanse Musea te bewonderen is.

*** De beeldengroep is niet gemaakt uit één blok marmer, maar uit vijf blokken.

“De manier waarop de spieren van de romp en de armen de krachtsinspanning en het lijden in de hopeloze strijd weergeven, de uitdrukking van smart op het gezicht van de priester, dat zich hulpeloos in bochten wringen van de twee jongens en de wijze waarop al deze verwarring en beweging tot een blijvende groep is gestold, hebben sinds de ontdekking bewondering gewekt.”

Rechterarm

De Laokoöngroep was niet compleet toen ze gevonden werd. De belangrijke rechterarm ontbrak.

* Hoe die arm er precies uitzag en vooral welke kant hij op wees, was een punt van discussie. Paus Julius II schreef zelfs een wedstrijd uit waarbij de juiste houding van de arm moest worden bepaald.

* Uiteindelijk koos men voor een uitgestrekte arm.Tot onvrede van Michelangelo die meende dat de arm van Laokoön gebogen achter diens hoofd moest zitten.

* Na deze wedstrijd, waar ook de bekende kunstenaar Raphael bij betrokken was, werd een omhoog geheven rechterarm aan het beeld bevestigd. Eeuwenlang was het beeld zo te zien.

* In 1906 vond een Duitse archeoloog vlakbij de plek waar de beeldengroep vier eeuwen eerder was opgegraven een marmeren arm. Na bestudering concludeerden onderzoekers dat dit de ontbrekende rechterarm van Laokoön moest zijn.

* In 1957 werd het armfragment aan de beeldengroep toegevoegd. Geen opgeheven arm, maar een arm die zoals Michelangelo had beweerd achter het hoofd zit. (gevonden bij Historiek en Wikipedia + vrije foto – rood drukken om meer -)

P.S.  De peniskwestie … Er zijn twee redenen waarom mannen op oude Griekse standbeelden zo klein geschapen zijn. Ten eerste zijn ze niet veel kleiner geschapen dan de gemiddelde man en ten tweede werd een grote penis in die tijd niet gezien als iets goeds. Integendeel, een man met een grote penis werd als dom en lelijk bestempeld en mannen met een kleine penis waren slim, gesofisticeerd en rationeel.

DAGUERREOTYPE …

Afbeelding van Daguerre in een boek over de daguerreotypie.
Lees hier verder

 

  • NOG VERDER IN ‘Historiek’ OP 2 JANUARI …
  • Alemannen steken opnieuw in groten getale de Rijn over en vallen Gallië binnen.
  • 1492 – Het Spaanse leger verovert Granada op de Moren. Columbus ontdekt Amerika.
  • 1935 – Bruno Hauptmann, die er van verdacht wordt de 2-jarige zoon van luchtvaartpionier Charles Lindbergh te hebben gekidnapt en vermoord, staat terecht. Later wordt hij schuldig bevonden en geëxecuteerd.
  • 1960 – Senator John F. Kennedy kondigt in de VS aan dat hij zich voor de Democratische Partij kandidaat zal stellen voor het presidentschap.
  • 1985 – De musical Annie wordt voor de 2 377e en laatste keer opgevoerd op Broadway.
  • 2007 – De AEX komt voor het eerst sinds mei 2002 boven de 500-puntengrens uit.
  • 2002 de Belgische frank wordt vervangen door de € euro – ook in de meeste Europese landen verdringt de € de nationale munten
  • 2008 – Voor het eerst wordt 100 Amerikaanse dollar voor een vat olie geboden.

FEEST VAN HET LICHT

Vandaag 13 december – feest van Lucia, de enige heilige die vereerd wordt door de Lutheraanse Zweden, Denen en Noren. De vieringen hebben  veel voorchristelijke elementen van het midwinter lichtfeest behouden. Ook in IJsland en Finland doet men dat.  (vrije,gratis foto)

* Geboren omstreeks 286 werd Lucia in 304 martelares in Syracuse. Waarschijnlijk tijdens het bewind van christenvervolger keizer Diocletianus. Maar … toen begon het pas voor haar.

