Auteur: Ludo vervloet

HET EINDE VAN DE ADELAAR

Op 17 oktober 1897 schreef de Zweedse ballonvaarder Salomon August Andree voor het laatst in zijn dagboek. Pas drieëndertig jaar later werd het dagboek gevonden en werd duidelijk wat de ballonvaarder en zijn mede-expeditieleden tijdens een gevaarlijke expeditie in 1897 allemaal hadden meegemaakt.

* Salomon August Andree maakte met de Svea, zijn eigen ballon, in totaal negen vluchten. Hij stak onder meer de Oostzee over en kon een hoogte van vijf kilometer bereiken. Dat smaakte naar meer.

* Vanaf Spitsbergen wou hij via de noordpool naar Alaska vliegen. Henri Lachambre in Parijs bouwde een nieuwe ballon: de Örnen (adelaar). Die had een diameter van twintig meter en een volume van bijna 5000 m³, gevuld met waterstof.

* De Zweedse media stonden sceptisch tegenover de plannen van de ballonvaarder. Alfred Nobel  (die van het buskruit), één van de belangrijkste geldschieters van de expeditie, bleef Andree echter steunen. De ballon werd nog groter gemaakt.

* 30 mei1897 landden Andree en zijn expeditieleden opnieuw op Spitsbergen . 11 juli begonnen de drie mannen aan hun tocht.

* Meteen  na de start ging het al mis. Een van de touwen waarmee de vlieghoogte en de richting van de ballon wordt geregeld, ging verloren. Ballast werd overboord gegooid om niet in zee te storten.

* Vier dagen na hun vertrek werd een postduif gevonden met het bericht dat de expeditie 82°2′ NB had bereikt. Daarna bleef het angstvallig stil.

* Pas in 1930 , 33 jaar later, werd duidelijk dat de ballon was neergestort. Bij Kvitøya ten oosten van Spitsbergen werd een boot gevonden met de lijken van de drie mannen erin, evenals logboeken, dagboeken en foto’s van de tocht.

* Uit de aantekeningen bleek dat de wind de ballon ongewenste richtingen had opgestuurd. Uiteindelijk was de ballon op 14 juli op het ijs geland.

* Het drietal ballonvaarders had vervolgens geprobeerd  met sleeën en een boot Frans Jozefland te bereiken. Westwaartse drift van het ijs maakte dit echter onmogelijk.

* Oktober 1897 bereikten de mannen uiteindelijk Kvitøya. Daar zijn ze alle drie omkomen. De laatste aantekening dateert van 17 oktober.

* De lichamen van de expeditieleden werden overgebracht naar Zweden. Erg veel Zweden kwamen hen in Stockholm de laatste eer bewijzen.

***  In Andrees geboortedorp Gränna wordt ter ere van de ballonvaarder nog ieder jaar een ballondag gehouden.       (naar een verhaal in Historiek)

WINDSOR CASTLE

De ‘bescheiden’ geschiedenisbijdrage van vandaag sluit aan bij het stukje over Willem de Veroveraar, de stoere Normandiër die mee aan de basis lag van het latere Engeland, zelfs van Groot-Brittannië.

* Het paleiskasteel Windsor Castle (17de eeuwse prent) in het graafschap Berkshire is al meer dan negenhonderd jaar in het bezit van het Britse koninklijke huis.

* Windsor werd in 1070 gebouwd in opdracht van de stoere Normandiër Willem de Veroveraar. De Normandische veroveraar van Engeland, later ook van Schotland, zorgde meteen voor een sterke centrale regering in Engeland.

* Dat het menens was met zijn koningschap bewees hij door de bouw van liefst tachtig kastelen, waaronder Windsor Castle en de Tower Bridge, bouwsels die in de hele wereld bekend zijn.

* De kastelen werden meteen beheerd door vertrouwelingen van Willem en werden tijdens de regeringsperioden van de koningen Hendrik II en III nog fors uitgebreid.

* De vertrouwelingen van Willem vormden de basis voor de latere Engelse adel. Het vaststellen van de belastingaanslagen deed Willem de Veroveraar via het Domesday Book.

* In dit register werd een groot deel van Engeland beschreven. Vooral de eigenaars van onroerend goed werden daarmee bekend. Het boek was zowat een voorloper van het huidige kadaster. Willem was dus zeker niet zomaar een met veel wapens kletterende veroveraar.

* Koning Willem zat nooit stil. Blijven veroveren was zijn dada, Frankrijk zijn grote doel, tot het bittere einde. Willem de Veroveraar overleed op 9 september 1087 in het klooster van St Gervais bij Rouen als gevolg van verwondingen na een val van zijn paard tijdens het beleg van Nantes.

