Categorie: MERKWAARDIG

VANDAAG IS HET PI-DAG

Pi of π, je werd er wellicht voor het eerst mee geconfronteerd toen je de oppervlakte van een cirkel leerde berekenen. Sindsdien liet het Griekse pi-teken je niet meer (of helemaal) los. Alleszins prettig voor de wiskundigen onder ons.

index* Op pi-dag, 14 maart, wordt wereldwijd op verschillende wiskundeafdelingen van universiteiten feest gevierd. Pi-dag wordt op 14 maart gevierd, omdat in de Amerikaanse schrijfwijze voor data 14 maart geschreven wordt als 3/14 en de driecijferige benadering voor pi 3,14 is.

* De dag wordt op verschillende manieren gevierd. Sommigen staan stil bij de rol die π in hun leven gespeeld heeft en proberen zich een wereld zonder π voor te stellen. De viering begint gewoonlijk om 13:59 uur (1:59 PM), omdat de zescijferige benadering van π 3,14159 is. Mensen die de 24-uurs klokindeling gebruiken handhaven een ander begin: 1:59 of 15:09.

* Beweerd wordt dat 14 maart 1592 om 6:53 en 58 seconden het ultieme π-moment was , omdat dit 3/14/1592 6:53:58 de Amerikaanse schrijfwijze voor data is. Dit komt overeen met de eerste 12 cijfers van π (3,14159265358). Dit moment ging hoogstwaarschijnlijk voorbij zonder dat iemand het in de gaten had, aangezien de meeste mensen toen geen idee hadden van wat π was. Amerika was toen precies 100 jaar geleden ontdekt (Columbus 1492).

* Op verschillende scholen in Amerika wordt π-dag zelfs gevierd. Er wordt bv. een taart uitgedeeld (een pie).  In België en Nederland echter kent (bijna) niemand de π-dag. In Amerika daarentegen is het een regelrechte feestdag.

70 miljoen jaar geleden …

70 miljoen jaar geleden … waren er nog geen mensen op de planeet Aarde en … was de verwoestende komeet die de grote dino’s uitroeide nog niet gevallen in de Golf van Mexico. Maar, en dat weten we nu zeker van onderzoeker Niels De Winter is dat … 70 miljoen jaar geleden de dagen een half uur korter waren dan nu. Een jaar bevatte daardoor 372 dagen.

* Dat zijn de in het oog springende resultaten van Belgisch onderzoek dat gepubliceerd werd in een internationaal geologisch vakblad. “We hebben ze te danken aan de studie van fossiele schelpen die dagelijks een groeiring vormen”, zegt onderzoeker Niels De Winter.

* “We hebben tweekleppige schelpen bestudeerd van 70 miljoen jaar oud”, vertelde De Winter nog. “De nieuwste technieken laten ons toe om heel gedetailleerd de groei van deze schelpen te zien, zelfs in fossiele vorm.

* Door de lasertechniek en de computergestuurde verwerking hebben de onderzoekers  nu veel nauwkeurigere conclusies kunnen trekken.

* “De oorzaak van de kortere dagen moet gezocht worden bij … de maan. “Het is niet de baan van de aarde rond de zon zoals je zou kunnen denken, die het verschil maakt”, merkt Niels De Winter op.

“De omlooptijd van de aarde rond de zon is nauwelijks veranderd door de geologische geschiedenis. Een jaar duurde 70 miljoen jaar geleden ongeveer even lang als nu.

Het verlengen van de dagen wordt veroorzaakt door de aantrekkingskracht tussen aarde en maan. Het is de maan die de rotatie van de aarde rond haar as geleidelijk afremt. Tegelijk verwijdert de maan zich ten opzichte van de aarde.

Het is een fenomeen dat zich uitstrekt over miljoenen jaren en rechtstreeks verantwoordelijk is voor het lengen van de dagen.”

** De Winter en zijn collega-onderzoekers beschouwen hun werk nog niet als voltooid. Ze willen gelijkaardige schelpdieren onderzoeken in andere tijdperken. De studie werd gepubliceerd in het wetenschappelijk vakblad “Paleoceanography and paleoclimatology”.

De builenpest in de 13de eeuw

Het verhaal van paus Gregorius vertoont veel gelijkenissen met het coronavirus, de schuldige van de pandemie die zich de laatste jaren van de wereld meester maakt. Lees maar…

* Paus Gregorius IX (1170-1241) was, net als veel van zijn ambtgenoten, niet helemaal zuiver op de graat. Gregorius blonk uit als fervent Jodenhater en gaf zijn zegen aan kruistochten naar Pruisen, waar talloze vrouwen en kinderen vermoord werden door kruisvaarders. Daarnaast had hij ook uitgesproken opvattingen over hoe om te gaan met … heksen.

