Categorie: MERKWAARDIG

Ötzi de ijsmummie

Op 19 september 1991 (vandaag al exact 31 jaar geleden) ontdekte het Duitse echtpaar Simon, twee fervente wandelaars, in de Ötztaler Alpen het buitengewoon goed bewaarde gemummificeerde lichaam van een man die omstreeks 3.300 voor Christus leefde. Op basis van de vindplaats werd de mummie Ötzi genoemd.

* De mummie lag op de Hauslabjoch in een rotskommetje aan de rand van de Niederjochferner gletsjer aan het einde van Ötztal. De vindplaats ligt op de grens van Oostenrijk en Italië op een hoogte van 3.210 meter.

* Ötzi is vermoedelijk gestorven door een jachtongeval of in een gewapend conflict. In zijn borstkas bij de linkerschouder zat een vuurstenen pijlpunt. Die ontdekte men pas een jaar na de vondst van de mummie. De schacht van de pijl was verwijderd maar de pijlpunt was blijven steken.

* Het schot van de pijl was waarschijnlijk niet meteen dodelijk, maar heeft vermoedelijk wel enkele uren of dagen in combinatie met uitputting tot zijn dood geleid.

* Otzi zou ongeveer 45 jaar geweest zijn, vrij oud voor die tijd. Hij had een tenger postuur en woog zo’n vijftig kilo.

Weetjes en feiten

  • Ötzi leefde omstreeks 3.300 voor Christus en strijdt nu met de Egyptische mummie Ginger om de titel ‘oudste menselijke mummie’.
  • In het darmstelsel van Ötzi bevonden zich de resten van twee soorten voedsel die hij kort voor zijn dood heeft gegeten: een stuk edelhertenvlees en een tarwesoort.
  • Ze zeggen dat er een vloek ligt op Ötzi!.. Een aantal mensen die direct of indirect bij het onderzoek en de vondst betrokken waren, zijn een tijdje  later overleden…
  • Meneer Simon, met zijn vrouw vinder van de ijsmummie, is in een ravijn gevallen en dagen later pas gevonden. De leider van het forensisch onderzoek is kort na dit onderzoek omgekomen door een auto ongeval.
  • Een bergbeklimmer die rondleidingen gaf op de vindplek van Ötzi kwam om door een lawine. En zo zijn er  nog verhalen van overledenen die te maken hadden met de vondst of het onderzoek. Waar of niet waar, wie zal het zeggen…
  • Het echtpaar Simon moest zelfs een gerechtelijke procedure beginnen om erkend te worden als de legitieme vinders. Helmut Simon overleed in 2004 op 67-jarige leeftijd na een val in een ravijn. Hij werd acht dagen later pas gevonden.
  • In 2008 kende de rechtbank aan mevrouw Simon 150.000 euro vergoeding toe.  Na een nieuw proces werd dit  bedrag in 2010 verhoogd naar 175.000 euro.
  • Acteur Brad Pitt heeft een tatouage van de contouren van de ijsmummie op zijn onderarm.
  • Een Oostenrijkse popartiest vernoemde zich naar Ötzi: DJ Ötzi, deze scoorde met ‘Anton aus Tirol’ een carnavalshit in de jaren ’90.

Ötzi museum

** De mummie werd eerst naar Innsbruck (Oostenrijk) gebracht. Toch is hij nu te bekijken in het Zuid-Tiroler archeologiemuseum in Bolzano (Italië). Gewoon omdat de vindplek een aantal meter over de grens van Italië bleek te liggen.

* Voor meer informatie in het archeologiemuseum in Bolzano … druk even op www.iceman.it

Zout hield ‘Dode Zeerollen’ intact

In elf grotten vlakbij de Dode Zee werden tussen 1947 en 1956 in totaal meer dan 900 documenten gevonden. Ze bevatten voornamelijk Hebreeuwse teksten uit de ontstaansperiode van het Jodendom en zijn de oudste Bijbelse teksten die ooit gevonden zijn.

