DE GROOTSTE OOIT …

De Duitse barokcomponist en organist Johann Sebastian Bach wordt door velen beschouwd als de grootste aller tijden. Bach was de meester van de contrapunt-techniek. Zijn muziek behoort tot het hoogtepunt van de polifonische stijl van de barok. Vandaag is het zijn geboortedag, vernamen we zonet op Klara. Dus snel een overzicht …

* Johann Sebastian Bach werd op 21 maart 1685 geboren in Eisenach. Op 23 maart werd hij gedoopt in de Sankt Georgenkirche in Eisenach.

* Johann Sebastian was een telg uit een muzikaal geslacht. In zeven generaties bracht deze familie 120 musici en componisten voort.

* De jongen kreeg al op vroege leeftijd vioolles van zijn vader Johann Ambrosius Bach. Na diens dood studeerde Bach bij zijn oudere broer, Johann Christoph, die organist was in Ohrdruf.

  • Op zijn vijftiende werd Johann Sebastian Bach koorzanger in Luneburg en op zijn negentiende werd hij organist te Arnstadt.

* Bach bracht een groot deel van zijn werkzame leven door in een betrekking bij de Lutherse kerk in Leipzig. Niet alleen als organist, maar ook als muzikaal directeur. Veel van zijn composities hebben dan ook een religieuze achtergrond.

* Regelmatig ging Bach op tournee en vestigde hiermee zijn reputatie als beste organist van zijn tijd. Hij was in staat om elke muzieksoort en elke muzikale truc, die beschikbaar was in de Barok, te doorgronden en toe te passen binnen zijn composities.

* Johann Sebastian Bach trouwde twee keer en kreeg 21 kinderen, waarvan er tien op jonge leeftijd stierven. In 1707 trouwde hij met zijn eerste vrouw Maria Barbara Bach. Zij was een achternicht. Maria stierf in 1720 en twee jaar later huwde hij de sopraan Anna Magdalena Wilkens. De Duitse componist Johann Christian Bach (1735-1782) was de jongste zoon van Johann Sebastiaan Bach en Anna Magdalena.

* Aan het einde van zijn leven kreeg Johann Sebastian Bach last van blindheid. Een gevolg van ouderdomsdiabetes. In de lente van 1749 kreeg hij een beroerte. Die zomer werd hij vrijwel blind. Hij liet zich opereren, maar deze oogoperatie mislukte. Bach werd helemaal blind.

* Op 18 juli 1750 kreeg hij totaal onverwacht zijn gezichtsvermogen weer terug, maar een paar uur later werd hij getroffen door een beroerte. Johann Sebastian Bach stierf op 28 juli 1750 aan de gevolgen van deze beroerte. Hij werd drie dagen later anoniem begraven op het kerkhof van de Johanneskerk van Leipzig.

* Johann Sebastian Bach liet meer dan 200 cantates na, de Paas- en Kerst-oratoria en de Matthäus- en Johannes- Passionen. Zijn orkestrale muziek bestaat onder meer uit zijn zes Brandenburgse concerten en werken voor piano en viool.  (met dank aan AbsoluteFigures.nl)

Dirk Frimout , onze astronaut

Dirk Frimout werd op 21 maart 1941 geboren in Poperinge. In 1963 studeert hij af als ingenieur elektronica en zeven jaar later haalt hij een doctoraat in toegepaste fysica aan de Universiteit van Gent.

* De astronauten-carrière van Frimout begint in 1977. Hij stelt zich dan kandidaat voor een ruimtereis en van van 1978 tot 1984 coördinator van de bemanning voor Spacelab-1 in het European Space Agency (ESA).

* In 1992 wordt Dirk Frimout de eerste Belg in de ruimte. Van 24 maart tot 2 april cirkelt de Belg ,samen met zes andere astronauten, in de Space Shuttle Atlantis om de aarde.

