MAGNA CARTA

 Jan zonder Land (1167-1216) was de vierde en jongste zoon van koning Hendrik II van Engeland. Na de dood van zijn vader erfde hij daarom geen landgoederen. Vandaar ook zijn bijnaam.

* Zijn broer Richard Leeuwenhart werd tijdens het beleg van het kasteel Châlus in Limousin door een pijl in zijn schouder getroffen. Een infectie leidde in april 1199 tot zijn dood. Jan zonder Land volgde hem op als koning van Engeland.

* De leenmannen vonden dat de koning zijn macht misbruikte. Zij dwongen hem een verklaring te tekenen, die nu wordt gezien als het eerste handvest over vrijheden en rechtspraak.

* Maar de verklaring had weinig effect: negen weken na de bezegeling werd de Magna Carta door paus Innocentius III nietig verklaard. Bovendien wou Jan zonder Land de afspraken niet nakomen.

* De Magna Carta werd op 1 juni 1215 , goed 807 jaar geleden, ondertekend in Runnymede, op een eilandje in de Theems bij Winsor. De Magna Carta moest een tijdelijk staakt-het-vuren inluiden en regelde een groot aantal zaken voor de leenmannen van Jan zonder Land.

* Het ging vooral over visrechten, de exploitatie van bossen en andere rechten die de leenmannen meer financiële armslag gaven en de willekeur van de koning beteugelde.

* Omdat de verklaring onder dwang was getekend voelde Jan zonder Land zich niet gebonden en werd zijn macht niet blijvend hersteld.

** Toch is de Magna Carta een van de beroemdste documenten uit de Engelse geschiedenis. Het document werd in 2009 opgenomen op de Werelderfgoedlijst voor documenten.

* De tekst van de Magna Carta stelt dat elk individu moet worden beschermd tegen de willekeur van de machthebber en dat aan niemand de toegang tot de rechtspraak mag worden ontzegd. Hieruit vloeiden later de rechten over vrijheid en gelijkheid voort, die wij nu in de westerse wereld vanzelfsprekend vinden.

** De opstellers van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948) en het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (1950) werkten deze fundamentele vrijheden uit de Magna Carta verder uit.

(gelezen bij AbsoluteFacts.com)