* De Dode Zee-rollen omvatten een collectie van meer dan 900 documenten, inclusief ruim 200 geschriften over de Tenach (het Oude Testament). De rollen moeten niet gezien worden als bron van het Christendom. Hoewel de teksten gaan over het leven ten tijde van Jezus, wordt de zoon van God, of zijn volgelingen nergens bij naam genoemd.

390px-1QIsa_b 390px-Qumran

* Boeken die voor de eeuwigheid zijn geschreven, gaan best ook eeuwen mee. Een analyse van tweeduizend jaar oud perkament leert dat we nog heel wat kunnen leren van ambachtslieden en ingenieurs uit de oudheid.

* Hoe maak je dat handgeschreven documenten zo lang mogelijk de tand des tijds kunnen doorstaan?… Je stopt ze in potten die je vervolgens verstopt in grotten.

* Dat is althans waarvoor de joden kozen die omstreeks het begin van de jaartelling in Qumran woonden (foto R – een dorpje vlak bij de Dode Zee, nu een ruïne). Met succes, want zo bleven hun heilige geschriften uit de handen van de Romeinen – en van iedereen daarna.

*** Tot … herders in 1947 alsnog op de historische en religieuze schat stuitten, sindsdien beroemd als de Dode Zee-rollen.

* Maar de rollen (liefst negenhonderd) kregen ook een speciale behandeling om het perkament zo goed mogelijk te bewaren.

* Een van de bekendste en best geconserveerde rollen is de Tempelrol, waarvan het schrijfoppervlak nog helderder is dan bij de andere. Wetenschappers weten nu dankzij een reeks microscopische analyses hoe dat komt.

* Het perkament werd voor gebruik ingewreven met droge zouten afkomstig van gesteenten – droog gepekeld , eigenlijk. Opvallend: het conserveringsmiddel blijkt niet afkomstig uit de Dode Zee, waar zouten door indamping kunnen ontstaan. Vanwaar dan wel, is nog … onbekend.

Paralympische Spelen

In Tokio waren er vorig jaar 2021 ‘Paralympische Spelen’. Die Spelen zijn nog vrij jong. Pas in 1960 werden de eerste Paralympische Spelen georganiseerd, in Rome. Het evenement vond zijn inspiratie in Engeland.

* Na afloop van WO II werd een wedstrijd georganiseerd voor veteranen met rugletsel. De arts Ludwig Guttman werd een van de grondleggers van de gehandicaptensport.

* De arts was van mening dat sporten in het algemeen een goede therapie was voor patiënten. Niet alleen fysiek werden ze er beter van, maar ook mentaal kregen ze er meer zelfvertrouwen van. Guttman was van mening dat ook gehandicapten recht hadden op Olympische spelen.

* In 1948 deden alleen Britten mee. Vier jaar later ook Nederlandse veteranen. Het evenement werd internationaal.

* Aan de eerste echte editie in 1960 deden in totaal 400 atleten uit 23 landen mee. Aanvankelijk mochten alleen personen in een rolstoel deelnemen.  Vanaf 1976 waren ook mensen met een visuele beperking en geamputeerden welkom.

* In 1976 werden ook de eerste Paralympische Winterspelen gehouden, in het Zweedse Örnsköldsvik.        (bewerkt uit Historiek)

Rechten van Mens en Burger

Op 26 augustus 1789 werd in Frankrijk de eerste universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger (Déclaration des Droits de l’Homme et du Citoyen) bekendgemaakt. De verklaring was samengesteld door de Franse markies de Lafayette en de graaf Emmanuel Joseph Sieyès.

* De Déclaration des Droits de l’Homme et du Citoyen kwam geheel en al voort uit de stroming van de Verlichting en was sterk beïnvloed door de onafhankelijkheidsverklaring van… de Verenigde Staten.

* In de verklaring werd onder meer gesteld dat het volk soeverein was en dat sociale voorrechten niet ontstonden door geboorte, maar door persoonlijke bekwaamheden. Ook werd verklaard dat andere godsdiensten moesten worden ‘geduld’ en dat belastingen ‘eerlijk’ over de verschillende standen in de maatschappij moesten worden verdeeld.

