EIGENAARDIG MAAR WAAR

Waarom gaat de zon na 21 juni nog later onder?

* Omdat de baan van de aarde rond de zon een ellips is en geen cirkel.

* Wanneer de aarde dicht bij de zon staat (in het perihelium, in onze winter), beweegt zij sneller dan wanneer zij verder van de zon staat (het aphelium, in onze zomer).

* De baanbeweging van de aarde veroorzaakt een schijnbare beweging van de zon tussen de sterren ( net zoals de dagelijkse rotatie van de aarde de schijnbare dagelijkse beweging van de zon veroorzaakt).

* Hierdoor lijkt de zon soms langzamer te bewegen aan de hemel, en soms sneller.

* Dit beïnvloedt het tijdstip van doorgang door het zuiden (soms is dat wat later dan gemiddeld, soms wat eerder, dit wordt de tijdsvereffening genoemd) en ook de tijden van opkomst en ondergang

* Gesnopen ? Wikipedia is U dankbaar…

VAN RUIMTE NAAR DIEPTE

Kathy Sullivan, de eerste vrouw die ooit een ruimtewandeling maakte, blijft ook de eerste vrouw die het diepste punt van de oceaan bereikt heeft.

Voor twee jaar juni daalde ze af in de Challengerdiepte in de Marianentrog in de Stille Oceaan, net geen 11 kilometer diep.

Bij haar terugkomst belde de 68-jarige wetenschapper met astronauten in het Internationale Ruimtestation ISS. “Dit maak je maar een keer in je leven mee.” De astronauten namen er nota van.

De gebroeders Montgolfier

De gebroeders Montgolfier en hun heteluchtballon (1783)

De demonstratie in Annonay, juni 1783

De broers Joseph Michel Montgolfier (1740-1810) en Jacques Étienne Montgolfier (1745-1799), zijn de uitvinders  van de heteluchtballon.

* Op 4 juni 1783 lieten ze voor het eerst in het openbaar een ballon opstijgen in hun woonplaats Annonay.

* De ballon had een doorsnede van negen meter en werd vanaf een platform waar een vuur werd gestookt de lucht in gestuurd.

* Na enige tijd steeg de onbemande ballon tot bijna twee kilometer hoogte. Hij kwam uiteindelijk achthonderd meter vanaf de plek van lancering weer op de grond terecht. Het nieuws van de geslaagde demonstratie verspreidde zich snel. (met dank aan Historiek)

Lees hier meer over de ontwikkeling van de heteluchtballon
Zie ook: Lijst van uitvindingen

JUNI  EN DE OERKNAL

Vannacht begon juni , de rozen- of weidemaand. Juni is genoemd naar de Romeinse godin Juno , de vrouw van Jupiter. Zij is de godin van het zuivere licht , vooral het licht van de maan. Zij waakt over de vrouw als echtgenote en als moeder. Kalmte en waardigheid kenmerken haar karakter en haar huwelijksleven.

* De dagen lengen nog tot 21 juni, tevens de start van de meteo-zomer. 21 juni is tevens de langste dag van het jaar.

 

OERKNAL  of  BIG BANG

* Oerknal of big bang is de populaire benaming van de kosmologische theorie die op basis van de algemene relativiteitstheorie van Einstein aannemelijk maakt dat 13,8 miljard jaar geleden het heelal ontstond uit een enorm heet punt (ca. 1028 K), met een bijna oneindig grote dichtheid, ofwel een singulariteit. Verre van simpel, lijkt me.

* Grondlegger van de oerknaltheorie is de Leuvense hoogleraar en priester dr. Georges Lemaître.

