Dieren voor de rechter

Historiek pakt vandaag uit met een hoog merkwaardig stuk.

* Een samenleving kan niet zonder regels. Maar wat te doen als die regels overtreden worden? Daarover gaat de Historische atlas van misdaad en straf, dat komende week verschijnt bij WBOOKS.

* Tweeduizend jaar geleden, in de tijd van Romeinen en Germanen, werden misdaden in eigen kring bestraft. Pas in de loop van de Middeleeuwen kreeg de overheid geleidelijk een rol.

* Hoewel de media soms anders doen vermoeden, is het aantal moorden en doodslagen in onze tijd maar een fractie van eeuwen geleden. En de straffen zijn ook een stuk milder. Vooral voor dieren. Op Historiek een fragment uit het boek uit de tijd waarin dat anders was.

Tot afschrik van alle andere honden

Tegenwoordig verstaan we onder crimineel gedrag alleen gedrag van mensen. Maar het is slechts een paar honderd jaar geleden dat in de Nederlanden en de rest van Europa serieuze strafrechtprocessen werden gevoerd tegen dieren.

* De dieren worden veroordeeld voor hun ‘criminele’ gedrag, krijgen een straf opgelegd en worden terechtgesteld. Op het huidige grondgebied van Nederland zijn zeker vijf van deze processen bekend.

* In de dertiende eeuw zijn in Europa tientallen dieren voor het gerecht gedaagd en na een juridisch proces van veroordeling opgehangen, gewurgd, levend begraven, verbrand, onthoofd, verdronken of verbannen.

* De dierenprocessen die plaatsvinden in West-Europa zijn het gevolg van tegenstrijdige opvattingen over het dier en namen een plaats in tussen het geleerde recht en de volkscultuur.

* Hoewel ontstaan in de Late Middeleeuwen, bereiken dierenprocessen de grootste omvang in de zestiende en zeventiende eeuw.

* De eerste bekende vermelding van een dier dat voor een Europese rechter moet verschijnen dateert uit 1 266. Een varken uit het Franse stadje Fontanay-aux-Roses wordt door de monniken van het Genovefaklooster (Abbaye Sainte-Geneviève de Paris) ter dood veroordeeld wegens het bijten van een kind.

Lees meer bij Historiek

OP STAP MET DE MIL

Wereldberoemd in Laakdal en omstreken …Milleke Bos ging vandaag woensdag op stap met een aantal moedige bewoners van ‘De Winde’. Fluitje van een cent voor hem. Vrijdagnamiddag doet hij zijn wekelijkse bosloop in Gerhagen over 12 km. Alsof het niks is op je 90-ste… Kijk voor meer op mijn Facebook.

 

FENOMEEN van bijna 90

MILLEKE BOSEind januari werd hij gevierd voor zijn bijna 90 als scheidsrechter bij ‘De Ware Vrienden’.
  90 wordt hij pas echt in november, maar niemand die eraan twijfelt dat hij die kaap met zwier rondt.
  Dinsdagnamiddag reed hij me in Schoot voorbij. “Hoi Ludo’, riep hij me toe toen ik aan de kant van de weg aan mijne ‘kedak’ stond te prutsen.
  Geen idee wie deze flukse coureur was. Gelukkig keerde hij zich om en herkende ik …Milleke Bos.
  Voetballen, fietsen, duurlopen, hij draait er zijn hand niet voor om. 
  “Ik heb er nu 70km opzitten”, gaf hij spontaan mee. “Graag had ik er nog wat bij gedaan, ik voelde me in vorm, maar mijn schoonbroer vond het welletjes.” Zal wel.
  “Morgen woensdag ga ik ‘de bejaarden’ van ‘t Kasteel begeleiden bij hun eerste rolstoelwandeling sinds jaren. Kom maar eens kijken.”
.
.
  Na nog een halte bij Kamiel Laeveren en zijn speelse hond Stafke trok ik in het spoor van de jonge renner de Laak over, naar zijn huis naast café Thaï. Zijn nog eveneens opmerkelijk jonge vrouw José (87) ging nog vlug een kam ‘door haar haar trekken’ voor de obligate foto…Geweldig stel!  (ook op Facebook)
.

Vrijdag de dertiende

 Vandaag is het ‘Vrijdag de 13de’ Een dag die door veel mensen als een ongeluksdag beschouwd wordt, wegens de combinatie van vrijdag en dertien. Dat lezen we vandaag bij allesweter Wikipedia.

