DAGUERREOTYPE …

Afbeelding van Daguerre in een boek over de daguerreotypie.

 

  • NOG VERDER IN ‘Historiek’ OP 2 JANUARI
  • Alemannen steken opnieuw in groten getale de Rijn over en vallen Gallië binnen.
  • 1492 – Het Spaanse leger verovert Granada op de Moren. Columbus ontdekt Amerika.
  • 1935Bruno Hauptmann, die er van verdacht wordt de 2-jarige zoon van luchtvaartpionier Charles Lindbergh te hebben gekidnapt en vermoord, staat terecht. Later wordt hij schuldig bevonden en geëxecuteerd.
  • 1960 – Senator John F. Kennedy kondigt in de VS aan dat hij zich voor de Democratische Partij kandidaat zal stellen voor het presidentschap.
  • 1985 – De musical Annie wordt voor de 2 377e en laatste keer opgevoerd op Broadway.
  • 2007 – De AEX komt voor het eerst sinds mei 2002 boven de 500-puntengrens uit.
  • 2002 de Belgische frank wordt vervangen door de € euro – ook in de meeste Europese landen verdringt de € de nationale munten
  • 2008 – Voor het eerst wordt 100 Amerikaanse dollar voor een vat olie geboden.

de scheve van pisa en meer

Zeg niet te vroeg … vandaag een geschiedenisdag  waarop niets gebeurd is, want … Er gebeurde altijd wel iets dat het vermelden waard is, zoals vandaag 15 dec. Lees maar …

2001 De scheve toren van Pisa wordt heropend voor publiek, na een restauratie die 11 jaar heeft geduurd.
2000 De in april 1986 deels ontplofte kerncentrale bij Tsjernobyl wordt definitief gesloten.
1986 RARA (Revolutionaire Anti-Racistische Actie) sticht brand in de Makro-vestiging in Duiven-Nl uit protest tegen de Zuid-Afrikaanse investeringen van de Steenkolen Handelsvereniging (SHV). Het gebouw brandt af.
1975 1975 – In West-Duitsland worden Günter Guillaume, de secretaris van de bondskanselier, en zijn vrouw Christel Boom wegens spionage voor het Ministerium für Staatssicherheit der DDR (Stasi) tot 13 en 8 jaar celstraf veroordeeld.
1948 In Indonesië bezetten Nederlandse luchtmachteenheden Djakarta en nemen de regering van Soekarno gevangen.
1945 Generaal Douglas MacArthur verordonneert een einde aan Shinto als Japanse staatsgodsdienst.
1944 Een vliegtuig met de Amerikaanse bandleider Glenn Miller aan boord, verdwijnt spoorloos boven Het Kanaal. Aangezien zijn lichaam en het wrak van het vliegtuig niet werden teruggevonden gaf zijn dood aanleiding tot speculaties. Miller was in Amerikaans militaire dienst en trad met zijn orkest op voor militairen in Europa.
1917 Eerste Wereldoorlog: Rusland tekent een wapenstilstand met Duitsland.
1902 De BBC (The British Broadcasting Corporation) wordt opgericht.
1806 Het leger van Napoleon Bonaparte trekt Warschau, Polen binnen.
1711 In Kopenhagen breekt een pest-epidemie uit.

 

DE KEIZER-koster-mentaliteit

Joren Vermeersch is jurist, historicus en auteur en schrijft in eigen naam. Zijn column verscheen voor twee jaar tweewekelijks op maandag in De Standaard . Voorbeeld ? Het subliem geschreven verhaal van  …

De keizer-koster-mentaliteit

* In de dagen van Mozart en Haydn werden wij geregeerd door een vorst die meende het beste met ons voor te hebben. Volgens de Habsburgse traditie van toen was het principe: ‘Tout pour le peuple, rien par le peuple.’ Het klootjesvolk was te dom om te beseffen waar het nood aan had. Alleen een autocraat met kennis van zaken en niets dan goede bedoelingen kon het volk leiden naar een stralende toekomst.

* De vorst is Jozef II, de bij de gratie Gods verkozen keizer van het Heilige Roomse Rijk. De man ging de geschiedenis in als de ergste regelneef die ooit de plak over ons zwaaide. Geen enkel detail ontsnapte aan zijn alziend oog. (zie maar in de film Mozart)

* Helemaal te gek werd het toen hij zich ging bemoeien met een instituut dat al sinds de vroege middeleeuwen populair was: de dorpskermis. Per keizerlijk edict moesten die plots allemaal op dezelfde dag plaatsvinden. Gedaan­ met de helft van het jaar schranzen en zuipen.