* In de katholieke kerk werd Lucia meteen gebombardeerd tot heilige van het licht (lux – licht en lucere – lichten, schijnen). Bedoeling was haar naamdag te laten samenvallen met de winterwende van december.

* De geleerden rond Julius Caesar vergisten zich destijds echter met 10 dagen bij het opstellen van hun juliaanse jaarkalender. In feite komt haar feestdag dus 10 dagen te vroeg. Maar niet getreurd, de feestdag bleef behouden op 13 december.

* Het feest van Sint Lucia wordt in de Skandinaafse Joeltijd (onze kersttijd) gevierd op 13 december . Van in de middeleeuwen werd ze ook vereerd als patrones van oogziekten en opticiens. Men stelt haar vaak voor met twee ogen op de hand of schotel. (op 13 dec 2012 werd bij mij een eerste nieuwe lens ingebracht – meer dan een maand later de tweede en … ze doen het minder, jammer toch).

* In het noorden wordt Lucia ook vereerd als patrones van de huiselijke arbeid. Op de avond voor haar naamdag lieten de meisjes van vroeger het spinnewiel rusten. Deden ze dat niet dan zou het vlas de volgende morgen vuil en verward zijn. Aldus de sage.

* In het heldenepos van de Finnen , de Kalevala, wordt van het meisje op de Pohjahoeve zelfs verteld dat zij een verbond had gesloten met de zon.

Beiden zouden ‘s morgens tegelijk opstaan, maar ‘t vlugge deerntje was altijd de eerste. Als de zon opsteeg, had ze al 6 schapen geschoren, de wol tot garen gesponnen en er een kleed van geweven.

 ***  Ook bij ons is Sint Lucia erg bekend. De kerken van Begijnendijk, Wespelaar, Rosselaar (Balen- Olmen), Oosterlo, en (eigen foto) kerk Engsbergen zijn haar toegeweid.

The Washington Monument

Op 6 december 1884 werd het ‘Washington Monument’ voltooid.

* De liefst 196 meter hoge obelisk is opgericht ter ere van de eerste Amerikaanse president George Washington (1732-1799).

* Het enorme monument werd ontworpen door Robert Mills en is gemaakt van marmer, graniet en zandsteen. Het monument maakt deel uit van de zogenaamde National Mall.

* In 1848 werd met de bouw gestart. De Amerikaanse Burgeroorlog zorgde voor veel vertraging. Het voltooide monument werd op 21 februari 1885 officieel onthuld.

* Het Washington Monument is ook toegankelijk voor het publiek. Bezoekers kunnen met een lift naar de top van de obelisk reizen en daar via een paar kleine ramen uitkijken over Washington. (foto Historiek)

* Andere gebeurtenissen op een 6 december …

  • 1768 – De eerste druk van de Encyclopædia Britannica verschijnt.
  • 1877 – De eerste editie van The Washington Post verschijnt.
  • 1877 – Thomas Edison maakt de eerste geluidsopname.
  • 1883 – Het Londense warenhuis Harrods brandt af.
  • 1912 – De Duitse archeoloog Ludwig Borchardt ontdekt bij opgravingen in Egypte de buste van Nefertiti.
  • 1917 – Finland en Litouwen verklaren zich onafhankelijk van Rusland.
  • 1988 – De Amerikaanse zanger Roy Orbison overleed op 6 december 1988 aan een hartaanval.

De ‘Muur van Hadrianus’

Noordgrens Romeinse Rijk

Muur van Hadrianus

Foto Velella: Muur van Hadrianus bij Greenhead Lough

De Muur van Hadrianus werd gebouwd om de noordgrens van het door de Romeinen bezette deel van Engeland te beschermen tegen aanvallen van de Picten.

De Picten bewoonden het gebied dat later Schotland zou heten. De muur liep van de Solway Firth naar de Tyne tussen de huidige plaatsen Carlisle en Newcastle.

Keizer Hadrianus

De verdedigingswal is genoemd naar de opdrachtgever, de Romeinse keizer Hadrianus die van 117 tot 138 na Chr. regeerde. Onder zijn voorgangers werd het Romeinse Rijk steeds maar uitgebreid.

