Maand: juli 2020

Het Plakkaat van Verlatinghe (ook wel Acte van Verlatinghe) werd ondertekend op 26 juli 1581, vandaag exact 439 jaar geleden. Daarin zetten een aantal provinciën van de Habsburgse Nederlanden Filips II af als hun heerser.

° Het Plakkaat kan worden gezien als de onafhankelijkheidsverklaring van de Nederlanden. Door de latere bemoeienissen van Engeland en Frankrijk zou het nog tot 1648 en de Vrede van Munster duren vooraleer de Nederlanden een echte, eigen staat werd.

° Het besluit tot het Plakkaat werd genomen op 22 juli 1581 tijdens een gewone vergadering van de Staten-Generaal van de Nederlanden in ’s-Gravenhage. De resolutie luidde:

Is huyden resolutie genomen op de verlaetinge vande Conink van Spaengnien, cassatie van zijnen zegel ende cachet, het gebruyck vande zegel vande Generaliteyt, waervan den audiencier es belast een ordonnantie by vorme van placcate te maecken.

° De tekst werd vastgesteld in Den Haag op 26 juli 1581. Het Plakkaat werd gedrukt bij de staatsdrukker Charles Silvius in Leiden en zoals gebruikelijk bij wetgeving direct verspreid.

° De tekst is gebaseerd op keuren waarin vrijheden van steden en vorstendommen waren opgesomd, zoals het Charter van Kortenberg (1312) en de Blijde Inkomst (1356).

* De tekst is mede gebaseerd op een traktaat van Theodorus Beza uit 1574, waarin Beza het verzet rechtvaardigt van de hugenoten (protestanten) tegen de tirannie van hun (Roomse) koning.

° De Staten verklaarden dat hun vorst, Filips II (zoon van keizer Karel en koning van Spanje) de vrijheden van vorstendommen en steden en hun eerder verworven rechten had geschonden en verklaarden hem vervallen van de troon. Het werd verboden zijn zegel en naam nog langer te gebruiken.

* Hoewel het Plakkaat van Verlatinghe geen onmiddellijke praktische gevolgen had, is het van groot symbolisch belang.

° Hiermee verwierp men voor het eerst officieel het gezag van de koning met als argument dat een volk het recht van opstand heeft wanneer een koning zijn plichten jegens zijn volk niet nakomt en zich als een tiran gedraagt.

° Dit argument werd nadien ook gebruikt in onafhankelijkheidsverklaringen in andere landen. De Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring uit 1776 (foto Obama in Nl) heeft tekstdelen overgenomen. Zeventien Provinciën , w.o. ook Mechelen, schaarden zich achter het besluit.

° Na de ondertekening gingen de Staten-Generaal op zoek naar een andere vorst. Pogingen met Franse en Engelse kandidaten mislukten. Uiteindelijk besloot men in 1587 om een republiek te worden en verder te gaan als de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. In 1588 werd dit een feit.

° Tijdens die periode werden de grootste delen van Vlaanderen en Brabant heroverd door Spanje. Dat leidde tot het ontstaan van Staats-Vlaanderen, Staats-Brabant, Staats-Overmaas en Spaans Gelre.

* De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden beleefde meteen een ‘gouden eeuw’ en bulkte van rijkdommen terwijl Vlaanderen… in diepe armoede achter bleef.

* Het Plakkaat van Verlatinge werd in 2018 nog verkozen tot Het pronkstuk van Nederland, want door velen gezien als de onafhankelijksverklaring van het huidige Nederland.

26 juli in de geschiedenis

1997	Tijdens een internationale vliegshow in Oostende stort het vliegtuig van de Royal Jordanian Falcons neer in het publiek. De piloot en acht toeschouwers komen om.
1992	De Spaanse wielrenner Miguel Induráin wint de 79ste  Ronde van Frankrijk.
1987	De Ierse wielrenner Stephen Roche wint de Ronde van Frankrijk.
1963	Een hevige aardbeving (6.0 schaal Richter) treft het centrum van de Zuidslavische stad Skopje. 1.100 mensen sterven, 4.000 mensen raken gewond. Vrijwel de hele stad is verwoest.
1956	Na een weigering van de Wereldbank om de tweede Aswandam te financieren nationaliseert de Egyptische president Nasser het Suezkanaal, tot dan toe beheerd door Frankrijk en Groot-Brittannië.
1953	Fidel Castro aanval op Moncada in Cuba: het begin van de Cubaanse revolutie.
1803	In Londen wordt de Surrey Iron Railway geopend. De eerste spoorweg ter wereld. De vrachtwagons op dit 14 kilometer lange spoor worden getrokken door … paarden.
1581	Met de Acte van Verlatinghe zingt Filips II een troontje lager. Het is de onafhankelijkheidsverklaring van de Republiek der Verenigde Provinciën , tevens het verhevigen van de sinds 1566 woedende oorlog met Spanje (zie uitgebreide bijlage)

In de nacht van 19 juli van het jaar 64 na Christus , ontstond er een grote brand in Rome, de hoofdstad van het Romeinse Rijk. De stadsbrand woedde tot 25 juli. Tien van de veertien wijken werden volledig of gedeeltelijk verwoest. Ook de keizerlijke paleizen op de Palatijnberg gingen door de vlammenzee verloren.

* Een voorstelling van de grote brand van Rome. Op de achtergrond Nero en de ruïnes van de brandende stad. (Theodor von Piloty (ca. 1861).

° De grote brand stelde keizer Nero in staat om een groot deel van de stad te herbouwen en zijn Domus Aurea (Gouden Huis) te verwezenlijken.

° Verhalen als zou de keizer zelf brand hebben gesticht  zodat hij op het vrijgekomen terrein zijn schitterende paleis kon bouwen, deden spoedig de ronde.

° Nero wist de verdenking te verleggen naar de christenen die hij vervolgens op gruwelijke manieren liet vervolgen. Christenen waren destijds nog een relatief kleine groep in Rome. Met hun voor Romeinen vreemde religie maakte van hen een makkelijk doelwit.

° Over het algemeen gaan historici er tegenwoordig echter van uit dat de grote brand per ongeluk uitbrak en dat Nero, zoals Tacitus beweert, zelfs helemaal niet in Rome aanwezig was.