De oudste gebeurtenis die naar onheil op vrijdag de dertiende verwijst, is  te vinden in de Joodse Bijbel en verwijst naar de tiende plaag van Egypte.

Het allereerste Pascha (paasfeest) was gepland op een sabbat, zaterdag de 14e Nisan. Die sabbat begon en begint nog steeds op vrijdagmiddag 18.00 uur, dus omvat de nacht van vrijdag de 13e van onze kalender. In die nacht stierven alle eerstgeborenen, zowel van mens als dier. Het boek Exodus in de Bijbel geeft hiervan verslag.

Nog een van de verklaringen voor vrijdag de dertiende als ongeluksdag is dat vrijdag de dag is waarop Jezus werd gekruisigd. Als die dag dan ook nog samenvalt met het ongeluksgetal 13, moet deze dag volgens het volksgeloof extra ongeluk veroorzaken.

De vrijdagen kunnen ook een kwade naam gekregen hebben omdat op die dag door de Romeinen doodvonnissen werden voltrokken. Ook in Engeland werd de doodstraf op een vrijdag voltrokken.

Dat ‘dertien’ een negatieve klank had in de christelijke wereld is wellicht terug te brengen tot het laatste avondmaal van Christus, waar dertien personen aanzaten.

Een andere mogelijke verklaring is dat op vrijdag de dertiende oktober 1307 in Frankrijk alle Tempeliers op bevel van Philips de Schone werden gearresteerd, op grond van valse beschuldigingen.

Dit was alleszins de oorzaak voor de uiteindelijke vernietiging van de Orde van de Arme Ridders van Christus en de Tempel van Salomo, beter bekend als de Tempeliers. Sindsdien is men vrijdag de dertiende blijven bekijken als ongeluksdag.

 Er wordt ook wel beweerd dat vrijdag 13 is afgeleid van een Noorse sage over de kwaadaardige god Loki die als niet-uitgenodigde, dertiende gast, op het feest komt en de aarde in rouw dompelt.

Marianne Williamson geeft de verklaring in het boek In vrouwelijkheid dat vrijdag de dertiende zou afstammen van de dag dat de heksen bij elkaar zouden komen.

Voor het eerst in de 17de eeuw werd schriftelijk gezegd dat een vrijdag een ongeluksdag zou zijn. De koppeling met een speciale datum is van veel later.

De aandacht voor de specifieke datum kwam echter overgewaaid uit de VS. De Amerikaanse journalist Nathaniel Lachenmeyer schreef in 2004 ‘Het boek 13′ over de geschiedenis van het ongeluksgetal.

Volgens hem gaat de geschiedenis van het ongeluksgetal terug tot 1881. Een Amerikaanse officier besloot toen om elke dertiende van de maand een diner van dertien gangen te geven voor dertien personen in de “Thirteen Club”.

Dit ging in tegen het volksgeloof  dat 13 personen aan een tafel ongeluk brengt. De eerste bijeenkomst was op een vrijdag. Er gebeurd niets speciaals.

Volgens Lachenmeyer vindt het begrip ‘vrijdag de dertiende’ als ongeluksdag pas brede bekendheid na 1907. In dat jaar verscheen het boek Friday, the Thirteenth van schrijver Thomas Lawson.

Gevolgen

Dit bijgeloof van miljoenen mensen heeft invloed op de economie. In de Verenigde Staten verzuimen opvallend veel mensen op alle vrijdagen de 13de hun werk en worden zakelijke transacties uitgesteld.

Onder de vele verhalen over dit bijgeloof wordt ook gezegd dat de meeste vliegtuigen geen 13e rij zouden hebben, dat gebouwen geen 13e verdieping zouden hebben, althans niet bij nummering in de liften, en dat er in ziekenhuizen geen operatiekamers met het nummer 13 te vinden zijn.

In de psychologie wordt ook gesproken over triskaidekaphobia en paraskevidekatriafobie: de angst voor vrijdag de dertiende. Bij de zwaarste gevallen van deze irrationele angst vindt men mensen die op die dag hun huis niet durven uit te komen…

de ijsheiligen komen eraan

Geen mens die het vandaag nog gelooft, maar tot vorig jaar bestond de term ‘ijsheiligen’ nog steeds, de periode van 11 tot en met 14 mei is bedoeld. Dagen dat er nog kans is op (nacht)vorst.

* Vorig jaar kenden we ook een prachtig voorjaar. Mijn dahlia’s waren al 30 cm hoog, maar na de eerste ijsheiligennacht was dat alles tot een prak zwarte brij verworden. Mamertus, de eerste uit het rijtje van 4, was de schuldige.