* In zijn pauselijke bul, ‘Vox in Rama’ (“De stem in de kikker” uit 1233), besprak Gregorius de vormen die ketterij en duivelaanbidding volgens hem aannamen. Vooral zwarte katten zag hij als baarlijke duivels in vermomming.

* En aangezien de middeleeuwers niet met de duivel wilden samenwonen, werden de zwarte katten massaal uitgemoord.

* In vele ‘Europese’ landen werden zwarte katten ‘gearresteerd’ en aangepakt als betrof het vreselijke ketters. Alleen de brandstapel bood uitkomst. De vuren laaiden voortdurend en overal. Het uitmoorden was echter zeer rampzalig, want …

* In de middeleeuwen hadden katten immers wat anders te doen dan als vermomming van duivels te dienen. Katten hadden het vooral begrepen op ratten en ander ongedierte dat de huizen, de pakhuizen van de kooplui en de boerderijen leeg vraten. Door de katten af te maken was het ongedierte helemaal niet meer in toom te houden. De rattenpopulatie nam gigantisch toe en in hun vacht droegen ze … vlooien mee.

* Die vlooien verspreidden zich razendsnel onder de mensen en brachten de builenpest mee. Naar schattingen van toen stierven tussen 25 en 50 miljoen mensen in Europa. De maatschappij stond helemaal op zijn kop.

* De verschrikkelijk ramp kwam er NIET DOOR de zwarte katten, maar juist door een gebrek eraan. Ook pausen vergissen zich wel eens.

de eerste Europese roker …

De Spanjaard Rodrigo de Jerez is wellicht de eerste Europeaan die tabak rookte. Een tevreden roker kan hij echter niet zijn geweest. De kerk was niet blij met zijn duivelse activiteit en pakte hem op. Jarenlang zat de eerste roker van Europa opgesloten in de gevangenis.

* Rodrigo de Jerez was zeeman en nam in 1492 deel aan de eerste reis over de Atlantische Oceaan van Columbus. Op Guanahaní, het eerste eiland waarop Columbus op 12 oktober 1492 voet aan wal zet, kregen de bezoekers wat gedroogde bladeren cadeau, maar die wisten niet wat ermee aanvangen.

* Enkele weken later in Cuba zagen ze een paar inboorlingen rollen maken van palm- en maïsbladeren en daar tabak instoppen. Een uiteinde van de rol werd vervolgens aangestoken waarna de inboorlingen aan het roken slaan.

* Rodrigo de Jerez is gefascineerd. Hij neemt de gewoonte van de inboorlingen over en wordt wellicht zo de eerste Europese roker. De Spaanse Inquisitie is echter niet gecharmeerd. Volgens de leden van dit kerkelijk instituut komt roken van de duivel. Alleen satan zou in staat zijn mensen de kracht te geven om rook in- en uit te ademen. De ‘bezeten’ Rodrigo de Jerez belandt  in de cel. Pas zeven jaar later komt hij vrij.

* Het kwaad is echter geschied. De inquisitie kan niet voorkomen dat steeds meer mensen zo nu en dan een rokertje opsteken. In 1590 kondigde paus Urbanus VII een officieel rookverbod af. Urbanus VII overleed echter op 15 september 1590 aan malaria. Urbanus was slechts twaalf dagen paus.

* In de eeuwen daarna verspreidt het roken zich als ´lopende vuurtjes´ over Europa. Niet overal werd het roken direct veroordeeld.

* Verscheidene Franse geneeskundigen prijzen de vermeende geneeskrachtige werking van tabak zelfs en de Franse ambassadeur Jean Nicot (nicotine) de Villemain is ook onder de indruk. Hij spreekt zelfs van een wondermiddel en introduceert snuiftabak aan het Franse hof. Koningin-moeder Catharina de Medici vindt het geweldig.

* Al snel wordt evenwel duidelijk dat roken de gezondheid kan schaden. Tussen 1630 en 1640 wordt roken in Rusland, China en Turkije daarom een misdrijf. Wie betrapt wordt, loopt zelfs het risico geëxecuteerd te worden. In Amerika (foto l) roken zelfs kinderen er lustig op los.