* Frimout is verantwoordelijk voor de wetenschappelijke proeven die worden uitgevoerd. Hetzelfde jaar nog krijgt de astronaut een eredoctoraat aan de Universiteit van Gent .. Andere onderscheidingen volgen. Zo ontvangt hij onder meer de graad van Groot Officier in de Leopoldsorde en de titel ‘burggraaf’.      (Dirk Frimout (Foto: NASA).

Suske en Wiske

* Hierna werkte Frimout enkele jaren bij de Belgische Telecom-operator Belgacom en werd in 1994 voorzitter van de Euro Space Foundation, een organisatie die wetenschappelijk-technische studies onder de jeugd wil bevorderen.

* Hoewel Frimout in 2005 buiten de lijst van ‘De Grootse Belg’-verkiezing viel, is de astronaut in België erg beroemd…

* In het Suske en Wiskealbum De stervende ster speelt hij een rol. In dat stripverhaal wordt verteld dat Frimout en professor Barabas bij elkaar op school hebben gezeten. In het geboortehuis van Frimout is momenteel het Nationaal Hopmuseum gevestigd.

Sharpeville-bloedbad (1960)

Op 21 maart 1960 wordt in het township Sharpeville door ongeveer twintigduizend zwarte Zuid-Afrikanen vreedzaam, want ongewapend gedemonstreerd tegen maatregelen die hen belemmerden in hun bewegingsvrijheid. Vooral ook uit onvrede met de pas ingevoerde pasjeswetten.

* De politie opent het vuur op de ongewapende anti-apartheidsdemonstranten. Er komen 69 mensen om en ongeveer 180 raken gewond. (foto)

* Het bloedbad heeft grote gevolgen. Het politieoptreden komt Zuid-Afrika op felle buitenlandse kritiek te staan.

* Ook in Zuid-Afrika zelf zijn de gevolgen aanzienlijk. Na het bloedbad worden zowel het African National Congress (ANC) als het Panafrikaans Congres (PAC) verboden.

* Dit zorgt er alleen maar voor dat een aantal leiders van het ANC begint te twijfelen aan de haalbaarheid van geweldloos verzet. Het ANC gaat ondergronds en wordt gewelddadiger.

 

ANC werd 110 in 2022

* Het ANC werd in 1912 gesticht tijdens een meeting van zwarte activisten en intellectuelen in een kerk in Bloemfontein. De beweging verzette zich tegen het blanke minderheidsbewind, werd in 1960 buiten de wet gesteld en lanceerde een jaar later de gewapende strijd.

* Na de arrestatie van Mandela en andere leiders, vertrokken anderen in ballingschap vanwaar ze lobbyden voor internationale sancties die het apartheidsregime mee op de knieën dwongen.

* Daarbij werd voorbijgegaan aan de rol van anderen in gebeurtenissen zoals de massamoord in Sharpeville of de opstanden van de studenten in Soweto.

* Er werd ook gezwegen over de betekenis van de kerken, de vakbonden en persoonlijkheden als Steve Biko, de stichter van de Black Consciousness Beweging die in 1977 overleed na gefolterd te zijn door politiemannen.

* ‘Het probleem is dat de ANC‘ers ervan uitgaan dat de vrijheid die we vandaag kennen, volledig aan hen te danken is. ‘Er was nochtans een periode waarin de religieuze leiders de strijd aanvoerden. Het ANC moet weten dat het ons niet kan weggommen.’

* In 1966 riepen de Verenigde Naties 21 maart uit tot internationale antiracismedag.

DE LENTE is begonnen

Op het ogenblik dat de zon in de loop van maart loodrecht invalt op de evenaar, begint bij ons de astronomische lente. In 2022 was dat VANDAAG 20 maart om 16u33. Bij de bewoners van het zuidelijk halfrond is de zomer ten einde en begint vandaag de herfst.  (een paar lentebeelden…uit eigen archief)

 

Vandaag zondag 20 maart om 16u33 begon onze lente’ 2022. Op het noordelijk halfrond dus. Ze eindigt vrijwel altijd op 21 juni.