° De tekst bestaat uit een inleiding en zeventien artikelen. Op 26 augustus 1789 werd de verklaring na amendering en discussie aangenomen door de Franse Assemblée Nationale (Nationale Vergadering). Ze werd als preambule aan de grondwet van 1791 toegevoegd.

Lees ook: Frankrijk onthoofdde 40.000 mensen na invoering mensenrechten

Nederlandse vertaling van de verklaring:

Verklaring van de rechten van de mens en van de burger (Déclaration des droits de l’homme et du citoyen, 26 augustus 1789)

** De afgevaardigden van het Franse volk, in nationale vergadering bijeengekomen, beschouwen het onbekend zijn met, het vergeten of minachten van de rechten van de mens als de enige oorzaken van het algemeen ongelukkig zijn en de verdorvenheid der regeringen.

* Daarom hebben zij besloten om de natuurlijke, onvervreemdbare en heilige rechten van de mens in een plechtige verklaring uiteen te zetten, opdat de gehele samenleving altijd over deze verklaring zal kunnen beschikken en zich haar rechten en plichten voortdurend zal herinneren

– opdat de handelingen van de wetgevende en uitvoerende macht op ieder ogenblik met het einddoel van alle politieke bepalingen vergeleken en zo beter gecontroleerd kunnen worden

– opdat de op eenvoudige en onweerlegbare principes gegrondveste eisen van de burgers in de toekomst steeds op het in stand houden van de grondwet en het algemeen welzijn gericht mogen zijn

* Bijgevolg erkent en verklaart de nationale vergadering, in aanwezigheid en onder bescherming van het Opperwezen, de volgende rechten van de mens en van de burger:

1 – De mensen worden vrij en met gelijke rechten geboren en blijven dit. Maatschappelijke verschillen kunnen slechts op het algemeen welzijn gebaseerd worden.

2 – Het doel van iedere politieke vereniging is het behoud van de natuurlijke en onvervreemdbare rechten van de mens; deze rechten zijn de vrijheid, het bezit, de veiligheid en het verzet tegen onderdrukking.

3 – De oorsprong van iedere soevereiniteit ligt wezenlijk bij het volk. Geen instantie, geen individu kan gezag uitoefenen dat daar niet uitdrukkelijk uit voortkomt.

4 – De vrijheid bestaat daaruit alles te kunnen doen wat een ander niet schaadt. Zo heeft de uitoefening van de natuurlijke rechten van ieder mens alleen deze grenzen die aan de andere leden van de maatschappij het genot verzekeren van dezelfde rechten. Deze grenzen kunnen alleen bij wet vastgelegd worden.

5 – De wet heeft slechts het recht handelingen te verbieden, die schadelijk zijn voor de maatschappij. Alles wat niet door de wet verboden is, kan niet worden verhinderd en niemand kan gedwongen worden te doen, wat de wet niet verordent.

6 – De wet is de uitdrukking van de algemene wil. Alle burgers hebben het recht, persoonlijk of door hun vertegenwoordigers, aan haar totstandkoming mee te werken.

– Zij moet voor iedereen dezelfde zijn, hetzij ze beschermt, hetzij ze straft. Daar alle burgers in haar ogen gelijk zijn, kunnen zij in gelijke mate toegelaten worden tot alle waardigheden, plaatsen en openbare ambten volgens hun bekwaamheden en zonder ander onderscheid dan die van hun deugden en talenten.

7 – Niemand kan beschuldigd, aangehouden of gevangen worden dan in bij de wet bepaalde gevallen en in de vormen, die zij heeft voorgeschreven.

– Ieder die daden naar willekeur nastreeft, bevordert, pleegt of laat plegen, moet gestraft worden; maar iedere burger die door een wet wordt opgeroepen of gevangen, moet ogenblikkelijk gehoorzamen. Door weerstand te bieden maakt men zich schuldig.

8 – De wet kan slechts strikte en weliswaar noodzakelijke straffen opleggen, en niemand kan gestraft worden dan door een wet die is vastgesteld en uitgevaardigd voorafgaand aan het delict en op wettige wijze toegepast.