* In de volgende eeuwen blijft roken de gemoederen beroeren. In 1929 weet de Duitse arts Fritz Lickint echter als eerste een statistisch verband te leggen tussen roken en kanker. Andere Duitse artsen vinden niet lang daarna een verband tussen tabak en kanker in de mond, lippen, keel en slokdarm.

* Dit nieuws wordt evenwel pas vele jaren later naar buiten gebracht en in die tussentijd blijven veel mensen, tot vreugde van de tabaksindustrie, rustig verder roken.

* In 1964 toont een wetenschapper opnieuw aan dat er inderdaad een verband is tussen roken en kanker. Dat dit onderzoek wereldnieuws wordt heeft vermoedelijk alles te maken met de Amerikaanse patholoog Oscar Auerbach, die beagles voor zijn test gebruikte.

* De patholoog leert 86 van deze honden om te roken. Twaalf van hen krijgen kanker. Volgens de wetenschapper is hiermee voor het eerst aangetoond dat grote dieren een tumor kunnen ontwikkelen door het inhaleren van sigarettenrook.

* De tabaksindustrie is echter nog niet overtuigd. Die vindt de conclusie dat de tumoren veroorzaakt door de rook veel te ver gaan. Volgens de industrie werden de dieren ziek door stressvolle omstandigheden in het labo.

* Na de oorlog wordt er vrijwel doorlopend onderzoek gedaan naar de schadelijk gevolgen van roken. Vanaf halverwege de jaren zeventig raakten steeds meer mensen ervan doordrongen dat roken inderdaad slecht was voor de gezondheid.

* Begin deze eeuw kwamen er anti-rookreclameverboden en de verkoop van tabak werd streng gereglementeerd. Sporttakken allerlei (vooral motorsporten en aanverwante) verloren een belangrijke bron van inkomsten.

* Vroeger gold vaak de uitspraak ‘wie niet roken kan, is geen man’. Tegenwoordig is een echte man … geen roker. We zijn op goede weg maar die strijd is echter nog niet helemaal gestreden.

HET BEROEP VAN … PORDER

Porder (ook pimpernel in Holland) was een beroep, ontstaan in de 18de eeuw, de eeuw van de industriële revolutie. Ook de eeuw van de eerste  gereglementeerde arbeid, met vaste uren van beginnen en eindigen. Arbeiders die massaal volgens het regime van de klok gingen leven.

* Bij gebrek aan privéklokken (wekkers) deden fabriekseigenaars dagelijks beroep op porders. Arbeiders die zich versliepen rendeerden immers minder en kostten meer. Gedaan dus met luieren of voorzichtig wakker worden. Porren en aanporren werden de nieuwe werkwoorden.

* Porders liepen de woonwijken af en tikten met een soort hengelstok tegen de ramen van de arbeiders of klopten met een knuppel op de deur. Porren en aanporren om op te staan dus.

* Vroege haantjes, die porders, zou je denken. Niet altijd. Aangenomen werd dat porders tussen drie en vijf uur paraat moesten zijn om aan hun werk te beginnen. Ontieglijk vroeg naar onze normen. En dat wou wel eens mislukken. Daarom schakelden porders nog vroegere porders in om tijdig aan hun werk te beginnen.

* Aanvankelijk was het beroep van porder erg lucratief. Klanten betaalden zowat 7 cent/week. Met zowat 70 klanten per porder behoorlijk winstgevend.

* Maar … na de Tweede Wereldoorlog hadden porders hun beste tijd gehad. Ze werden vervangen door … wekkers.

* Sommige porders van weleer fungeerden nog wel in een andere hoedanigheid.  Als privéchauffeur bv. Het verhaal gaat dat zanger Ramses Shaffy nogal eens uit zijn bed werd gesleurd om tijdig voor een optreden te verschijnen.

de zon ‘van erg dichtbij’

Op Cape Canaveral in Florida vertrok op 10 feb 2020 een Atlas-draagraket met het Europese zonne-observatorium Solar Orbiter. De satelliet zal een revolutie teweegbrengen in de kennis van onze zon, werd toen beweerd.

* Om die bewering hard te maken beschikt het ruimtetuig van het Europese Ruimtevaartbureau ESA, ook met inbreng van de Amerikaanse NASA, over tien wetenschappelijke instrumenten waaronder de EUI of “Extreme Ultraviolet Imager”.

* Belgische wetenschappers waren aanwezig bij de lancering in Florida.