* Jozef II bemoeide zich nergens zo hard mee als met de eredienst. Zelfs de lengte van de gewaden en van de doopkaarsen legde hij netjes vast in wetten en decreten. Dat leverde hem de wrok op van de Kerk en de spot van intellectueel Europa.

* Koning Frede­rik II van Pruisen, pennenvriend van Voltaire, noemde hem schertsend ‘mon frère le sacristain’. Meteen was de bijnaam van Jozef II geboren: de ‘keizer-koster’. Het etiket zou aan hem blijven kleven.

 

ONZE PROVINCIE IN CORONA 2021

*** Vandaag beleven onze contreien een nieuwe opstoot van de keizer-koster-mentaliteit.  Denk vooral aan de vele oekazen van de Antwerpse tsarina, provinciegouverneur Cathy Berx. In haar onmetelijke wijsheid sloeg zij voor twee jaar de traditie van het driekoningen­zingen in de ban (en daaruit afgeleid het nieuwjaarzingen in Laakdal – lv – gelukkig voor de kinderen heeft ‘onze Tine’ dat intussen rechtgezet … nieuwjaarzingen kan weer) .

* Opvallend, want de groepjes die van deur tot deur gaan bestaan uit slechts drie kinderen. Dat is minder dan vier, het maximale aantal dat zich samen mocht bewegen over de wegen van het rijk, zo werd verordonneerd per ministerieel besluit­.

* Zelfs de liberalen ontpopten zich vorig jaar tot keizer-kosters. Met Vincent Van Quickenborne op de post van Justitie. Hij mocht zich buigen over de favoriete hobby van Jozef II: de mis reguleren. In eerste instantie werd die door minister Van Quickenborne integraal verboden.

Toen de Raad van State erop­ wees dat dit ongrondwettelijk was, verordonneerde de minister in al zijn welwillendheid dat er voortaan exact vijftien mensen naar de mis mogen (DS 10 december ’20).

* Daarmee toonde de minister zich zeer bekommerd om het lot van de gelovige kudde. De vijftien gelukkigen die met Kerstmis naar de kathedraal van Antwerpen mochten afzak­ken, zouden door zijn wijze ingreep elk maar liefst 533 vierkante meter ter beschikking hebben.

* Wat een weelde, wat een generositeit, te weten dat er onderdanen zijn die zich met dertig of meer moeten proppen in een lijnbus van twaalf meter op drie, alleen maar om op hun werk te raken.

* De idee om dat te gaan vastpinnen op één exact cijfertje, uniform geldend voor alle gebedshuizen over het hele land, was maniakaal. Alsof je de majestueuze Sint-Baafskathedraal van Gent kunt vergelijken met een klein achterkamermoskeetje in de Brugse Poort.

* Waarom liet je de lokale brandweer niet gewoon vaststellen hoeveel mensen er veilig in een bepaalde kerk, moskee of synagoge kunnen? Tenslotte is er maar één coro­naregel werkelijk van levens­belang: afstand houden.

* De regeldrift van Jozef II veroorzaakte in 1789 de eerste nationale opstand sinds de doortocht van de wrede vorst Filips II en zijn bloedhond Alva. Met de staart tussen de benen vluchtten de Habsburgers het land uit.

*** Vandaag is Jozef II een curio­sum in onze lange politieke geschie­denis, een schertsfiguur. Ziedaar­ de prijs die de eigenzinnige vorst betaalde voor zijn vele vermanende vingers. Het is een fout die onze­ politieke klasse beter niet opnieuw­ maakt.

Ondank is ‘s werelds loon !

Een kritisch verhaaltje…

* Gezien en gehoord tijdens het journaal van vrijdag 4 november… In een woon- en zorgcentrum in Nieuwerkerken staat een vrij groot aantal kamers leeg. Die kamers zijn volledig ingericht en klaar om bejaarden te herbergen. Reden van die leegstand: te weinig personeel. Trek dus uw plan. Bijgevolg blijven die bejaarden in de kou staan. Soms letterlijk , altijd figuurlijk.