* De oerknaltheorie is een theorie , nog geen echt bewezen werkelijkheid, over het ontstaan van het heelal. Voor de toekomst van het heelal zijn er een aantal mogelijkheden:

  • Het heelal zal eeuwig uitdijen en deze uitdijing zal zich in een versneld tempo voortzetten (big rip). Of …
  • De uitdijing van het heelal zal afgeremd worden door de zwaartekracht, en daardoor na verloop van tijd instorten, exact zoals bij de oerknal maar dan achteruit (big crunch). Of …
  • Het heelal zal eeuwig uitdijen en de warmte-energie in het heelal zal steeds verder verspreid raken, waardoor het steeds kouder en kouder wordt (big chill). Of …
  • Het heelal zal uitdijen, maar er zijn meerdere ruimten die dat ook doen en zo elkaar op den duur kruisen.
  • Dit hangt nauw samen met het idee van een multiversum. Er ontstaan nieuwe centra, waar materie zich opnieuw samenvoegt, en waar zodoende ook nieuwe oerknallen kunnen ontstaan.
  • Zo ontstaat er een soort “superheelal”.

** Wat betekenen wij in dat heelal, op deze planeet? Wellicht niet zo erg veel. Veel minder dan we durven te denken. Omwille van de inslag van een reuzengrote meteoor zowat 66 miljoen jaren geleden, die een einde maakte aan de grote sauriërs, konden wij beetje bij beetje ontstaan uit een minuscuul diertje.

** De eerste mensen kwamen er pas 200 000 jaar geleden in hun oervorm. Bekeken in het licht van de kosmos enkele seconden voor 12 dus. Of de mensheid nog veel toekomst heeft, zal ze voor een deel zelf moeten bepalen.

** Geen prettig vooruitzicht in de huidige stand van zaken met oorlogen alom en pandemieën allerlei op de loer. De mens als dé grote agressor en als oorzaak van … zijn eigen ondergang … Het kan.

J.F. Kennedy en het Apolloproject

1961 – De Amerikaanse president  John F. Kennedy kondigt op 25 mei , vandaag exact 61 jaar geleden , aan dat ‘tegen het einde van het decennium een Amerikaan op de maan zal lopen en veilig terugkeren. Het project Apollo was meteen gelanceerd.’  (Getty images)

* Het Amerikaanse Apolloproject is vandaag de dag nog steeds het duurste, grootste en meest succesvolle ruimtevaartproject uit de Amerikaanse ruimtevaartgeschiedenis.

* Het project zorgde ervoor dat  tussen 1969 tot 1972 twaalf mensen wandelden op de maan. Amerika versloeg daarmee de Sovjet-Unie in een hevige strijd om als eerste een mens te laten lopen op de maan.

* Wegens een te duur prijskaartje (ongeveer 24 miljard dollar) en de geld- en manschappen verslindende oorlog met Vietnam werden de laatst geplande Apollomissies geannuleerd waardoor er na 1972 nooit een mens nog voet zette op het oppervlak van onze buur.

Race naar de maan

* Eén van pioniers van de ruimtevaart, Werhner von Braun, die in nazi-Duitsland nog ontwerper was van de gevreesde vliegende bommen V1 en V2, werd aangesteld om de krachtige Saturn maanraket te ontwikkelen.

* In totaal omvatte het Apollo programma elf bemande ruimtevluchten. Het project kreeg van in begin al te maken met een grote ramp . Tijdens een simulatie-oefening van de eerste Apollo vlucht kwamen drie astronauten om het leven  door een brand in hun Apollo ruimtecapsule op het lanceercomplex.

* Het Apollo project liep meteen enkele jaren vertraging op. De Apollo 7 missie werd de eerste bemande missie uit het project. De ruimtecapsule zou in een baan om de Aarde uitvoerig getest worden.

* Tijdens de volgende Apollo 8 missie zouden drie mensen voor het eerst omheen de maan vliegen.

* Tijdens de Apollo 9 vlucht werd de Lunar Module of maanlander voor het eerst gekoppeld en getest aan de Apollo ruimtecapsule.

* Tenslotte werd de Apollo 10 missie de laatste testvlucht uit het project. Hierbij werd een Apollo ruimtecapsule met maanlander in een baan om de maan gebracht waarna de crew de maanlander loskoppelde om deze daarna terug te laten koppelen aan de commandomodule van de Apolloruimtecapsule.