* Wie in de lente vroeg aan de slag wil in de tuin, zijn de ijsheiligen van belang, zegt het eeuwenoude orakel. Jonge zaailingen kunnen vernield worden door nachtvorst. Een veelgehoord advies is dan ook om dergelijke plantjes pas ná de ijsheiligenperiode buiten te zetten.

* Het fenomeen is vrij algemeen bekend. De boeren en tuinkwekers van vroeger lieten zich niet misleiden. Met de ijsheiligen worden de katholieke heiligen bedoeld van wie de naamdagen vallen in de periode 11 tot en met 14 mei…

* De ijsheiligen  zijn Mamertus (11 mei), Pancratius (12 mei), Servatius van Maastricht (13 mei) en Bonifatius van Tarsus (14 mei)

* De ijsheiligen zijn ook terug te vinden in verschillende oude weerspreuken, zoals:  Pancraas. Servaas en Bonifaas, geven ijs en vorst helaasHet kan vriezen tot in mei, tot de ijsheiligen Mamertus en Pancraas, Servatius en Bonifaas zijn voorbij.

* Nog spreuken … Voor ijsheiligen de bloemen buiten, veelal kun je daar naar fluiten –  Wacht af tot ze zijn voorbij, de bloemen zijn u daarvoor blij – Al is Mamertus oud en grijs, hij houdt van vriezen en van ijs.     (Historiek stak een handje toe)

* ‘t Is maar dat je ‘t weet …

LOUIS PAUL BOON 110

Schrijver Louis Paul Boon , geboren in Aalst op 15 maart 1912 zou vandaag 110 worden, was hij niet overleden in 1979 , toen hij 67 was. Boon werd vooral beroemd/berucht met ‘De Kapellekensbaan’

* Van zijn ‘Fenomenale Feminateek’ wou Het Fotomuseum in Antwerpen in 2008 een tentoonstelling houden met deze naaktfoto’s, maar dit werd niet onterecht tegengehouden door onze Ludo Helsen, gedeputeerde van het Antwerps Provinciebestuur. Ludo was toen bevoegd voor de provinciale musea en argumenteerde dat het artistiek gehalte van het werk ‘ondermaats’ was. Een gedurfde, maar voor velen terechte stellingname.

* LP Boon overleed in mei 1979 – Enkele maanden voordien voltooide hij ‘HET GEUZENBOEK’ , het derde deel van zijn trilogie over de sociale ontwikkelingen in Aalst en in Vlaanderen.

* Die trilogie begon met ‘Pieter Daens , gevolgd door ‘De Zwarte Hand’ , zowat de eigenzinnige geschiedenis van het anarchisme in de vorige twee eeuwen rond Aalst, de stad van LP Boon. (verfilmd als *** Daens )

* Het Geuzenboek werd een monumentale rehabilitatie van de Geuzen in de 16de eeuw die eindigde met de scheiding van ‘de 17 Provinciën’. Een beslissende stap naar het ontstaan van het huidige (protestantse) Nederland.

* Met de finale zin … “En Vlaanderen was overwonnen en stierf, en alle Geuzen waren er uitgeroeid, amen en uit.” , besloot LP Boon zijn Geuzenboek en … zijn leven.

*** Daens is een Belgische dramafilm uit 1992 onder regie van Stijn Coninx. Daens is gebaseerd op het boek Pieter Daens van Louis Paul Boon.

 

***** Ludo Helsen laat ons nog het volgende weten i.v.m.  LP Boon , waarvoor dank uiteraard …(niet vergeten te schuiven hieronder)

Nog iets prettigs in verband met die tentoonstelling Louis Paul Boon.
In januari 2020 , een tweetal maanden voor de eerste lockdown verscheen er een klein artikeltje, ik denk in de Standaard, waarin stond , dat de familie Boon een deel foto ‘s uit de feminatheekverzameling had verwijderd omdat ze inderdaad niet alleen pornografisch waren , maar volgens de Belgische wetgeving duidelijk kinderporno waren. Een aantal mensen waren voor Iets dergelijks ondertussen al aangehouden….
De kranten die een aantal jaren tevoren hieraan grote artikels hadden gewijd , maakten er zich nu met een kleine mededeling van af. 
Gelukkig hebben een aantal mensen mij dat artikeltje doorgestuurd…. En de harde roepers uit de tijd van 2007 hebben in alle talen gezwegen….
Lth
1 2 3