  • De komende decennia (tot het jaar 2048) begint de lente altijd op 20 maart.
    Astronomisch gezien zijn dag en nacht nu even lang
  • De zon gaat door het lentepunt en dag en de nacht zijn ongeveer even lang. Tijdens de lente worden de dagen steeds langer.
  • De lente eindigt met de zomerzonnewende (rond 21 juni). Dat is het moment dat de zon jaarlijks het hoogste aan de hemel staat.Tijdens de lente worden in de noordelijker streken van het noordelijk halfrond de bomen groener en gaan veel planten bloeien. Geleidelijk wordt het warmer en wordt de kans op nachtvorst kleiner. Van dagvorst was dit jaar geen sprake.
  • Het woord lente is een oude afleiding van lang en heeft betrekking op het lengen van de dagen. Het is verwant aan het Duitse Lenz en het Engelse lent (‘vastentijd’).
  • Na het begin van de lente gaat in Europa ook op de laatste zondag van maart (nacht van 27 op 28 mrt) de zomertijd in, waardoor de dagen nog langer lijken.
  • Normaliter moest er nu een definitieve afspraak komen omtrent die zomertijd, maar die laat wellicht nog een tijdje op zich wachten. Voorlopig blijven we een uur wisselen eind maart en eind oktober (wanneer de wintertijd begint).
  • Meteorologische lente
  • Om praktische, maar ook klimatologische redenen begint de meteorologische lente op 1 maart en duurt tot 1 juni. Voor meteorologen is het op deze manier makkelijker om seizoenen met elkaar te vergelijken. Ook komt het weerpatroon dat typisch is voor een seizoen beter overeen met de meteorologische indeling dan met de astronomische.
  • Dat een nieuw weerkundig seizoen begint op de eerste dag van de maand, werd in 1780 door de Societas Meteorologica Palatina – een van de eerste internationale weerorganisaties – ingesteld.

EVEN PAASREKENEN …

Vandaag 20 maart om 16u33 zijn we aan de start van de lente toe. Het hoogfeest van Pasen wordt pas op 17 april gevierd. De twee astronomische elementen waarop de tellingen van toepassing zijn, het begin van de lente en de volle maan -want daar draait het om- kunnen alleen met de ‘moderne astronomische storingstheorie’ zeer precies bepaald worden.

* De beweging van de aarde en de maan zijn immers onderhevig aan storingen van de andere planeten. Deze kleine afwijkingen hebben evenwel een merkbare invloed.

* Vergeet bovendien niet dat de banen ellipsvormig zijn en dat de maanbaan een helling vertoont t.o.v. het baanvlak van de aarde om de zon. Kun je nog een beetje volgen?

* Het spreekt vanzelf dat de kerkvaders en hun astronomen-rekenaars deze finesses niet konden voorzien met de middelen waarover ze toen beschikten. Bovendien wilde men ook een zekere regelmaat in de paasdata brengen om de voorspellingen enigszins doenbaar te maken.

* Zo ontstond de regel van het kerkelijke Pasen (het ecclesiastische Pasen). Hierin begint de lente altijd op 21 maart en wordt de volle maan berekend aan de hand van een regel die zegt dat de maanfasen zich om de 19 jaar perfect herhalen wat betreft de data in de loop van het jaar.

° De Griek Metoon had dit in de 5de eeuw voor Christus al ontdekt. Daarom wordt die periode de Metonische cyclus genoemd. Op een paar uur na – die wel accumuleren in de loop van de eeuwen – klopt deze regel ook.

° Zo kan men formules en/of tabellen voor de paasdata opstellen. Pasen kan dus niet vroeger vallen dan 22 maart en niet later dan 25 april.

° In het laatste geval is er een volle maan op 20 maart zodat de eerste volle maan van de lente pas op 18 april valt en, wanneer dit een zondag is, wordt Pasen pas op 25 april gevierd. Dit was het geval in (mijn geboortejaar) 1943 en komt terug in … 2 038.

* Een vroege Pasen op 22 maart was er bijvoorbeeld in 1818, maar komt pas weer in       2 285. In 2008 viel Pasen op de, op 1 dag na, vroegst mogelijke dag: 23 maart. Dat was ook het geval in 1913 en komt pas weer terug in 2 160. Maak u dus geen zorgen.