* In juli 1969 bereikte Amerika als eerste land zijn doel door twee mensen (Armstrong en Aldrin – Collins bleef de capsule besturen) als eerste op de maan te laten landen en ze na enkele dagen opnieuw terug te brengen naar de Aarde . De inmiddels overleden president Kennedy had zijn belofte uit 1961 postuum waargemaakt. (diverse media)

pasteuriseren KOMT van PASTEUR

We vergeten ze wel eens, de weldoeners van de mensheid. Vaak studeerden ze lang en diep en brachten nieuwe technieken aan de oppervlakte om het de soortgenoten op aarde erg naar de zin te maken. Tot meer geluk van de mensheid en meestal slechts een erkenning voor zichzelf.

* In deze helse tijden van de coronakiller troffen we toevallig de naam Pasteur aan. Niet zomaar een naam of persoon. Door hem worden we reeds lang gespaard van kleine en grotere rampen.

  • De Franse chemicus Louis Pasteur wordt beschouwd als de grondlegger van de biochemie en de bacteriologie. Hij ontdekte in de 19de eeuw dat gistingsprocessen worden veroorzaakt door micro-organismen en ontwikkelde de techniek van het pasteuriseren. Hierbij worden vloeistoffen kort verhit en daarna snel afgekoeld, zodat de producten daarna minder micro-organismen bevatten en langer houdbaar zijn. Lees hieronder meer … boeiend!

met dank aan De Almanak (met een hoek af)

De eerste foto van een zwart gat

317989ee-5b96-11e9-8fb9-5ebaed6df389_web_scale_0.0485437_0.0485437__Foto: EHT Collaboration

Astronomen slaagden er in 2019 in ‘het onzichtbare’ in beeld te brengen. Hun foto van M87, een kolossaal zwart gat in het sterrenbeeld Maagd, was de allereerste in z’n soort. Daarom ook wereldnieuws. En zowat dé wetenschappelijke doorbraak van het jaar 2019.

SjTWRtz3oQ5W3pRR4BJ4QS-650-80* Het zwarte gat, dat (voorlopig?) naar de codenaam M87 luistert, is een zogenaamd supermassief zwart gat. Het is liefst 6,5 miljard keer zo zwaar als de zon. Daardoor is het ook groot genoeg om vanaf de aarde te worden gezien.

* M87 is een kolossaal zwart gat, maar vanaf hier lijkt het ‘niet meer dan een mosterdzaadje’ in een oceaan van zwart.’

Einstein

° Zwarte gaten zijn plekken in het universum waar zoveel massa in een klein volume zit samengepropt dat de zwaartekracht er gigantisch is. Zo groot dat zelfs licht er niet aan kan ontsnappen. Hun bestaan vloeit voort uit de algemene relativiteitstheorie, neergeschreven door Albert Einstein in … 1916.

° Decennialang werden zwarte gaten beschouwd als wiskundige absurditeiten, situaties waarin Einsteins vergelijkingen van de tijdruimte ‘tilt’ slaan. Of nog : ‘Zwarte gaten vormen ‘het eindpunt van de tijd en ruimte zoals we die gewoon zijn’. Voor het eerst ‘hebben we die mysterieuze grens rechtstreeks kunnen zien.’

Albert Einstein (1879-1955)

Foto  –  Oren Jack Turner (Library of Congress):    Albert Einstein in 1947

De wetenschapper Albert Einstein werd beroemd door zijn relativiteitstheorie die hij aan het begin van de twintigste eeuw formuleerde. Albert Einstein werd in 1921 onderscheiden met de Nobelprijs voor Natuurkunde. Hij kreeg deze prijs niet voor zijn relativiteitstheorie, maar voor de verklaring van het foto-elektrisch effect. Einstein overleed op 18 april 1955 in Princeton – New Jersey.  Daarom vandaag in GvL…

 * Albert Einstein werd op 14 maart 1879 in het Duitse Ulm geboren. Op de middelbare school blonk Einstein alleen uit in wiskunde. Hij studeerde elektrotechniek aan de Technische Hogeschool in Zürich. Van 1902 tot 1909 werkte hij bij de Octrooiraad te Bern.

