DE PRAAGSE LENTE

Na het einde van WO I werden de landen Tsjechië en Slowakije samengesmolten tot Tsjechoslowakije.  Een republiek, helemaal in de communistische invloedssfeer van Jozef Stalin die er in 1948 de macht had gegrepen.

* Vooral in de jaren 1950 heerste er een dictatoriaal schrikbewind. Vrijheid bestond er nauwelijks. Vanaf 1960 kregen de burgers een beetje meer armslag.

* 5 januari 1968 werd partijleider Novotny vervangen door Alexander Dubcek. Die ijverde meteen voor nog meer vrijheid, transparantie en minder censuur. Kortom, voor  een communisme met een menselijk gelaat. Zeg maar, het begin van wat later ‘De Praagse Lente’ ging heten.

* De Sovjets zagen meteen hun invloed afnemen. President Dubcek werd op het matje geroepen, maar veel veranderde dat niet. Het volk had van een beetje vrijheid geproefd en wou meer, veel meer.

Soviet troops march through Prague in September 1968, after invading the city to stop the momentum of the democratic reforms instituted during the "Prague Spring." After the invasion, a permanent Soviet presence was established in Czechoslovakia to prevent further reforms. (Photo by © Hulton-Deutsch Collection/CORBIS/Corbis via Getty Images)Czech students distribute underground literature in Wenceslas Square, Prague, in protest against the Soviet occupation of their country. (Photo by Reg Lancaster/Getty Images)

* 20 augustus 1968 startte ‘Operatie Donau’ (Donaulanden, zoals ze al eerder waren gekend). Moskou bracht zowat het hele Oostblok op de been en stuurde liefst 800 vliegtuigen, zesduizend tanks en 50 000 even zwaar bewapende soldaten naar de naar vrijheid snakkende Tsjecho-Slovaken.

* Dubcek en de zijnen werden meteen naar Moskou gevlogen. Moskou wou een regering waar het meer vat op had, maar niemand bleek bereid op die wensen in te gaan. Ook de burgerbevolking keerde zich tegen de inval, de studenten verspreidden pamfletten, zelfs de deelnemende soldaten aarzelden om een schot te lossen.

* 16 oktober 1968, bijna twee maanden later, zwichtte Dubcek dan toch voor de Sovjetdruk en stemde in met een kleine bezettingsmacht.

* Dubcek werd 17 april 1969 vervangen door Husak. Die hield meteen een zuivering in de … communistische partij. Liefst 3 500 leden zegden hun lidmaatschap op. Moskou had het begrepen.

* In Moskou besefte partijleider Brezjnev dat zijn tussenkomst een flop was en dat zijn Sovjet Unie een vogel voor de kat werd. Gorbatsjov zou later de unie uit elkaar laten vallen. Toch zou het nog tot 1 januari 1993 duren vooraleer Tsjechië en Slovakije weer twee onafhankelijke staten werden.