* Gemiddeld valt Pasen in de Gregoriaanse kalender 1 keer om de 105 jaar op 23 maart. 22 maart komt maar om de 207 jaar voor. De data tussen 28 maart en 21 april komen alle, gemiddeld, om de 30 jaar aan bod. De meest voorkomende paasdatum is 19 april. Die komt gemiddeld om de 26 jaar voor.  Tismaardatjetweet …

 

NOG EVEN MEMOREREN …

Op het ogenblik dat de zon in de loop van maart loodrecht invalt op de evenaar, begint bij ons de astronomische lente. In 2022 is dat op vandaag 20 maart om 16.33 uur. Zie ook hier.

* De astronomische zomer begint op 21 juni 2022 om 11.14 uur. De noordpool krijgt de hele dag lang zonlicht. In het noordelijk halfrond genieten we van lange dagen en korte nachten.

* De astronomische herfst begint op 23 september 2022 om 03.04 uur. Dag en nacht duren even lang. Zie ook hier.

* De astronomische winter begint op 21 december 2022 om 22.48 uur. De zuidpool baadt de hele dag lang in de zon. Op de noordpool is het continu nacht. In het noordelijk halfrond zijn de dagen kort en de nachten lang. Op het zuidelijk halfrond is het net andersom.

* Meer informatie over de astronomische seizoenen vind je hier en hier.

** De astronomische seizoenen beginnen dus niet altijd mooi op een 21-ste. Meer zelfs, de astronomische herfst is in onze tijdrekening nog nooit begonnen op 21 september!

Sint Jozef aan het feest

Volgens de Bijbel is hij de man van Maria, de (wettige) vader van Jezus én timmerman in Nazareth. De verering van Jozef is laat begonnen. Pas in 1479 werd zijn feest ingevoerd op de Romeinse kalender (19 maart). Sint Jozef werd later de beschermheilige van België.

* De apostel Mattheüs vertelt in de Bijbel dat Jozef een afstammeling is van koning David. De laatste keer dat Jozef wordt genoemd in het heilig boek is Jezus  al 12 jaar oud en jaagt hij het overijverige commercevolk uit de tempel. Maria leefde nog rond het jaar 30 toen Jezus werd gekruisigd. Jozef was toen wellicht al geruime tijd overleden.

* Sint Jozef is de patroon van echtparen, kinderen, christelijke gezinnen, jeugd, wezen, kuisheid, arbeiders, houthakkers, timmerlui, meubelmakers, ingenieurs, begrafenisondernemers, opvoeders, uitgestotenen, reizigers, stervenden en een zalige dood. Patroon ook bij oogaandoeningen en hopeloze zaken. En patroon tegen bekoringen en woningnood. Kortom, van iedereen.

Populaire bink

* Ondanks het feit dat hij geen echte heilige meer is, eentje dus met een verplichte vakantiedag, is St. Jozef nog steeds geweldig populair in Italië. Daarom spreken de ouderen onder ons nog van de St-Jozefsklassieker. De Primavera, alias Milaan-San Remo, de eerste wielerklassieker van het seizoen werd vroeger steevast op 19 maart gereden. Dit jaar is het weer zo ver. De Primavera of lenteklassieker valt op 19 maart, de datum waarvoor hij destijds bedoeld was.

* In onze schooltijd was er geen school (verplichte feestdag) op 19 maart. En vermits tv-kijken nog lang niet aan de orde was, gingen wij ons vergapen op de wazige wit-zwartbeelden in café Sooike Maes om Poblet , de Spaanse rassprinter, te zien winnen.

* Ook bij ons mag Jozef niet klagen over populariteit. Je vindt hem immers nog steeds terug in alle lagen van de maatschappij.

* Van parochienamen (foto boven) Sint Jozef-Werkman Veerle-Heide. Gemeentenamen (St-Jozef-Olen), scholen (Sint Jozefscollege enz.), een (foto) St. Jozefkapel in Groot-Vorst , bedrijven en verenigingen allerhande.