Hadrianus meende echter dat het imperium boven zijn krachten was gegroeid en de bodem van de schatkist in zicht kwam. Hij besloot dus tot het vastleggen van de rijksgrenzen.

Tussen Solway Firth en de Tyne zou de noordgrens van het Romeinse Rijk komen te liggen. Daar liet hij een stevige verdedigingslinie bouwen, de Muur van Hadrianus.

Vanaf 121 gaf hij op verschillende plaatsten opdrachten om de limes, de grens, te versterken.

Op het ogenblik dat keizer Hadrianus himself Engeland bezocht, stonden alleen nog maar enkele ‘milecastles’ en wachttorens overeind. Keizer Hadrianus zou zijn complete magnus opus echter nooit zien.

Verdedigingslinie

De Romeinen werkten ongeveer tien jaar aan de Muur van Hadrianus, de verdedigingsmuur. Al bij al was ‘de muur’ een meesterwerk van 118 kilometer lang, waaraan men 10 jaar werkte.

De ligging van de verdedigingslinie tussen Solway Firth en de Tyne komt nog grotendeels overeen met de huidige grens met Schotland. Op sommige plaatsen was de muur drie meter dik en vijf meter hoog.

Maar niet overal werd de muur van steen gebouwd. Ten westen van het huidige Irthing in Cumbria ontbrak kalksteen om specie te maken. De ingenieurs van Hadrianus pasten daar een mouw aan.

Op een ruw stenen fundament kwam een wal van plaggen, voorzien van een houten palissade. Alleen de wachttorens waren  van steen.

Pas aan het einde van zijn regeerperiode gaf Hadrianus opdracht om ook deze plaggenmuur door een stenen muur te vervangen.

Forten

In de muur werden poorten aangebracht met een douanepost. Bij de muur bouwden de Romeinen 14 grote – en 80 kleinere forten. De Muur van Hadrianus werd bewaakt door 9 000 man.

Op de grens vonden regelmatig aanvallen plaats, waarbij de Romeinen ernstige verliezen leden. Engeland bleef evenwel tot 410 bezet.

Na het vertrek van de Romeinen werden grote delen van de muur afgebroken. De muurstenen dienden als bouwmateriaal voor huizen, kerken en kastelen. Tegenwoordig blijft nog zowat tien kilometer muur zichtbaar.

Cilurnum is het best bewaarde cavaleriefort in Engeland.

Pas in de 19de eeuw kwam er een gebouwtje bij waarin en waarrond de omvangrijkste collectie Romeinse beelden, altaren en gedenkstenen van Engeland te kijk staan.

Housestads, het voormalige Vercovicium, bij Bardon Mill in Northumberland wordt het best bewaarde Romeinse fort in Noord-Europa genoemd. Housesteads wordt tegenwoordig beheerd door English Heritage.

In de negentiende eeuw vond men er nog enkele tempels, maar nog beroemder werd dit fort door de vondst van … de latrine. Het was een twaalfzitter, waarop de soldaten gezellig keuvelend hun behoefte konden doen.

Ook bij dit fort bouwde men een museum. En wat meer is… in de museumwinkel is de tekening van de keuvelende soldaten in de latrine van Ronald Embleton de bestseller.

Toerisme

In de 19de eeuw ontstond meer dan gewone belangstelling voor de Muur van Hadrianus. Wandelaars, zoals William Hutton en Alfred Wainwright, beschreven de tocht langs de archeologische vindplaatsen. Ook deze publicaties lokten nieuwe belangstellenden.

Pas in 2003 werd het Hadrian’s Wall Path, de officiële wandelroute langs de Muur van Hadrianus een feit. De route is 135 kilometer lang. In 2007 kwam er nog een fietsroute bij , de Hadrian’s Cycleway.

Lees Groot-Brittannië: Geschiedenis en Wetenswaardigheden

Napoleon weg uit Moskou (1812)

Op 19 oktober 1812 trok Napoleon Bonaparte zich terug uit Moskou. Niet lang daarvoor hadden zijn troepen de stad ingenomen, maar de Russen staken Moskou in brand.

* Begin september won Napoleon erg nipt de Slag bij Borodino. De slag, die plaatsvond op zo’n honderdtwintig kilometer ten westen van Moskou, ging de geschiedenisboeken in als één van de keerpunten van de Napoleontische oorlog van 1812.

