‘DYNAMIte’ NOBEL
Alfred Nobel (1833-1896) – Uitvinder van het dynamiet en Man van de Nobelprijs
De Zweedse wetenschapper en zakenman Alfred Nobel is de uitvinder van het dynamiet. Jaarlijks worden op zijn initiatief vijf Nobelprijzen uitgereikt aan mensen die iets belangrijks hebben gepresteerd op het gebied van natuurkunde, scheikunde, geneeskunde, literatuur en… de vrede.
* Dynamite Alfred Nobel werd in 1833 in Stockholm geboren. Op zijn 9de verhuisde zijn familie naar het Russische St. Petersburg, waar zijn vader een machinefabriek opstartte.
* De jonge Alfred volgde een internationale opleiding met de nadruk op scheikunde en talen. Nadat de fabriek in 1859 werd overgedragen aan Nobels oudere broer Ludvig, keerde hij met zijn vader terug naar Zweden om scheikundige te worden in het laboratorium van zijn vader.
Explosieven
* Vader en zoon hadden een grote interesse voor explosieven. Zoon Alfred ging meteen op zoek naar een methode voor het veilig gebruik van de explosieve stof nitroglycerine, die tot dan toe alleen maar in vloeibare vorm bestond.
* Vooraleer Nobel succes kende, vonden er regelmatig onbedoelde explosies plaats in vaders laboratorium. Bij één daarvan kwam Nobels jongere broer Emil, samen met enkele anderen, om het leven.
* Rond 1867 ontdekte Nobel de springstof dynamiet. Die ontketende een ware revolutie in de mijn- en wegenbouw, vooral bij tunnelaanleg. Daar bleef het niet bij want bij zijn dood had Alfred Nobel liefst 355 patenten op zijn naam staan.Een onuitputtelijk bron van inkomsten.
* Het succes van vooral het dynamiet en andere minder ophef makende uitvindingen maakten van Nobel een rijk man. In elk continent stampte hij een bedrijf uit de grond. Als hij in 1896 stierf aan een beroerte stonden er 32 miljoen Zweedse kronen op zijn bankrekening (naar onze tijd toe vertaald: een onmetelijke som geld).
The Nobel Peace Center, Oslo, Norway.
Nobelprijs
* Gelukkig keek Nobel verder dan zijn uitvindingen. In zijn testament bepaalde hij dat van de rente van zijn kapitaal elk jaar vijf Nobelprijzen moeten uitgereikt worden. Eentje voor natuurkunde, scheikunde, geneeskunde, literatuur en een vijfde voor de vrede.
* De prijzen moeten volgens zijn testament beschikbaar zijn voor “hen die in het afgelopen jaar aan de mensheid het grootste nut hebben verschaft”. Het nobelprijscomité doet daarvoor jaarlijkse, ernstige zoektochten.
Enkele bekende Nobelprijswinnaars zijn:
- Wilhelm Röntgen (natuurkunde)
- Albert Einstein (natuurkunde)
- Alexander Fleming (geneeskunde)
- George Marshall (vrede)
- Winston Churchill (literatuur)
- Bob Dylan (voor zijn poëtische songs)
Trivia
* Nobel was uitermate goed in talen. Hij sprak vlot Zweeds, Frans, Russisch, Engels, Duits en Italiaans. Hij schreef ook een toneelstuk: Nemesis. Daar werkte hij aan tot zijn dood, maar na zijn dood werd het onmiddellijk vernietigd, omdat de inhoud schandalig werd bevonden.
* Hoewel hij nooit trouwde had hij wel diverse muzes. Eén daarvan was de Oostenrijkse vredespacifiste Bertha von Suttner, die in 1905 de eerste Nobelprijs voor de Vrede kreeg.
(met o.a. dank aan Historiek)