* In andere rusthuizen ongeveer hetzelfde scenario… Mensen hebben in hun jeugd WO II meegemaakt. Daarna hebben ze ons land heropgebouwd. Ze hebben tot hun pensioen hard gewerkt, belastingen en sociale bijdragen betaald. De mannen hebben militaire dienst volbracht.

De maatschappij …  “Sorry, we hebben geen personeel om jullie te verzorgen.”

* Vijf minuten later in hetzelfde journaal – ” In Jabbeke wordt een asielcentrum ingericht voor enkele honderden immigranten uit Afghanistan en omliggende. Vaak jonge mannen die via via vernomen hebben dat België het beloofde land is: een huis, een riant bestaansminimum, schoolgeld, enz….  werken geen noodzaak .”

* Om zoveel dank begeven sommigen onder hen zich in de criminaliteit. En voor die kerels is er ineens wel personeel beschikbaar.

* Asielcentra worden opgeknapt en gepoetst. Er is personeel dat voor eten zorgt en personeel om de centra te onderhouden. Medische zorg is geen probleem, ondanks een nijpend tekort aan dokters en verplegend personeel.

* De moraal van het verhaal:  In België ben je geen sant in eigen land. – In België krijg je stank voor dank. – In België komt eigen volk … laatst.

* Met dank aan Agnes (Makelstraat-Veerle)

Speurder naar oorlogsmisdadigers

Van de eerste – naar de tweede wereldoorlog overstappen is slechts een bruggetje doen van amper 20 jaren. Een oorlog die in het teken stond van de totale uitroeiing van het Joodse ras. Hitler en zijn nazi’s gingen daarin erg ver, maar werden na vijf jaar oorlog helemaal uitgeteld.

Simon Wiesenthal  (1908-2005) wijdde zijn leven aan het opsporen van nazi-misdadigers.

Amper 20 jaar na het einde van W0 I, was het opnieuw prijs op het oude continent. Hitler en Co joegen een Europees -, zelfs wereldrijk na , zonder Joden. Alles was daarvoor geoorloofd.

* De Jood Simon Wiesenthal (l) overleefde liefst twaalf concentratiekampen. Op miraculeuze wijze ontsnapte hij verschillende keren aan de dood. In mei 1945 werd hij bevrijd uit het concentratiekamp Mauthausen.

* Al tijdens zijn gevangenschappen in de concentratiekampen verzamelde Simon Wiesenthal gegevens over de gruweldaden van de kampbewaarders.

* Na zijn bevrijding overhandigde hij de Amerikaanse autoriteiten een lijst met ongeveer honderd namen van oorlogsmisdadigers. Het begin van de verzameling gegevens over oorlogsmisdadigers waarmee hij de rest van zijn leven zou werken.

* Wiesenthal richtte in Wenen een kantoor in dat lange tijd betaald werd door de Mossad, de Israëlische Geheime Dienst.  Bovendien kreeg hij een onkostenvergoeding van ongeveer driehonderd dollar per maand.

* Wiesenthal hielp de Mossad niet alleen bij het opsporen van oorlogsmisdadigers. Hij verschafte ze ook informatie over Duitse raketingenieurs die voor Egypte werkten en hij voorkwam dat de Fransen in 1949 voormalige nazi-officieren naar het pro-Franse Syrië smokkelden.

* Adolf Eichmann, de belangrijkste oorlogsmisdadiger die door de Mossad met hulp van Simon Wiesenthal werd opgespoord, was de organisator van de Holocaust.

* In 1948 zette Wiesenthal de Mossad voor het eerst op het spoor naar Eichmann. Vergeefs. In 1953 ontdekte Wiesenthal Eichmann opnieuw. Pas in 1960 ging de Israëlische geheime dienst tot actie over in Buenos Aires.

* Adolf Eichmann werd in Argentinië gearresteerd en in het geheim overgebracht naar Israël, waar hij tijdens een spectaculair proces tot de doodstraf werd veroordeeld. Na de veroordeling van Adolf Eichmann, kwam Wiesenthal met het boek ‘Ich jagte Eichmann’, waarin hij volgens velen te veel eer naar zich toehaalde.

* Wiesenthal geloofde niet in collectieve schuld. Oorlogsmisdaden werden volgens hem gepleegd door individuen en niet door volkeren. “Eichmann handelde niet uit een blinde gehoorzaamheid. Hij deed wat hij juist achtte te doen.” Daarom bleef Wiesenthal verbeten zoeken naar oorlogsmisdadigers.