* Een week na zijn overwinning bij Borodino trok Napoleon met zijn leger Moskou binnen. Velen verwachtten dat er vredesonderhandelingen zouden beginnen. Het liep echter anders.

* De Moskouse graaf Fjodor Vasiljevitsj Rostopsjin (1763-1828) gaf bevel alles te vernietigen wat de Fransen van nut kon zijn en al het wapentuig mee te nemen. Vervolgens staken de Russen Moskou in brand.

* Het leger van Napoleon kreeg het hierdoor zwaar te verduren. Door de brand gingen immers alle voedselvoorraden en pakhuizen in vlammen op. De Fransen zagen de noodzaak in om zich snel terug te trekken.

* Tijdens de terugtocht kwamen veel manschappen van Napoleon om het leven. De meeste van honger, dorst en ziekten. Van de ruim 700.000 soldaten die Rusland aanvielen, overleefden er uiteindelijk slechts 18.000 tot 22.000.

* Op 18 december 1812 , twee lange en koude maanden later, eindigde de tocht naar Rusland. De beroemde Slag bij Borodino en de brand van Moskou worden nog steeds genoemd als de keerpunten in de Napoleontische oorlogenreeks.

Lees zeker ook: ‘Wat een karakter tonen die barbaren!’

  • gelezen en bewerkt vanuit  Historiek

***  In DE krant is de pyrrusoverwinning van Napoleon bij Borodino al een paar keer aan bod gekomen. Je kan de sfeer van die veldslag ook nog muzikaal opsnuiven via de Ouverture 1812 van ene Pjotr Iljitsj Tsjaikovski. Fragmenten van de Marseillaise en het toenmalige Russische volkslied voeren de strijd aan en op het einde bulderen zelfs de kanonnen. (Clem)

https://historiek.net/ouverture-1812-pjotr-iljitsj-tsjaikovski/71086/

EEN HISTORISCH WANDKLEED

Het Tapijt van Bayeux, ook wel ‘Wandkleed van Bayeux’, is een tapijt van liefst 70 meter bij 50 centimeter dat rond 1068 gemaakt werd, vermoedelijk in Engeland.

* Het tapijt van Bayeux dankt zijn naam aan het bisschoppelijk paleis dat zich in het Normandische plaatsje Bayeux bevond.

* Het tapijt is een met wollen garens geborduurde linnen doek,  eigenlijk een ‘geweven’ wandtapijt.

* Op het tapijt wordt de (aanloop naar de) Slag bij Hastings afgebeeld waaraan we vorige week nog een stukje wijdden. Even kort herhalen …

* De Normandische hertog Willem I de Veroveraar valt op 28 september 1066 Engeland in het zuiden binnen. Harold II wordt verslagen door het Normandische leger en sneuvelt in de strijd. Willem de Veroveraar wordt ‘de eerste Normandische koning’ van Engeland.

* Eén van de beroemdste scènes op het tapijt laat zien hoe Harold II van Engeland sneuvelt op het slagveld.

* Het tapijt van Bayeux werd kort na de Slag bij Hastings gemaakt in opdracht van bisschop Odo van Bayeux, een halfbroer van Willem de Veroveraar. Vermoedelijk in een borduuratelier in Engeland.

* Volgens anderen zou het Tapijt van Bayeux echter vervaardigd zijn door koningin Mathilde van Vlaanderen (ca. 1031-1083) en haar hofdames. Maar gezien de lengte van het stuk is dat weinig waarschijnlijk.

* Het tapijt van Bayeux dankt zijn naam aan het bisschoppelijk paleis dat zich in het Normandische plaatsje Bayeux bevond. Het tapijt wordt beschouwd als een van de belangrijkste middeleeuwse kunstschatten in de wereld.

** De taferelen op het tapijt zijn het best te vergelijken met de betere, moderne strips. Louter technisch bekeken valt het tapijt onder het zogenaamde ‘Arabische’ borduursels die  ‘in’ waren in die dagen.