 *  In 1913 werd hij gekozen tot lid van de Akademie der Wissenschaften te Berlijn. Een jaar later werd hij hoogleraar in de fysica aan de universiteit van Berlijn. Hij oefende deze functie uit tot Adolf Hitler aan de macht kwam in 1933.

* Men beschuldigde hem er van een ‘Joodse natuurkunde’ na te streven. Einstein was Jood en zionist en verhuisde via België en Engeland naar Princeton in de USA, waar hij hoogleraar in de theoretische fysica.

Relativiteitstheorie

* De theoreticus wordt als de belangrijkste wetenschapper sinds Isaac Newton beschouwd. Zijn belangrijkste bijdrage was de relativiteitstheorie.

* In 1915 beschreef hij zijn algemene relativiteitstheorie in een lezing aan de Pruisische Academie van Wetenschappen in Berlijn.

* De relativiteitstheorie brengt het verband aan tussen ruimte, tijd en zwaartekracht. Einstein bedacht de formule energie = massa x lichtsnelheid², of  E=mc2 waarmee dat verband wiskundig werd vastgelegd.

* Tijdgenoten, zoals Max Planck, waren sceptisch, omdat de theorie uit een rationele analyse was ontstaan en toen niet door een experiment kon worden bewezen. Later kon men tijdens atoomonderzoek vaststellen, dat Einstein gelijk had.

Nobelprijs voor Natuurkunde

*** Albert Einstein ontving in 1922 de Nobelprijs voor Natuurkunde . De prijs kreeg hij niet voor zijn relativiteitstheorie, maar voor de verklaring van het foto-elektrisch effect.

* Albert Einstein had immers al in 1905 een artikel geschreven over de productie en de omzetting van licht. Hierbij gebruikte hij het begrip energiekwantum.

* Dat begrip wordt tegenwoordig foton genoemd. Einstein toonde aan hoe dit begrip gebruikt kon worden om verschijnselen als het foto-elektrisch effect te verklaren.

Atoombom

* Hoewel zijn theorieën de vervaardiging van de atoombom mogelijk maakten, was hij sterk tegen het gebruik van dit wapen. Toch was het Einstein zelf, die in zijn brief aan president Roosevelt op de mogelijkheid hiervan had gewezen, omdat hij bang was dat Duitse wetenschappers bezig waren met de ontwikkeling van dit verschrikkelijke wapen.

* Met het Manhattanproject onder leiding van J. Robert Oppenheimer ontwikkelden de Verenigde Staten tijdens de Tweede Wereldoorlog het wapen waarmee hele steden weggevaagd konden worden.

* Albert Einstein was later niet blij met de uitvinding van het kernwapen. Na de Tweede Wereldoorlog waarschuwde Einstein publiekelijk voor de mogelijk catastrofale gevolgen van een kernwapenwedloop.

Overlijden

* Albert Einstein overleed in zijn slaap op 18 april 1955 in Princeton in de Amerikaanse staat New Jersey. Hij was opgenomen met een gebarsten aneurysma (verwijding) van de aorta.

* De anatoom-partholoog in het Princeton Hospital waar Einstein op 18 april 1955 overleed moest de doodsoorzaak achterhalen.

* Thomas Stoltz Harvey verwijderde ‘s nachts de hersenen van Einstein om te achterhalen, waar de genialiteit van de wetenschapper vandaan kwam.

* Toen de zoon van de wetenschapper, Hans Albert Einstein, een dag later in het ziekenhuis aankwam, trof hij een niet geheel intact lichaam aan. Het lichaam van de wetenschapper werd gecremeerd en de as werd verspreid op een geheim gehouden plaats.

Einsteins brein

* Het grootste deel van de hersenen van Einstein bevindt zich tegenwoordig in het University Medical Center in Princeton, maar een ander deel werd door Harvey verspreid over de wereld.

* Thomas Stoltz Harvey sneed Einsteins brein in 240 blokjes, en later in een paar duidend schijfjes. Hij stuurde schijfjes op naar verschillende vooraanstaande wetenschappers in de hoop dat daar bijzondere conclusies uit zouden voortkomen, maar dat bleek uiteindelijk niet meteen het geval.

