IJzeren Gordijn doorgeknipt

Op 27 juni 1989 , vandaag 33 jaar geleden – maar wellicht nog vrij fris in het geheugen van vele lezers – knipten de ministers van Buitenlandse Zaken van Hongarije en Oostenrijk het IJzeren Gordijn door.

* Deze gebeurtenis was vooral symbolisch, want op 2 mei van datzelfde jaar waren de eerste grensversperringen al ontmanteld.

* Het IJzeren Gordijn was een scheidingslijn tussen het communistische Oostblok en het kapitalistische Westen.

* De grens ontstond kort na de Tweede Wereldoorlog , en was een uitbreiding van de opdeling van Berlijn in een Oost – en een Westblok , en werd hét symbool van de Koude Oorlog die daar op volgde. In Hongarije kwam de eerste scheur in de grens.

* Hongarije was in de jaren ’80 van vorige eeuw de meest liberale staat van het Warschaupact, een militair bondgenootschap van communistische landen in Oost-Europa.

* In 1988 werd er al openlijk gesproken over een terugkeer van een meerpartijenstelstel en werden enkele oude politieke partijen opnieuw opgericht.

* Een jaar later werden de geëxecuteerde leiders van de opstand van 1956, onder wie premier Imre Nagy en militair leider Pál Maléter, openlijk in ere hersteld.

* De herbegrafenis van deze leiders op 16 juni werd door vele Hongaren bijgewoond en liep uit op een vernedering van de communistische partij.

* De zaak kwam in een stroomversnelling. Begin juli 1989 overleed de voormalige Hongaarse leider János Kádár en nog diezelfde maand bracht George Bush als eerste Amerikaanse president een bezoek aan Hongarije.

* Onder Kádár waren er al enkele kleine hervormingen doorgevoerd. Het land ging zich politiek gezien steeds meer richten op het Westen.

* Op 2 mei 1989 werden de eerste grensversperringen ontmanteld en op 27 juni 1989 knipten de ministers van Buitenlandse Zaken van Hongarije en Oostenrijk het IJzeren Gordijn door.

* Dit was niet alleen een historisch moment voor Hongarije, maar voor heel Europa. Vanaf dat moment probeerden DDR-burgers die op vakantie gingen naar Hongarije bijvoorbeeld massaal naar West-Duitsland te reizen.

* De dreigende leegloop van Oost-Duitsland zorgde ervoor dat de DDR-leiders later dat jaar (9 november ’89) besloten de Berlijnse Muur te openen.

** In ‘Historiek’ meer artikelen over de Koude Oorlog