* De 1,8 ton wegende Solar Orbiter vliegt in de komende jaren enkele keren rakelings langs Venus. Bij elke passage ‘trekt’ Venus aan Solar Orbiter dankzij de onderlinge zwaartekracht, waardoor de baan van de sonde lichtjes verandert naar een elliptische operationele baan.

* Het tuig kan zo uiteindelijk de zon zeer dicht naderen: om de vijf maanden op een afstand van 42 miljoen km of dichter dan de planeet Mercurius.

* Op de uitzonderlijk scherpe EUI-beelden zullen details van een paar honderd kilometer zichtbaar zijn. (Wachten we nog steeds op die beelden?)

* De sonde, die een levensduur van tien jaar heeft, zal ook voor het eerst in de geschiedenis foto’s nemen van de noordpool en de zuidpool van de zon ‘van bovenuit’. Die polen vormen volgens de KSB de sleutel om het magnetisme van de ster en de zonnecyclus beter te begrijpen. Er zijn dus nog acht jaar te gaan.

* De zonnecyclus duurt ongeveer elf jaar en brengt ons van een ‘laag zonneseizoen’ met weinig zonnestormen tot een ‘hoog zonneseizoen’ met meer zonnestormen.

* Dergelijke stormen kunnen technologie op Aarde ernstig verstoren. Dit wordt bestudeerd in de context van het “ruimteweer”. In die studie heeft ‘het plateau van Ukkel’ wereldfaam verworven.        

Bron : Belga     Solar Orbiter © ESA

de dag van scholastica

10 februari lijkt wel een dode dag op evenementenkalenders. Niet één is bruikbare kost om de lezers van GvL te bekoren. Daarom zocht ik toevlucht op – de scheurkalender – en zag met lichte verbijstering dat 10 februari is toegewijd aan de Heilige Maagd Scholastica. Scholastica … de naam alleen al.

* Als oude kroegtijger weet ik natuurlijk wat ‘schol’ is, maar daar kwam ik geen voet mee verder. Dan maar even het internet op, meer speuren en uitkomen bij … de Nederlandse Dionysiusparochie.

* De heilige vrouw Scholastica is een zusje van de latere heilige Benedictus. Volgens sommige mensen is ze zelfs zijn tweelingzus. In elk geval houdt ze veel van haar broer. Ze wil hem in alles naäpen.

* Als Benedictus in de eenzaamheid gaat wonen, wil zij dat ook.

* Wanneer Benedictus voor zijn broeders in Subiaco kloosters sticht, komt er voor Scholastica onderaan de berg ook een klooster.

* Trekt Benedictus naar Monte Cassino, dan bouwt hij ook voor Scholastica een armzalig kloostertje. Daar wordt Scholastica de eerste abdis. Zo heeft Scholastica als eerste de regel van Benedictus voor vrouwen ingevoerd.

* Scholastica krijgt gauw volgelingen. Ze is een echt voorbeeld voor de vrouwen. Ze bidden veel, maar vergeten de mensen niet. Met veel liefde zorgt Scholastica voor de zieken en de armen. Vaak ook bidt Scholastica voor de mensen die slecht leven. Ze doet veel boete opdat God die mensen zal helpen.

* Er is één dag in het jaar waarop Scholastica zich heel erg verheugt. Want op die dag komt haar broer naar haar toe. Dan bidden ze samen, en praten over God en over de mooie dingen van het leven. Over de laatste ontmoeting van Scholastica en Benedictus bestaat een mooi verhaal…

* Scholastica voelt dat ze haar broer deze dag voor de laatste keer heeft gezien. Het was een heerlijke dag. Maar nu valt de avond snel en Benedictus maakt zich klaar voor het vertrek. Scholastica smeekt hem tot de volgende morgen te blijven. Benedictus antwoordt: “Een monnik kan toch onmogelijk de nacht buiten het klooster doorbrengen.”

* Benedictus wil dus zelf heel trouw zijn aan zijn regel. Die verbiedt dat vrouwen in de cellen van de monniken komen. Daarom ook heeft Benedictus nooit toegestaan dat zijn zus bij hem in het klooster kwam wonen.

* Benedictus is klaar voor vertrek naar zijn klooster. Tenminste, dat denkt hij. Want op dat ogenblik laat Scholastica haar hoofd op tafel vallen en begint ze heel erg te huilen. Heel stil vraagt ze aan O.L.Heer ervoor te zorgen dat Benedictus niet weg kan gaan.

* Het is de hele dag stralend weer geweest en ook nu nog is er geen wolkje aan de lucht. En wat denk je dat er gebeurt?