9 – Ieder mens wordt als onschuldig beschouwd tot wanneer hij schuldig wordt verklaard. Daarom moet, indien zijn aanhouding onvermijdelijk is, ieder gebruik van geweld dat niet dient om de verdachte gevangen te nemen, van rechtswege streng onderdrukt worden.

10 – Niemand mag vanwege zijn opvattingen, ook niet godsdienstige, worden lastig gevallen, in zoverre dat hun uiting de door de wet ingestelde openbare orde niet verstoort.

11 – De vrije uitwisseling van gedachten en meningen is een van de meest kostbare rechten van de mens; iedere burger kan dus vrijelijk spreken, schrijven en drukken, behoudens en bij de wet omschreven gevallen, waarin hij van deze vrijheid misbruik maakt.

12 – De waarborg van de rechten van de mens en van de burger vereisen een politiemacht; deze macht is dus ingesteld voor het voordeel van allen en niet voor het particulier gebruik van hen aan wie ze is toevertrouwd.

13 – Voor het onderhouden van de politie en voor de uitgaven van de administratie is een algemene belasting noodzakelijk, zijn moet gelijk worden verdelen onder de burgers in verhouding van hun middelen.

14 – De burgers hebben het recht zelf of door hun vertegenwoordigers de noodzaak van een openbare belasting te onderzoeken, haar goed te keuren, de aanwending ervan te controleren en haar onderdelen, grondslag, invordering en duur te bepalen.

15 – De maatschappij heeft het recht rekenschap te vragen aan iedere openbare ambtenaar voor zijn bestuur

16 – Iedere maatschappij waarin de rechten niet gewaarborgd zijn, noch de scheiding der machten is vastgelegd, heeft geen grondwet.

17 – Aangezien het eigendom een heilig en onschendbaar recht is, kan niemand ervan beroofd worden, tenzij de openbare noodzakelijkheid, wettelijk vastgesteld, dit vereist en onder voorwaarde van een rechtvaardige en van tevoren vast te stellen schadeloosstelling.

(met enorme dank aan Historiek)

Een dag in Pompeii

De stad Pompeii werd in 79 bedekt door een dikke laag as, als gevolg van een uitbarsting van de Vesuvius. Het is daardoor een van de best bewaarde Romeinse steden. Bekijk hieronder ook een animatie van de ondergang van Pompeii. Een werk van stilaan ‘ons aller Historiek’.

– 24 augustus ? –

* Als dag waarop de uitbarsting plaatsvond wordt vaak 24 augustus 79 genoemd. Of de gebeurtenis zich inderdaad op die dag voltrok, wordt echter betwijfeld. Historici baseerden zich altijd op een brief die Plinius de Jongere aan de Romeinse historicus Tacitus schreef.

* Plinius maakte hierin melding van de uitbarsting waarvan hij getuige was, maar schreef er wel pas jaren na de ramp over. Bovendien ging de oorspronkelijke brief verloren. Er zijn alleen kopieën van Plinius’ schrijven.

* In 2018 werd op een muur in Pompeii een houtskooltekst gevonden waaruit archeologen afleiden dat de uitbarsting mogelijk twee maanden later plaatsvond.

* Op dit fragment is ook een datum te vinden, omgerekend 17 oktober 79. Aangezien het om een houtskooltekst gaat en dergelijke teksten onder normale omstandigheden snel verdwijnen, vermoeden archeologen dat de ramp met Vesuvius zich enkele dagen hierna voltrok, op of rond 24 oktober 79.

(met dank aan Historiek)

De Hondsdagen

De periode tussen 20 juli en 20 augustus noemen we de ‘hondsdagen’. Deze vier weken staan vanouds bekend als de warmste periode van het jaar. En dat hebben we dit jaar weer overduidelijk geweten. Maar waar komt de benaming ‘hondsdagen’ vandaan?

* Met hondenweer heeft het in elk geval niks te maken. Meer nog… ‘hondenweer’ heeft zelfs niets met honden te maken, maar is een verbastering van het oud-Nederlandse woord ‘ondeweer’ : ‘zeer slecht weer’.