** Meer nog. De oudst bekende afbeelding van de komeet van Halley vinden we ook op het tapijt van Bayeux uit 1068. Een komeet die in 1066 verscheen, was meer dan waarschijnlijk de komeet Halley en de oudst bekende waarneming van de komeet in Europa.

* De komeet Halley is een van de bekendste en helderste periodieke kometen. Hij is genoemd naar de Britse astronoom Edmond Halley (1656-1742), die voor het eerst vaststelde dat kometen volgens een bepaald patroon verschijnen.

– gelezen in Historiek (aanbevolen voor de prille geschiedkundigen onder onze lezers) –

PETROV REDT DE WERELD

1983 – Stanislav Petrov voorkomt een mogelijke kernoorlog door vijf intercontinentale raketten die richting de Sovjet-Unie zouden afgevuurd zijn, als loos alarm te melden.

* Het is 26 september 1983. De Koude Oorlog is ijskoud. Luitenant-kolonel Stanislav Petrov (l) zit op zijn post. Hij heeft opdracht gekregen om zijn schermen goed in de gaten te houden en zijn leidinggevenden te melden als …

* Petrov ziet plots vijf rode stipjes. Holy Shit… vijf nucleaire raketten… Petrov twijfelt, ook al is zijn opdracht duidelijk: ‘Meld een aanval meteen’.

* Is zijn waarschuwingssysteem wel te vertrouwen? De radars op de grond zien de raketten nog niet. Vijf raketten is niet veel. Moet hij zijn leidinggevenden waarschuwen of niet? De vragen spoken door zijn hoofd.

* Terwijl Petrov de raketten op zich af ziet komen, gaat er van alles door hem heen. “Als ik de verkeerde beslissing neem, kunnen heel veel mensen sterven” Uiteindelijk doet Petrov het niet.

* Hij meldt dat er sprake is van een vals alarm en blijft op zijn post. Zijn inschatting blijkt correct: het waarschuwingssysteem heeft gefaald.

* De VS valt niet aan. Petrov kan het navertellen en de Russen houden hun nucleaire wapens op zak.

* “Ik weigerde schuldig te zijn aan het starten van de Derde Wereldoorlog,” zo vertelt Petrov later. “Als ik de verkeerde beslissing  had genomen , zouden heel veel mensen gestorven zijn.”

* Ook de meeste experts zijn het er over eens dat Petrov ons met zijn acties een Derde Wereldoorlog heeft bespaard. Want als Petrov zijn superieuren had gewaarschuwd, hadden die,volgens experts, niet getwijfeld, maar direct de Russische nucleaire wapens ingezet. Met alle gevolgen van dien.

* Maar wat waren de vijf stippen dan wel? Zeker geen nucleaire wapens. Onderzoek suggereerde dat het Russische waarschuwingssysteem zonlicht weerkaatste van op grote hoogte.

* Het verhaal van Petrov verdween in de doofpot. Het verhaal legde ook het falende Russisch systeem bloot. En Russen lopen niet graag met hun mislukkingen te koop.

* Bijna tien jaar later wordt het verhaal van Petrov toch publiek goed. Vrijwel onmiddellijk wordt Petrov als een held bejubeld.

* Zelf ziet hij dat niet zo. Hij blijft er nuchter bij. “Ik ben geen held. Ik was alleen op het juiste moment op de juiste plek.”

* Stanislav Petrov leeft nog. Maar niet zoals we dat van helden gewend zijn. Geen villa met een dikke auto voor de deur en bewonderaars aan hun voeten. Petrov is niet alleen een vergeten held, maar ook een beetje een verguisde held.

* In eerste instantie waren zijn superieuren dankbaar voor zijn beslissing, maar later ontving Petrov een bolwassing, omdat hij het incident niet helemaal correct in het logboek beschreven had. Een beloning kreeg hij niet.

-Petrov neemt de Dresden-prijs in ontvangst.-   Afbeelding: Friends of Dresden

* De wereld zag het gelukkig anders. Hij ontving meerdere awards en kon op grote persbelangstelling rekenen. Begin dit jaar nog ontving de zeventiger de Dresden-prijs en 25.000 euro voor het redden van de planeet… Ere wie ere toekomt !!

1 2 3 4