* Na een lange zoektocht van Wiesenthal kon in 1963 ook Karl Josef Silbermann opgespoord worden. Silbermann was de politieagent, die de familie van Anne Frank arresteerde.

* In 1970 kon Franz Stangl, de commandant van Treblinka, worden opgepakt. Drie jaar later werd Hermine Braunsteiner, de kindermoordenares van Majdanek, die in New York leefde, aan Duitsland uitgeleverd.

* Simon Wiesenthal was geen systematische onderzoeker. Hij moest het vooral hebben van zijn goede geheugen, toeval en briljante ingevingen. Uiteraard speelde ook volharding een belangrijke rol bij het opsporen van oorlogsmisdadigers.

* Vaak liep een onderzoek op niets uit of duurde het jaren voordat een succes geboekt kon worden. Wiesenthal kreeg weinig hulp. Veel landen, zoals de Verenigde Staten van Amerika en Duitsland waren niet geïnteresseerd in de vervolging van oorlogsmisdadigers. Vaak eindigden rechtszaken in vrijspraak wegens gebrek aan bewijs eindigden.

* In zijn boeken en autobiografieën vertelde Wiesenthal verschillende verhalen over zijn leven en de jacht op oorlogsmisdadigers. Hij werd beschuldigd van bedrog.

* Zo beweerde Wiesenthal in de oorlog ook in Auschwitz te zijn geweest. De waarheid was echter dat hij wel in een trein naar het vernietigingskamp Auschwitz heeft gezeten, maar dat hij daar door een verkeerde koppeling van wagons nooit terecht is gekomen.

* In de jaren zestig groeide Simon Wiesenthal uit tot het morele geweten van hen die de herinnering aan de Holocaust levend hielden. Wiesenthal ontving vele onderscheidingen. Hij overleed op 20 september 2005 op 96-jarige leeftijd in Wenen en werd begraven in Israël.

(Met dank aan Ruud van Capelleveen – AbsoluteFigures.nl)

Het beste van IsGeschiedenis

Halloween wordt steeds populairder. Het feest, dat vroeger vooral bekend was uit Amerika, wordt ook door steeds meer Europeanen gevierd. IsGeschiedenis

* Halloween wordt gevierd aan de vooravond van de christelijke feestdag Allerheiligen. Halloween kent Keltische en christelijke invloeden, die eeuwen teruggaan.

* Halloween is een verbastering van All Hallows’ Even, de avond voor Allerheiligen. De naam werd dus zo’n 400 jaar geleden voor het eerst gebruikt, maar de oorsprong van Halloween gaat terug tot rond het begin van de christelijke jaartelling.

* Halloween kwam voort  uit het Keltische feest Samhain. De Kelten in Ierland en Groot-Brittannië vierden dit feest op 31 oktober op de Keltische variant van oudejaarsdag.

* Op 1 november eindigde het oogstseizoen en begon de winter, en daarmee het nieuwe jaar.

Met de oogst in de graanschuur en het vee in de stal was het tijd voor een feest.

* Naast het oogstfeest geloofden de Kelten ook dat op Samhain de ‘deur’ naar de onderwereld een klein stukje openstond, waardoor het voor de zielen van de doden, en andere wezens zoals feeën, mogelijk was om naar onze wereld te komen.

* Om deze zielen te eren werden grote feestmalen gegeven, waarbij plekken vrij werden gehouden voor de overledenen.

* Naast de zielen van de overledenen konden op deze dag ook slechte wezens als demonen door de deur komen, waar de Kelten zich tegen moesten beschermen door deze slechte wezens af te schrikken. Hier komt waarschijnlijk de traditie vandaan dat mensen zich verkleden op Halloween.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook(link is external)!

* Het feest van Samhain mengde zich in de 9e eeuw na de komst van zendelingen in Ierland en Groot-Brittannië met het christelijke Allerheiligen.

* Allerheiligen werd in 609 ingevoerd door paus Bonifatius IV om alle christelijke heiligen te eren.

* Het feest werd eerst op 13 mei gevierd. Deze datum werd in 835 door paus Gregorius IV veranderd naar 1 november.

* Allerheiligen wordt op 2 november gevolgd door Allerzielen, waarop de overledenen worden herdacht.

