Slag bij Turnhout in 1597
Tachtigjarige Oorlog
In 1566 was er de Beeldenstorm. Die bracht, naast vrijheid van godsdienst, ook de wil om zich te ontdoen van Spanje duidelijk naar voor. De eerste ‘gereformeerden’ trokken noordwaarts, naar de Nederlandse steden.
In 1585 was er het beleg van Antwerpen dat aanvankelijk door Marnix van St. Aldegonde leek gewonnen te zijn. Toch slaagde die erin door zijn roekeloosheid de overwinning zomaar weg te gooien. Meer nog , toen Marnix de deugden van Farnese begon te roemen, bleef de Raad stomverbaasd achter. 17 augustus keerde de stad terug onder de gehoorzaamheid van de Spanjaarden. De val van Antwerpen werd een heel belangrijk feit in onze geschiedenis.
Omdat ze voor hun bestaan vreesden, trokken niet alleen Antwerpenaars naar het noorden, maar kenden ook duizenden gereformeerden en handelaars uit Brugge, Gent, Brussel en Mechelen en andere in Spaanse handen gevallen steden uit Vlaanderen spoedig de weg naar Zeeland en Holland.
De 17 Provinciën waren gescheiden. In de verlaten, vernietigde en verwilderde streken verschenen wolven en paarden graasden in de steden, alsof die weiden waren geworden.
De vrijheidsstrijd van de Nederlandse steden (de 80-jarige oorlog) duurde intussen voort en zou pas eindigen in 1648 . Spaanse troepen hadden het niet onder de markt met de Nederlandse stadstaten. Geldgebrek aan beide kanten was vaak de oorzaak van de bestanden tussen Hollandse steden en Spaanse troepen.
*** De Slag bij Turnhout gebeurde op 24 januari tijdens de veldtocht van prins Maurits in 1597 . Het uit Italianen, Duitsers en Walen bestaande regeringsleger moest de Zuidelijke Nederlanden beschermen tegen een aanval uit de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
Turnhout was de belangrijke strategische plaats in het grensgebied met de Noordelijke Nederlanden. In de winter van 1596 op 1597 had het Spaanse leger daar het winterkwartier. Zodra het weer verbeterde , wilde de Spanjaard Varax Tholen aanvallen.
Toen prins Maurits dit vernam, besloot hij het Spaanse leger bij Turnhout te verrassen. Het Spaanse leger bleek slecht voorbereid. Het leger van Maurits had gunstige posities ingenomen. Zij zaaiden veel verwarring.
Bij de eerste aanval werd het Spaanse leger al uit elkaar gedreven. De veldslag duurde slechts een half uur. De graaf overleefde de veldslag niet. Met hem sneuvelden tweeduizend soldaten aan Spaanse zijde. De veldslag was een grote overwinning voor Maurits van Nassau Aan Staatse zijde sneuvelden slechts tien man. De Spaanse vaandels sierden nog jarenlang de Ridderzaal in Den Haag.
Lees: Tachtigjarige Oorlog 1568-1648:
de opstand en het ontstaan van Nederland