WANNEER IS HET PASEN ?

Morgen zondag is het Pasen. In de eerste eeuwen na de dood van Christus is er heel lang geruzied over de exacte paasdatum. Dat leidde zelfs tot excommunicaties.

* Het Concilie van Nicea bracht in 325 licht in de duisternis. Pasen wordt gevierd op de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente.

* Als de volle maan valt op het begin van de lente, mag dat ook. En als de eerste volle maan van de lente op een zondag valt, wordt Pasen de volgende zondag gevierd.

* Pasen wordt gevierd op de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente. In 2019 begon de astronomische lente op 20 maart 2019. Het was volle maan op 21 maart 2019. Je zou dus denken dat Pasen dan zou vallen op zondag 24 maart 2019. En dat was niet zo. Hoe kan dat?

** De kerkvaders konden in 325 niet vermoeden dat de astronomische lente niet altijd valt op 21 maart. Ook het exact bepalen van het moment van volle maan is geen sinecure. Daarom werd afgesproken dat voor de kerk de astronomische lente altijd begint op 21 maart, en dat de maanfasen zich herhalen om de 19 jaar.

** De kerkelijke overheden wilden namelijk niet afhankelijk zijn van de astronomen. Er werd een formule opgesteld om de paasdatum te berekenen, die redelijk overeenkomt met de werkelijke maan, maar toch in een aantal gevallen een andere datum geeft. De werkelijke positie van de maan is immers heel erg ingewikkeld, als gevolg van alle storingen door alle planeten.

* Met die definitie wordt Pasen een variabele feestdag die kan vallen van 22 maart tot 25 april. Voorbeeld: 22 maart 1818 en 25 april 2038.

* Bovendien heeft het ook weinig zin om “het gemiddelde weer met Pasen” te definiëren. Een vroege Pasen (bv. 23 maart 2008) kan resulteren in kou en sneeuw. Paasmaandag 24 maart 2008 lag er in Ukkel 10 cm sneeuw en op de Hoge Venen zelfs 45 cm. De late Pasen van 24 april 2011 daarentegen zorgde voor zomers weer met temperaturen van 25 graden en meer.

Paasdata in de 21ste eeuw
23 april 2000             15 april 2001             31 maart 2002
20 april 2003             11 april 2004             27 maart 2005
16 april 2006             8 april 2007             23 maart 2008
12 april 2009             4 april 2010             24 april 2011
8 april 2012             31 maart 2013             20 april 2014
5 april 2015             27 maart 2016             16 april 2017
1 april 2018             21 april 2019             12 april 2020
4 april 2021             17 april 2022 dit jaar
             9 april 2023
31 maart 2024             20 april 2025             5 april 2026
28 maart 2027             16 april 2028             1 april 2029
21 april 2030             13 april 2031             28 maart 2032

° Ik (lv) heb blijkbaar wat met Pasen. Zowel in 2007 als in 2012 viel Pasen op mijn verjaardag 8 april. Volgend jaar 2023  ben ik een dag te vlug en moet ik tevreden zijn met …paaszaterdag. 9 april is de verjaardag van mijn maat Mon Clerckx. Dan is hij aan de beurt voor een extra verjaarsdags-paasfeestje.

* Orthodoxe christenen vieren Pasen op een andere datum. Dat komt omdat zij voor de berekening van de paasdatum nog gebruik maken van de Juliaanse kalender in plaats van de Gregoriaanse.

– met dank aan weerman Frank Deboosere –