Scholastica is nog niet uitgebeden of de lucht wordt pikkedonker. Het begint heel hard te donderen, de regen valt met bakken uit de hemel. Daar kan Benedictus onmogelijk door.

* Een beetje boos zegt Benedictus: “Moge God je vergeven wat je hebt gedaan.” Maar zonder blikken of blozen antwoordt Scholastica: “Ik heb van jou wat verlangd, maar je hebt het geweigerd. Daarom heb ik het aan God gevraagd en die heeft het me gegeven.”

Benedictus is heel verbaasd over de macht van het gebed van zijn zus. Hij blijft de hele nacht bij haar. Samen bidden ze psalmen en andere gebeden en praten veel over God.

* Vroeg in de morgen nemen broer en zus afscheid van elkaar. Scholastica is bedroefd omdat ze weet dat ze haar broer hier op aarde nooit meer zal zien. En ze krijgt gelijk.

* Drie dagen later ziet Benedictus de ziel van Scholastica als een duif de hemel binnenvliegen. Een paar dagen later komt men hem vertellen dat Scholastica gestorven is.

En nog markanter: ze ging de hemel binnen precies op het uur dat Benedictus de duif de hemel zag binnenvliegen. Dat gebeurde in het jaar 542…

* Begrijp je nu waarom Scholastica vaak wordt afgebeeld als abdis in een zwart kloosterkleed en met het boek van de regel in haar hand. Meestal is er op de afbeelding ook een duif te zien.

* De mensen roepen Scholastica vaak aan om bescherming tegen onweer. Ook als ze regen nodig hebben, bidden de mensen tot Scholastica. Zo simpel is dat.

FENOMEEN MILLEKE BOS

Voetbalclub de Ware Vrienden huldigt volgende zaterdag 29 januari om 14.00 uur

Mil Bos . Ook jij wordt verwacht op deze niet alledaagse plechtigheid.

90 jaar jong en 65 jaar actief scheidsrechter

  • Geboren in Tessenderlo, 1932.
  • In 1957, op 25-jarige leeftijd, begon hij als scheidsrechter de thuiswedstrijden te fluiten van achtereenvolgens vier ploegen van de reguliere competitie (ook jeugd) en amateurclubs en sinds 1999 de Ware Vrienden (Veerle). Gerekend aan ‘slechts’ 15 matchen per seizoen is hij ongeveer aan zijn duizendste wedstrijd toe. (Vergelijk huldigingen van voetballers die ‘slechts’ 300 wedstrijden voor hun ploeg spelen).
  • Nu, in zijn 90ste, is hij ongetwijfeld de oudste actieve scheidsrechter van het land en zeker ook met de langste staat van dienst.
  • Hij komt uit een gezond gezin. Zijn oudste zussen zijn 101, 97 en 92 jaar, zijn oudere broer is 94. Met zijn 90 jaar is hij ‘slechts’ de vijfde oudste uit hetzelfde gezin. Ook dat moet een nationaal record zijn. (Kwatongen beweren dat ze Mil ‘onze kleine’ noemen).
  • Om bij te blijven loopt hij nog iedere week ongeveer 12 km en voor de corona nam hij vaak deel aan stratenlopen.
  • Hij rijdt als wielertoerist een keer per week met ‘broekjes’ of ‘snotneuzen’ van omstreeks 75-80 jaar.
  • Hij is al 25 jaar lang vaste vrijwilliger van een zorgcentrum. Op de wekelijkse tochtjes duwt hij rolstoelen waarin mensen zitten die bijna steeds jonger zijn dan hijzelf.  (Swa VG)

De huldiging gebeurt op het terrein in open lucht en dus coronavrij: Lakstraat 91 in Veerle(-Heide)- Laakdal.  Ook U bent van harte welkom.

eerste Belg op top K2

Om bij de actualiteit te blijven: 4 dagen geleden stond Niels Jespers (35) als eerste Belg zonder extra zuurstof op de moordberg K2. 

donderdag 29 juli 2021 om 16.55 uur

Zijn eerste poging in 2019 mislukte door een bevroren teen, maar woensdagochtend heeft Niels Jespers (35) uit Hoogstraten dan toch de top van de K2 bereikt. Dat is de technisch moeilijkste en gevaarlijkste berg ter wereld om te beklimmen. Goed voor 8.611 meter.

KLIK Standaard-artikel met meer foto’s in rood…

https://www.standaard.be/cnt/dmf20210729_92727713

1 … 7 8 9