* Dit droeg verder bij aan de connectie van Halloween met de doden en het ‘enge’ imago dat de feestdag heeft

*** Meer lezen over Halloween? Lees dan ons Halloween dossier.

DE DIEFSTAL VAN DE MONA LISA

Vanmorgen op Klara … Wij brachten het verhaal -beetje bewerkt -uit ‘Historiek’ – op 21 aug , de dag van de roof. Een herneming.

Het verhaal achter de Mona Lisa

* Het beroemde schilderij werd gemaakt in opdracht van de Italiaanse zakenman Francesco Del Giocondo en zou een portret zijn van zijn vrouw Lisa Gherardini.

* Vandaag de dag is het schilderij bekend als ”Mona Lisa”, omdat Mona een samenvoeging is van Madonna, wat ”my lady” betekent.

* Op 21 augustus 1911 werd de Mona Lisa, een van de beroemdste schilderijen ter wereld, gestolen uit het Louvre in Parijs. De diefstal werd een dag later ontdekt door de schilder Louis Béroud.

* Toen die naar de Salon Carré liep, waar het schilderij al vijf jaar te bewonderen was, vond hij een lege plek op de muur. De schilder alarmeerde hierop het museumpersoneel.

* Aanvankelijk dacht men dat het schilderij was weggehaald om het ergens te fotograferen, maar al snel bleek het kunstwerk van Leonardo da Vinci wel degelijk gestolen.

* Twee jaar na de roof werd de Mona Lisa toch nog teruggevonden. Peruggia was er dan wel in geslaagd het beroemde kunstwerk te stelen. Toen hij het eenmaal in bezit had bleek het wel erg erg lastig om het doek ergens te slijten. Daarvoor was het veel te bekend.

* Naar verluidt stal Peruggia het werk overigens niet alleen om er geld mee te verdienen, maar vond hij als patriot ook dat het werk van Da Vinci te zien moest zijn in een Italiaans museum en niet in een museum in Frankrijk.

* De dief liep tegen de lamp toen hij het werk probeerde te verkopen aan het Uffizi in Florence. Wat niet lukte.

* Na zijn aanhouding werd duidelijk dat Peruggia zich tijdens de nacht van de roof had laten insluiten in het Louvre.

* Daarna verwijderde hij het schilderij uit de lijst , mogelijk geholpen door twee kompanen, en wikkelde het vervolgens in linnen.

* De volgende ochtend wandelde Peruggia achteloos met het schilderij het museum uit. De suppoosten kenden hem goed en groetten de dief in het voorbijgaan.

* Vincenzo Peruggia werd veroordeeld tot een jaar cel, maar hoefde uiteindelijk maar enkele maanden te zitten.

* Heel zwaar had hij het in die zittijd bovendien niet, want de dief ontving in de gevangenis talloze bedankbrieven, cadeautjes en lekkernijen van dankbare Italianen die meenden dat Peruggia een goede daad had verricht.

* Ook zij meenden dat La Gioconda, zoals het schilderij in Italië wordt genoemd, in hun land te zien moest zijn. Peruggia was in hun ogen eerder een held dan een misdadiger.

* Na zijn vrijlating vertrok Peruggia weer naar Frankrijk. En ook de Mona Lisa keerde na de arrestatie van Peruggia weer terug naar Frankrijk.

* Maar eerst maakte het wereldberoemde schilderij nog een korte tour door Italië…

* De terugkeer van het doek was voor het Louvre een groots moment. Men had er al serieus rekening mee gehouden het schilderij nooit meer terug te zien.

* Vandaag de dag is de Mona Lisa nog steeds hét topstuk van het museum. Wie het doek wil stelen, moet veel meer in zijn mars hebben dan Peruggia, honderd jaar geleden.

* Hoewel museumbezoekers met hun neus vrij dicht op de Mona Lisa kunnen staan, wordt het schilderij zeer goed beveiligd.

* Er staan verschillende camera’s op het werk gericht en onzichtbare laserstralen houden de omgeving doorlopend in de gaten.

* Zodra een vinger naar het werk wordt uitgestoken, gaat er een alarm af en wordt er een legertje beveiligers gealarmeerd.