* Voor de oorsprong van de hondsdagen moeten we helemaal terug naar het oude Egypte. In Egypte keken de boeren in juli en augustus immers erg zenuwachtig uit naar het moment dat de Nijl de landbouwgronden zou overstromen om een vruchtbaar laagje slib achter te laten. Dan pas kon het landbouwseizoen beginnen.

* Ongeveer 14-15 dagen voor die overstromingen was vroeg in de ochtend ook de ster Sirius te zien. Sirius was de hoofdster van het sterrenbeeld Canis Major, wat Grote Hond betekent.

* Sirius was de hond van de jager Orion uit Thebe. Toen Orion overleed ging hij samen met zijn hond naar de hemel en kreeg daar een plek aan het firmament.

*** De hondsdagen begonnen op het moment dat de heldere ster Sirius tegelijk met de zon opkwam en daardoor niet te zien was…

* Net als de kat aanbaden de Egyptenaren de hond als een heilig en goddelijk dier. Daarom hadden de Egyptenaren het op hun hiërogliefen  over de hondsdagen.

* Omdat de Nijl een erg lage waterstand had door het hete weer, ontstonden er insectenplagen.

* Ook waren de Egyptische boeren bang dat Sirius – die zij Sothis noemden – niet meer zou terugkeren om de start van de Nijlvloed in te luiden.

* Als de ster Sirius dan toch aan het firmament verscheen, brak er grote vreugde uit langs de Nijl en vierde men het Sothisfeest. 

** In de weerspreuken (aanklikken voor meer info) zijn de hondsdagen belangrijk.
Komen de hondsdagen met veel regen, dan gaan we slechte tijden tegen.
Komen de hondsdagen helder en klaar, verwacht dan maar een gunstig jaar.

(met dank aan weerman Frank Deboosere)

** tussendoortje …        

De langste rivier op aarde  is de Nijl. De rivier is mega-belangrijk in het kurkdroge Afrika! Zonder de Nijl zouden er waarschijnlijk ook geen farao’s en piramides geweest zijn…

Godfried van Bouillon

Op 12 augustus 1099 stichtte Godfried van Bouillon (prent) een van de leiders van de Eerste Kruistocht, het Koninkrijk Jeruzalem. Enkele weken eerder was ‘de heilige stad’ door de kruisvaarders veroverd op de Saracenen.

* De kruisvaarders hadden Jeruzalem sinds juni 1099 belegerd. Nadat de stad was ingenomen werden de Joden en Arabieren afgeslacht.

* Dat de kruisvaarders niet alleen godsdienstige motieven hadden om de stad in te nemen blijkt wel uit het feit dat de buiken van verschillende slachtoffers werden opengesneden. Het gerucht ging dat de moslims gouden munten hadden ingeslikt om te voorkomen dat ze in handen zouden vallen van de kruisvaarders.

* Om het zoekwerk te vergemakkelijken werden de lijken later op een grote hoop gegooid en verbrand. Tussen het as was het eenvoudiger zoeken…

* Na de inname van Jeruzalem hadden de kruisvaarders het grootste deel van de Middellandse-Zeekust in het Midden-Oosten in handen.

* Godfried van Bouillon werd uitgeroepen tot ‘Beschermer van het Heilige Graf’. Het koninkrijk besloeg ongeveer het grondgebied van het huidige Israël en Libanon en strekte zich uit tot aan het vorstendom Antiochië.

* Rustig was het in het koninkrijk allerminst. Veel steden waren nog in handen van moslims. Kort na de inname van Jeruzalem moest Godfried zich al verdedigen tegen een Arabisch leger dat hij bij Askalon versloeg.

* Na de inname van Jeruzalem zou het grondgebied van de kruisvaarders nog twee eeuwen een slagveld zijn.

* Behalve het Koninkrijk Jeruzalem, dat tot 1291 zou bestaan, stichtten de kruisvaarders onder meer ook de graafschappen Edessa en Tripoli en het prinsdom Antiochië.

°°°  Meer weten? Op rood drukken.        – met dank aan Historiek –

1 2 3 4 5 6 … 9