* Edward III richtte Windsor Castle ook in als koninklijke residentie. Queen Victoria  stelde Windsor Castle voor het eerst open voor het publiek. Uiteraard niet alle vertrekken en gebouwen, want de koninklijke familie gebruikt het kasteel nog altijd.

* In een aantal tentoonstellingszalen kan men komen genieten van een deel van de koninklijke kunstcollectie die werken van Leonardo da Vinci, Hans Holbein en andere grootheden bevat. Naast Windsor Castle zijn ook  Buckingham Palace en Balmoral Castle bekende optrekjes van de koninklijke familie.

* Windsor is sinds 1917 ook de naam van de koninklijke familie. King George V veranderde tijdens de Eerste Wereldoorlog de gecompliceerde achternaam Saksen-Coburg en Gotha in het beter Engels-klinkende Windsor.

Het Oude Griekenland via videogame

Geschiedenis hoeft helemaal niet saai te zijn. In mijn studententijd (’54-’62) was er vrijwel niets voorhanden in het middelbaar onderwijs. Geschiedenis bleef beperkt tot het afdreunen van een aantal data waaraan een gebeurtenis kleefde. Gelukkig beschikte ik toen nog over een fotografisch geheugen. Geschiedenis was mede daardoor mijn lievelingsvak.

° Modernere leerlingen  onderzoeken samen bronnen, bestuderen verhalen en bekijken videofragmenten. En nu kan geschiedenis zelfs volledig digitaal. De goesting om er weer van nul aan te beginnen is groot…

* Ubisoft , een Franse uitgever van videospelletjes, heeft samen met GO! Middenschool en leraar Michaël De Borre in Geraardsbergen een videogame voorgesteld over het Oude Griekenland. Leerlingen van het tweede middelbaar krijgen een inkijk in het Oude Griekenland op een speciale manier.

* Geschiedenislessen kunnen nu volledig digitaal: “Gamen kan dus op een positieve manier gebruikt worden. En nu is er een volledig educatieve tool ontwikkeld waarin het Oude Griekenland volledig werd nagebouwd. Van Macedonië tot Kreta, van Sparta tot Athene, alles zit erin.”

* Er staan 20 playstations opgesteld in de klassen: “Dat is goedkoper dan computers. Elke klas van het tweede jaar zal om de beurt een opdracht moeten doen. Ze moeten Athene en Sparta vergelijken, die de twee belangrijkste en grootste stadstaten van het Oude Griekenland zijn.”

* Ze doen dat door een reis te maken: “Ze vertrekken bovenaan de Akropolis in Athene, en kiezen zelf de route die ze willen nemen om tot in Sparta te geraken. En ook de manier waarop ze op weg gaan moeten ze kiezen.  Ze kunnen wandelen, op een paard rijden of met een schip meegaan.”

* Iedere leerling komt iets anders tegen:“Sommigen zitten in een bos met een beer, of in de bergen met lynxen. Je hebt er die ook in een kleine stad of dorp terecht komen.” Ook de ambachten van toen komen aan bod: “Potten bakken, brood bakken, de markten en de havens komen we tegen. We zien een heel erg bruisende wereld.”

* Het spel “Discovery Tour: Ancient Greece” is een onderdeel van het leerplan. Het is de bedoeling dat alle nieuwste technologieën gebruikt worden in de lessen. Michaël De Borre: “Alles wat onze leerlingen kan aanzetten om op een actieve manier mee te doen met de lessen, is mooi meegenomen. Die leerlingen gaan dat nooit vergeten.”

RESTAURATIE St Gertrudiskerk Vorst-Laakdal

St Gertrudiskerk Vorst-Laakdal

Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele zet het licht op groen voor de restauratie van vier beschermde monumenten in de provincie Antwerpen: de Sint-Pauluskerk (Antwerpen), de Sint-Andrieskerk (Antwerpen), de Heilig Kruiskerk (Zwijndrecht) en de Sint Gertrudiskerk (Laakdal).

Laakdal – Sint Gertrudiskerk

“De gevels van de kerk en de toren worden gerestaureerd. Zo zullen het metselwerk, de ijzerzandsteen en de voegen die beschadigd zijn, vervangen worden. De glas-in-loodramen worden gerestaureerd en krijgen voorzetramen omwille van de energiezuinigheid”, vertelt minister Diependaele. Voor deze restauratiewerken kent de Vlaamse overheid een premie van 1.738.347,35 euro toe.

De Sint-Gertrudiskerk is de parochiekerk van Vorst. De kerk staat ten zuiden van de dorpskern en wordt omringd door een ommuurd en omhaagd kerkhof. Vlak bij de kerk staat de ‘Gertrudisput’, een Romeinse put die geneeskundig water zou bevatten.