* Meer nog, in elke Vlaamse en Waalse familie was er wel iemand die de naam Jozef , kortweg Jos of Jef, meekreeg bij zijn doopsel.

* In mijn jonge jaren krioelde het van de Jossen en de Jeffen, sympathieke namen overigens. Thuis was mijn inwonende oom een Jozef die we Jef noemden, mijn vader was een Georges, maar iedereen sprak hem aan met Jos (…van de mulder).

* Over de taalgrens was Joseph ook vrij populair (denk aan de ex-wielrenner Joseph Bruyére). Tussen de meisjes van toen waren er veel Maria’s. Beide namen kwamen zelfs vaak in één familie voor. Heiliger kon nauwelijks.

KAPEL EINDHOUT- HAM WORDT GERESTAUREERD

28 feb ll. startte firma Corvers uit Vorst met de restauratie van de kapel op Eindhout-Ham. Het dak en het torentje worden hernieuwd. Daarna worden de buitenmuren hersteld.

De kapel werd vermoedelijk in 1681 gebouwd door een zekere Adriaan Lenaerts , meier in het toen nog zelfstandige Ham. (familie, Louis?)

In 1723 werd de klok van het torentje gegoten. “Jordaen Smets heeft mij gegoten” staat op de klok.

* De fusie van Ham en Eindhout kwam er pas in 1808. Elke vrijdag droeg de onderpastoor van Eindhout een mis op in de kapel. Dat gebeurde tot in … 1969.

Volgend jaar, 2023 , wordt het interieur van de kapel gerestaureerd.

FRANS COOLS BOUWDE HET Atomium

Op 18 maart 1958 werd het Atomium in Brussel voltooid. Het monument is te vinden in het Heizelpark en werd net voor de opening van de  Wereldtentoonstelling ‘Expo58’ onthuld.

*** Negentien (19) maanden hebben Looienaar Frans Cools en zijn mannen, werknemers van het staalconstructiebedrijf Ateliers de Jambes-Namur, erover gedaan om het Atomium te bouwen. Een stalen gevaarte van 102 meter hoog en 2.400 ton zwaar.

** Met dank aan HN voor een deel van de reportage van 15 april 2008 – schrijver niet gevonden. Wel een aantal boeiende passages uit zijn werk …**

* Ingenieur André Waterkeyn mag dan wel het Atomium getekend hebben, hij heeft er nooit zijn handen aan vuil gemaakt. Dat hebben de arbeiders gedaan die het gevaarte van 2.400 ton bol na bol in de hemel hebben gehangen. Frans Cools (79 in 2008) uit Tessenderlo was de werfleider van het Atomium.

* Negentien maanden lang was hij op de werf in de weer, dag en nacht (of het scheelt niet veel).

* Op donderdag 17 april 1958 om twee uur ‘s morgens was het imposante bouwwerk klaar, alleen het asfalt rondom moest nog worden gelegd.

* Enkele uren later, om negen uur ‘s morgens, opende koning Boudewijn de Wereldtentoonstelling. Hij schudde handjes met de man die de laatste hand had gelegd aan het Atomium. Dat was – wat dacht u – niet Frans Cools, maar die kerel met zijn asfaltmachine…

* Hoe komt een jonge arbeider uit de Kempen op de werf van het Atomium terecht?, vroeg de journalist van HN.

Bij Les Ateliers de Jambes-Namur zochten ze jonge mensen voor de  metaalbouw wilden leren om er te werken. Frans Cools slaagde glansrijk en werd werfleider.

* In 1954 reeds werd Frans als werfleider naar Belgisch Congo gestuurd, om er een 780meter lange brug te leggen over de Congostroom .

* In 1955 kwam de technische directeur van Jambes-Namur naar Congo. Met een vaag schemaatje van het Atomium.

Frans Cools destijds : “Hij vroeg me op de man af of ik het Atomium wilde bouwen. Ja, dus. In 1956 heb ik gauw nog een schachttoren gebouwd voor de mijn van Zwartberg en daarna zijn we aan dat Atomium begonnen.”