* Toen een journalist van de BBC in 1978 in gesprek kwam met Harvey, haalde de doctor achter een stapel dozen enkele weckpotten met het restant van Einsteins brein tevoorschijn en sneed er op een kaasplank een stukje vanaf om het als souvenir meer te geven aan de televisiemakers.

* In 1999 vond een team aan de McMaster-Universiteit dat het deel van de hersenen dat gebruikt wordt voor wiskundig denken, ruimtelijke herkenning en bewegingsinzicht 15 procent breder was dan normaal.

(met dank aan Ruud van Cappelleveen – Absolute Figures.nl)

ASTRONAUT FRIMOUT

ifrimout

Ook wij, kleine Belgen, hadden een man in de ruimte, 30 jaar geleden. 1992 werd daarmee een historisch ruimtejaar voor ons land. Het jaar van de eerste Belgische astronaut voor een reis naar … de ruimte. Na afloop werd burggraaf Dirk Frimout, afkomstig uit Poperinge, gepromoveerd tot nationale held.

° De impact van zijn ruimtereis is nog altijd groot. Er gaat geen dag voorbij dat hij niet wordt aangesproken over zijn niet alledaags avontuur.

° 24 maart 1992 om 8:13 u. lokale tijd vertrok de ruimteshuttle Atlantis vanop Cape Canaveral. Aan boord bevond zich Dirk Frimout, de eerste Belgische ruimtevaarder.

° Dirk wentelde 143 keer rond onze planeet, goed voor een missie van pakweg 8 dagen en een recordafstand van meer dan 5 miljoen km. De Atlantis vloog op een hoogte van 300 km. In anderhalf uur waren ze rond de aarde.

° Legendarisch was zeker het telefoongesprek van de toenmalige kroonprins Filip met Frimout : “Dirk, u kunt me Filip noemen, want ik denk dat er in de ruimte geen protocol bestaat.” Goedbedoeld, maar een beetje hilarisch wereldvreemd.

5f9ec0b2e765a617089a13fe6f9b5c6d_XL° Wat Frimout het meest bijbleef is het moment na de lancering waarop de motoren werden uitgezet en de bemanning plots gewichtloos werd. Opmerkelijk was ook de intense band die de zeven astronauten met elkaar dachten te hebben.

° Eens terug op aarde bleek die band niet meer zo sterk. Het wachten op een volgende ontmoeting duurde immers twintig jaar toen ze hun ruimtereis nog eens samen vierden. Frimout is een kwieke 80-tiger intussen.

Voorvader van alle dieren en de mens

Amerikaanse en Australische onderzoekers hebben de oudste tot nu toe bekende voorvader gevonden van bijna alle dieren die nu nog leven, de mens inbegrepen.

* Het gaat om een piepklein, wormachtig wezen dat Ikaria wariootia genoemd werd en dat zo’n 555 miljoen jaar oud is. Ikaria is het oudste bekende lid van de Bilateria, een groep van dieren die twee symmetrische kanten hebben, een voor- en een achterkant en openingen aan de beide uiteinden die verbonden zijn door een darmkanaal.

.

.

Het diertje was tussen 2 en 7 millimeter lang en tussen 1 en 2,5 millimeter dik – de grootste hadden ongeveer de grootte en de vorm van een rijstkorrel.

* Evans en Droserhebben het kleine wezen nu wetenschappelijk beschreven, samen met Ian Hughes van de University of California San Diego en James Gehling van het South Australia Museum.

* Ze hebben het Ikaria wariootia genoemd als erkenning van de Aboriginal-bevolking in het gebied. De geslachtsnaam komt van ‘Ikara’, wat ‘ontmoetingsplaats’ wil zeggen in de Adnyamathantha-taal. Het is de Adnyamathanha-naam voor een groep bergen die in het Engels bekend staan als Wilpena Pound. De soortnaam komt van de Warioota Creek, die loopt van de Flinders Ranges tot Nilpena Station.   (Luc De Roy – vrtNWS)

1 2 3 4