De laatgotische kruiskerk, met een toren uit ongeveer 1520 en waarvan het schip werd verbouwd in jaren 1750, heeft opvallende kleureffecten door het afwisselend en onregelmatig gebruik van bruine ijzerzandsteen, witte zandsteen en rode baksteen.

Dat is een karakteristiek kenmerk is voor de gotische kerken van het Hageland en de Zuiderkempen. De kerk is sinds 1936 beschermd als monument.

Lees zeker ook …

THERESIA EN DE GREGORIAANSE KALENDER

Vandaag donderdag 15 oktober is het de feestdag van de H.Theresia van Avila. Een kleine toelichting…

* In 1515, het jaar waarin de toren van de kerk van Veerle werd ingehuldigd, werd in Spanje Theresia (van Avila) als dochter van een Spaans edelman geboren.

* Theresia groeide uit tot een knap en ijdel meisje en trad zonder veel enthousiasme toe tot de orde der karmelietessen.

* Ze oefende zich in stil-zijn en bidden en kon zó verzonken zijn in Gods aanwezigheid, dat ze in extase raakte en visioenen zag.

* Na ongeveer 20 jaar kreeg ze visioenen waarin ze het lijden van Jezus Christus zo intens mee beleefde dat ze besloot ogenblikkelijk haar leven te veranderen en zich geheel in dienst te stellen van God.

*** Zeer merkwaardig is het volgende … Theresia stierf     in de nacht van 4 oktober op 15 oktober 1582.      Precies in de nacht dat de kalenderhervorming van paus Gregorius XIII (Gregoriaanse kalender i.p.v. Juliaanse) werd doorgevoerd en er tien dagen werden overgeslagen…

** Theresa schreef verschillende boeken die voor de theologie zo belangrijk zijn dat zij in 1970 werd benoemd tot kerkleraar.

* Toen een edelman haar eens vol bewondering zei dat hij in haar een grote heilige zag, moet ze geantwoord hebben: ‘Maar houd uw mond erover. Want u weet hoe dat gaat als ze je een grote heilige vinden. Ze gaan wel met je botten slepen, maar ze hebben geen enkele boodschap aan wat je ze voorhoudt.’

* Haar voorspraak wordt gevraagd bij geestelijke nood, voor een vruchtbaar gebedsleven, bij hartziekten en hoofdpijn.

* Theresia van Avila wordt ook wel ‘De Grote Theresia’ genoemd, om haar te onderscheiden van ‘De Kleine Theresia van Lisieux’ met feest  op 1 oktober.

Mata Hari geëxecuteerd (1917)

Op 15 oktober 1917 werd de Nederlandse danseres Mata Hari iets buiten Parijs door een vuurpeloton geëxecuteerd. Hoogverraad wegens spionage voor de Duitsers was de aanklacht voor het vonnis.

* Geboren in Leeuwarden groeide Margaretha Geertruida Zelle op in een rijke familie. Op haar 19de huwde ze met Rudolph MacLeod, een beroepsofficier uit het Nederlands-Indische leger.

* Daarmee vertrok ze naar Nederlands-Indië. Ze kregen twee kinderen, een jongen en een meisje. In 1902 keerde MG Zelle alleen terug naar Nederland. Even later werd het huwelijk ontbonden.

* Zelle vertrok naar Parijs en werkte er als naaktdanseres. Haar artiestennaam was ‘Mata Hari’, wat Maleis is voor ‘Oog van de dag’. De Nederlandse was erg succesvol. Ze verhuurde zich ook als courtisane (prostituee in betere kringen) en was ook daar erg gewild.

* Voorjaar 1916, in volle WO I, kwam ze in contact met de Duitse inlichtingendienst die haar codenaam H21 gaf. Ze kreeg van de Duitsers een voorschot van 20.000 FF om te spioneren en vertrok met dat geld naar Parijs. Daar werd ze ook door de Franse inlichtingendienst gevraagd om als spionne te werken. Ja dus, want ook die vergoeding was helemaal niet mis.

* Die rol als dubbelspion zou haar echter fataal worden. Zowel de Duitsers als de Fransen wantrouwden haar. Op 13 feb. 1917 werd Mata Hari in Parijs gearresteerd. Nederland diende tevergeefs een gratieverzoek in.

* Na een kort proces werd Mata Hari in 1917 in Frankrijk ter dood veroordeeld. De executie werd op 15 oktober, vandaag 104 jaar geleden, voltrokken. (met dank aan Historiek)

1 2 3 4 … 99