 “Dat Atomium was …een ijzerkristal zoveel miljard keer vergroot. Ja, wie kon zich daar iets bij voorstellen? Op de eerste maquette bleek dat het uitvergrote ijzerkristal niet zelfstandig zou kunnen staan. Daarom heeft Waterkeyn er drie steunpoten bij getekend, de zogenaamde bipoden (waarin de buitentrappen werden verwerkt).”

  “Het Atomium bouwen was een avontuurlijke onderneming. De bouw hebben we, zonder kranen, helemaal van binnenuit gedaan. En zonder steigers!”

 “Het kon niet spectaculair genoeg zijn. Als we op grote hoogte aan de buitenkant van het Atomium moesten werken, zaten we met maximaal vier man in een bak die aan een winch hing. We hingen letterlijk aan een katrol en werden gewoon naar boven getrokken.”

“Hoogtevrees heb ik nooit gekend. Gelukkig niet. Eigenlijk waren we alpinisten. We klauterden van poutrel naar poutrel. We hebben nooit één accident gehad. Is dat niet verwonderlijk?”

– Heeft Frans Cools negentien volle maanden aan het Atomium gewerkt?

“Bah neen. Het gebeurde dat we twee maanden stillagen omdat de geprefabriceerde stukken die her en der voor ons in ateliers werden gemaakt, maar niet klaar geraakten. De laatste negen maanden heb ik wel non-stop gewerkt: weekdagen, weekends en feestdagen inbegrepen.”

* Alle dagen kwamen groepen mensen het Atomium in aanbouw bekijken.

Frans Cools: “En koning Boudewijn! Hij kon er niet genoeg van krijgen. Hij  is zeven keer hier geweest. Altijd incognito.”

“Toen de Expo openging, was één bol aan de binnenkant nog niet helemaal in orde. Terwijl beneden duizenden mensen de ogen uit hun kop keken, zaten wij in die bol nog 23.000 bouten aan te schroeven. Meer nog. Omdat we niet meer met werfwagens het Expoterrein op mochten, moesten we die bouten en al ons materieel honderden meters te voet tot bij het Atomium brengen.”

“Mensen vragen mij wel eens of het mij verbaast dat het Atomium er vandaag nog staat. Het was toch gebouwd om ‘maar zes maanden’ mee te gaan? Ja, dat is waar. Maar we hebben toen de allerbeste materialen gebruikt. We hebben hoge weerstandsbouten gebruikt – géén klinknagels! – en gelast met in ons hoofd: dit mag niet kapot. Ja, we hebben gebouwd alsof het ging om een constructie voor de eeuwigheid.”

“Ik ben nog vaak teruggekeerd naar het Atomium, tijdens de Expo en ook daarna. Door het Atomium kreeg Jambes-Namur zoveel werk dat ze het bijna niet konden bijhouden. Ik heb nog veel werven gesuperviseerd, veel grotere werven. Die van het viaduct van Vilvoorde bijvoorbeeld. Maar ze waren nooit meer zo spectaculair als het Atomium.”

* “Intussen is het Atomium vernieuwd. Vooral aan de binnenkant is het niet meer zoals vroeger. De sfeer is een beetje weg. Ik heb het Atomium gebouwd, maar als ik het vandaag wil bezoeken, moet ik … een ticketje kopen.”  Ondank is ‘s werelds loon …

VASTENBEZINNING – VREDESWAKE – BROEDERLIJK DELEN

Goede vrienden – Met deze brief nodigen wij jullie met aandrang uit op de  VREDESWAKE die wij volgende zondag 20 maart zullen houden! De avond voordien (zat.) bent u ook welkom op onze VASTENBEZINNING. En ja, op 10 april kan u taarten en bloemetjes ophalen: zo steunen wij BROEDERLIJK DELEN. Alle info in bijlage… (André en Eric)

                       Pastorale Eenh. H. Norbertus Meerhout-Laakdal maart ’22

1 … 81 82 83 84 85 … 93