De Grieken

*** Belangrijk boek Paperback vanaf € 29,99  (in Historiek)

De Grieken: Hoe een cultuur zich over de wereld verspreidde –  Philip Matyszak –

Wat maar weinigen weten is dat de Griekse beschaving zich heeft uitgestrekt tot rond de Zwarte Zee en in het hele Midden-Oosten, en dat er zelfs Griekse steden waren in de uitlopers van de Himalaya.

 Philip Matyszak – GRIEKEN – een opwarmertje –

* Rond 1 200 v.Chr. maakte het antieke Griekenland deel uit van een samenhangend cultuurgebied dat volop in ontwikkeling was en dat zich uitstrekte van Indië tot aan het westelijke Middellandse Zeegebied.

* Het was de tijd van de Hethieten, de Minoïsche stierspringers op Kreta en de ‘paleiscultuur’ van het Myceense Griekenland, een wereld die zou voortleven in de legendes over Hercules en Helena van Troje. .

* Tussen 1 050 en 1 000 v.Chr. werden vrijwel alle steden van enig belang in de antieke wereld geplunderd en verwoest. Zelfs het machtige Egypte werd op grote schaal belaagd door de Hyksos, de zeevolkeren, en onder die druk verviel het land bijna in anarchie.

* De Hethietische en de Minoïsche beschaving werden van de aardbodem geveegd. De handel stortte ineen, bevolkingsaantallen liepen dramatisch terug en in het westelijke Middellandse Zeegebied begon een ‘donkere periode’ die meer dan 250 jaar geduurd heeft.

* Als oorzaak van deze ineenstorting is gedacht aan de grote uitbarsting van de vulkaan Thera (het huidige eiland Santorini), die klimaatverandering tot gevolg had. Maar ook invasies door barbaren, heftige epidemieën en een economische crisis zijn mogelijkheden.

*  De Griekse bevolking identificeerde zichzelf ofwel met de oorspronkelijke Ioniërs en Arcadiërs, ofwel met de Doriërs (vooral de Spartanen). Recent onderzoek wees uit dat de Doriërs de oorspronkelijke bevolking hebben verdrongen of zich ermee hebben vermengd. Het kan zelfs zijn dat zijzelf de eerste bewoners van het schiereiland waren.

Het gevolg van de ineenstorting in de donkere periode was hoe dan ook dat de Griekse beschaving zich verspreidde over het hele Middellandse Zeegebied en daarbuiten.

Voor de mensen in de oudheid omvatte ‘Griekenland’ ook delen van Klein-Azië, de eilanden in de Egeïsche Zee, Sicilië en grote delen van Zuid-Italië.

* Van in het zuiden van het Iberisch schiereiland tot aan de Zwarte Zeekust van het huidige Georgië, vormden de Griekse kustnederzettingen ‘een Griekse zoom op een barbaarse mantel’.

* Deze steden hadden veel meer gemeenschappelijk dan hun Griekse cultuur. Om te beginnen lagen ze allemaal aan of vlak bij zee. De Griekse filosoof Plato had daar een mooi beeld voor: volgens hem waren de Griekse steden rond de Middellandse Zee net ‘kikkers om een vijver’.

Van Halicarnassus in Klein-Azië tot Syracuse op Sicilië gingen Griekse kolonisten vermoedelijk telkens op dezelfde manier te werk.

* Eerst zochten ze een eilandje voor de kust, om daar een versterkte basis te vestigen. Dan gingen ze zakendoen met de plaatselijke bevolking en zodra die een beetje aan ze gewend was geraakt, stichtten ze een nederzetting op het vasteland, waarbij de eilandbasis voor de zekerheid aangehouden werd.

* Doorgaans hechtten de koloniën aan een goede band met hun stichterstad  Zo’n band berustte niet alleen op sentiment maar ook op handel. Goederen uit de respectieve achterlanden werden op koopvaardijschepen af- en aangevoerd.

* De Atheners exporteerden vazen naar Fenicië en importeerden de beroemde paarse kleurstof uit dat land. De Feniciërs op hun beurt verkochten die vazen weer door naar Egypte in ruil voor graan en papyrus.

* Chinese zijde en slippers uit Perzië, geïmporteerd door de steden in Anatolië, konden in Rhegium geruild worden tegen was, kaas en slaven uit Italië.

