Nederlandse slavenhandel …

Vandaag 1 juli vindt in Nederland het jaarlijks Keti-Koti feest plaats. Er wordt gevierd en herdacht dat Nederland op 1 juli 1863 ‘de slavernij’ afschafte.

De naam komt uit het Surinaams en betekent ‘ketenen gebroken’. In Suriname heet deze dag officieel ‘Dag der Vrijheden’, maar wordt informeel ‘kettingsnijden’ genoemd. Sinds 2002 wordt Keti-Koti ook in Nederland gevierd.

*** Vandaag 1 juli, de dag van het Keti-Koti feest , dragen de vrouwen gekleurde kleren en er wordt tot diep in de nacht gefeest.

Nederlandse slavenhandel

* Vanaf 1635 besloot de WIC (West Indische Compagnie) ook deel te nemen aan de slavenhandel, waarin o.a. de Engelsen en Spanjaarden al actief in waren.

* Schepen voeren vanaf Europa naar Afrika, kochten daar slaven en voeren door naar Amerika, waar ze de ongelukkigen met grote winst verkochten. Het welbekende ‘driehoeksmodel’.

*** Voor de WIC was Suriname – met zijn opkomende plantages waar geen arbeidskrachten voor te vinden waren – een ideale afzetmarkt.

* Aanvankelijk ging het om kleine aantallen slaven, maar in de loop van de 17e en 18e eeuw verschenen er meer plantages, waardoor het totaal aantal slaven in Suriname groeide tot boven de 50.000.

* De grote hoeveelheden slaven waren moeilijk in bedwang te houden. Vele slaven vluchtten het ‘ondoordringbare’ oerwoud in en stichtten daar kleine gemeenschappen. Regelmatig voerden deze marrons (of bosnegers) aanvallen uit op de plantages, waar ze grote paniek zaaiden.

*** In totaal zijn er tussen 1500 en 1850 rond de tien miljoen slaven uit Afrika weggevoerd door verschillende Europese landen.

** De Republiek was verantwoordelijk voor zo’n 5% van dit enorme aantal. Uit onderzoek dat in 2019 werd gepubliceerd bleek dat in de achttiende eeuw zo’n 5% van de economie van de Republiek gebaseerd was op slavenhandel.

Afschaffing Nederlandse slavenhandel

* Aan het begin van de 18e eeuw ontstonden er in Groot-Brittannië bewegingen die zich tegen de slavernij en slavenhandel verzetten. De abolitionisten slaagden erin de slavenhandel in 1806 af te schaffen, maar de slavernij ging nog lang door. Engeland schafte de slavernij in 1834 af, Nederland pas in 1863.

Vrijheid ? … onder voorwaarden

* De afschaffing van slavernij liep in Nederland niet van een leien dakje. Veel slavenhandelaren vreesden een faillissement  en kregen daarom van de staat 300 gulden per slaaf uitgekeerd. Dit geld kwam uit de bezittingen die Nederland had in Nederlands-Indië.

Daarnaast moesten de slaven nog 10 jaar verplicht werken op de plantages tegen hongerlonen.

In 1963 werd  in Paramaribo een standbeeld van 100 jaar Keti-Koti onthuld. Het standbeeld werd het populairste beeld van Paramaribo en is een afbeelding van Kwakoe.

* Kwakoe betekent woensdag in het Surinaams en verwijst naar woensdag 1 juli 1863. Veel Surinamers die op een woensdag geboren zijn dragen deze naam als verwijzing naar de afschaffing van de slavernij.

* Sinds 1975 wordt in Amsterdam het jaarlijkse Kwakoe Zomer Festival georganiseerd. Dit festival trekt voornamelijk Surinaamse, Antilliaanse en Afrikaanse bezoekers.

* Dit festival houdt direct verband met Keti-Koti. In 2008 werd de organisatie van het festival echter failliet verklaard. Daarna werd een doorstart gemaakt als  Kwakoe Summer Festival.

foto – Het Nationaal Monument Slavernijverleden in het Amsterdamse Oosterpark. Arthena [CC BY-SA 4.0] via Wikimedia Commons

Keti-Koti

 * Keti-Koti wordt sinds 2002 ook in de grote steden van Nederland gevierd, vanaf 2009 ook in Noord-Nederland. Er vinden optochten plaats in Surinaamse klederdracht en er zijn kraampjes met Surinaams eten.

** Op 30 juni vinden er herdenkingen plaats bij monumenten die naar het slavernijverleden verwijzen.

Nationale feestdag?

Nadat in 2021 Juneteenth in de VS een nationale feestdag werd, spraken veel mensen in Nederland de hoop uit dat het Nederlandse Keti-Koti snel zou volgen.

* Een petitie van radiozender FunX die opriep om van Keti-Koti een nationale feestdag te maken, werd tienduizenden keren ondertekend. Maaaarrrr … tegelijk bleek dat veel werkgevers en werknemers niet zitten te wachten op nóg een dag vrij. Niet dus.

– met dank aan … *Geschiedenis Magazine partner van IsGeschiedenis*