* Tussen Carthago en de Grieken op Sicilië was het niet alleen haat en nijd maar werd er ook gehandeld in ivoor, tin uit Cyprus, of bronzen voorwerpen uit Etrurië

* Handel bracht uit de diverse achterlanden niet alleen allerlei goederen naar de Griekse wereld maar ook cultuur, ideeën, godsdiensten en filosofieën.

*** Deze stimulerende uitwisseling zorgde in de vijfde eeuw voor een intellectuele revolutie die de wereld tot op de dag van vandaag mee bepaald heeft.

RAZZIA’S in Antwerpen anno 1942

Het naziregime dat begin jaren dertig aan de macht komt in Duitsland, is openlijk antisemitisch en neemt heel wat anti-Joodse maatregelen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vertrekken vanuit België in totaal 28 transporten. Bijna allemaal hebben ze het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau als bestemming.

* In totaal gaat het over zo’n 25.273 joden en 353 zigeuners. Slechts 1.251 van hen overleven. Plaats van vertrek is de Dossinkazerne in Mechelen.

* 17 van deze 28 transporten gebeuren in de korte periode tussen 4 augustus en 31 oktober 1942. Tegen dan zijn al om en bij de 10.000 Joden weggevoerd.

* Zij zijn meestal het slachtoffer van razzia’s. Er wordt geschat dat slechts 55% van de in België geregistreerde Joden de oorlog overleefden. Ook in Antwerpen vinden er meerdere razzia’s plaats in de zomer van 1942

** De vierde razzia vindt plaats in de nacht van 28 op 29 augustus.  Als straf voor de sabotage van de dag voordien, krijgt de Antwerpse politie nu een meer actieve rol toebedeeld. Ze moet zelf 1.000 Joden oppakken.

*** Hoofdcommissaris De Potter zegt zonder verpinken dat de agenten de opdracht moeten en zullen uitvoeren.

* Hier en daar weigeren agenten medewerking, anderen knijpen nu en dan een oogje dicht. Waar nodig komt er versterking van andere eenheden. Elke politiewijk moet 250 Joden arresteren. De 943 opgepakte Joden worden samengebracht in scholen. Opnieuw reageren de Antwerpse lokale verantwoordelijken niet.

* De vijfde grote razzia vindt plaats op 11 en 12 september. Die dag rekent de bezetter niet op de medewerking van het Antwerpse politiekorps. Toch zijn er wel enkele agenten die hun Duitse ‘collega’s’ bijstaan tijdens deze acties.

* In de dagen, weken en maanden na de razzia’s gaan de acties verder. Vanaf september 1942 rekent de bezetter niet meer op de actieve medewerking van de Antwerpse lokale politie. De bezetter past zijn tactiek aan en rekent enkel nog op de Duitse politiediensten en zijn handlangers.

* Hoeveel procent van de Antwerpse Joden de Duitse bezetter exact deporteert naar het concentratiekamp en vernietigingscentrum Auschwitz-Birkenau, is heel moeilijk te becijferen en nog volop in onderzoek. Historicus Lieven Saerens, die diepgravend onderzoek voerde naar de Antwerpse specificiteit, spreekt van 65 tot 68%.

* Lopend onderzoek uitgevoerd door Kazerne Dossin, bevestigt dat het Antwerpse deportatiecijfer hoger ligt dan het landelijke gemiddelde van 45%. Wel tonen hun voorlopige onderzoeksresultaten aan dat het cijfer evenwel niet zo hoog zal blijken als 65 tot 68%. Berekeningen van Saerens suggereren dat ongeveer 10.000 Joden uit het Antwerpse de oorlog niet overleefden.

* De Duitse vervolgingspolitiek doet heel wat Joden kiezen voor de vlucht of onderduik. Ze komen zo in een situatie terecht waarin ze voor voedsel, onderdak en overleven volledig afhankelijk zijn van anderen.

* Naar schatting kunnen 15.000 in België verblijvende Joden na de zomer van 1942 nog onderduiken of vluchten. De Duitse vervolgingspolitiek treft de Antwerpse Joden heel zwaar. De meerderheid overleeft de oorlog niet.

* Wie de kampen wel overleeft, keert gebroken terug, met heel wat fysieke en mentale gevolgen. Het menselijke leed is groot. Iedereen heeft familieleden, vrienden of kennissen die in Auschwitz-Birkenau zijn overleden en er heerst heel wat onduidelijkheid over nabestaanden...      – geen foto’s beschikbaar –

1 2