Auteur: Ludo

EERSTE EN ENIGE NEDERLANDSE PAUS

Adrianus VI Nederlandse paus (1522)

Adrianus VI

Adrianus VI, ook wel Adriaan VI en in het Latijn Hadrianus VI (Utrecht, 2 maart 1459 – Rome, 14 september 1523), geboren als Adriaan Floriszoon Boeyens, was paus van 9 januari 1522 tot zijn dood op 14 sept 1523 , anderhalf jaar later dus.

* Adriaan was de laatste niet-Italiaanse paus tot de verkiezing van de Pool Karol Józef Wojtyla in 1978.

* In Nederland wordt de in Utrecht geboren paus, beschouwd als de enige Nederlandse paus in de geschiedenis. In Duitsland geldt hij dan weer als de zevende Duitse paus omdat Utrecht destijds tot het Heilige Roomse Rijk behoorde.

Het verhaal …

Op 1 december 1521 overleed paus Leo X en moest er een nieuwe paus gekozen worden. Dat duurde vrij lang. In volle reformatie trouwens geen gemakkelijke opgave tegen Luther en gezellen die lelijk tekeer gingen tegen wat er allemaal in Rome gebeurde. Zij wilden niet langer afhangen van ‘een paus die met aflaten strooit’ en kozen voor een sobere geloofsbeleving.

* De toekomstige paus vertrok meteen naar Rome en kwam er pas … in mei aan. Adriaan twijfelde lang of hij het pausschap zou aanvaarden. Op 31 augustus 1522 werd hij tot paus gekroond.

* Adrianus VI beschouwde het tegenhouden van de Reformatie, de hervorming van de Kerk en vereniging van de christelijke machten tegen aanvallen van de Turken in Hongarije en Rhodos, als zijn belangrijkste taken.

* Als paus stond hij een sobere levenswijze voor. Dat werd hem in Rome niet door iedereen in dank afgenomen. Ook met zijn pogingen om de curie – het pauselijke bestuursorgaan – te hervormen was lang niet iedereen blij.

* Januari 1523 liet hij tijdens de Rijksdag van Neurenberg een voorstel tot hervorming voor de curie voorlezen dat zowel in Romeinse als lutherse kring slecht werd ontvangen. 14 september  1523 overleed hij.

*** Lees zeker ook: Paus Adrianus VI (1459-1523) – De Nederlandse paus

  • met dank aan Historiek en Wikipedia

Een oor kwijt …

23 december 1888 verloor de excentrieke Nederlandse schilder Vincent van Gogh helemaal een oor of een stuk ervan. Of hij het oor zelf afsneed of iemand anders dat deed , is 133 jaar later nog niet helemaal duidelijk.

* In 2009 wezen twee Duitse kunstwetenschappers nog met de beschuldigende vinger naar de Franse kunstschilder Paul Gauguin die een tijdje bij de Nederlander woonde.

* De Fransman zou eind 1888 tijdens een ruzie met een zwaard de oorlel van de Nederlandse schilder hebben afgehakt of –gesneden.

* De Britse kunstwetenschapper Martin Bailey meende echter te weten dat de schilder eigenhandig zijn oor afsneed nadat zijn broer Theo meldde dat hij zich had verloofd.

* Tot nu toe werd aangenomen dat de kunstenaar in december 1888 in een waanzinnige bui zijn oor met een scheermes bewerkte. In Van Gogh’s Ear, the true Story, van Bernadette Murphy , wordt toegelicht dat Van Gogh niet alleen een deel van zijn linkeroor heeft afgesneden , maar zijn hele oor.

* Murphy baseerde haar bewering door een brief van de arts die van Gogh behandelde na het wereldberoemde oorincident. Uit tekeningen die dokter Félix Rey op de brief maakte , valt op te maken dat de gekwelde kunstenaar zijn hele linkeroor afsneed.

DE LAATSTE SMEDEN  VAN VEERLE

Ook de jaarkalender ‘met een hoek af ‘ heeft niet veel vellen meer om het lijf. Het jaar loopt nu echt op zijn laatste benen. De samensteller van de kalender had echter nog één item in petto waarvoor zeker ons ouder leespubliek sympathie kan opbrengen: het beroep van … smid.

* Uit mijn jeugd in Veerle ken ik twee smeden: Scholleke (Schollen) in de Kapellestraat en de Gille (Stijnen)aanvankelijk in het dorp hoek Makelstraat waar nu chique appartementen staan, later Diestsebaan.

* Hun stiel werd later overgenomen door hun zoon/zonen en kleinkinderen. Van het echte smeedwerk , met vaak ook één paard dat nieuwe hoefijzers moest krijgen, bleef toen al niet veel meer over. De trekpaarden zijn weg, tractors namen hun werk over.

* De laatste nazaten van zowel Schollen als Stijnen zijn inmiddels aan hun pensioen toe. De winkel van Schollen ging dicht en werd met de smidse van de aardbol geveegd. Het zoveelste flatgebouw in Veerle kwam in de plaats.

* Het einde van een stiel  die al vroeg in de wereldgeschiedenis begon. Je leest er alles over hieronder. Mijn foto’s dateren van 2 009. De smid van Bokrijk was een leraar in de beroepsschool met een enorme liefde voor zijn smidse in het domein. Veel leesgenot hieronder.

smog = luchtvervuiling

 Smog is luchtvervuiling die in een bepaalde periode opeens sterk toeneemt De stoffen die invloed hebben op het ontstaan van smog zijn vooral ozon en fijnstof en in mindere mate stikstof – en zwaveldioxide. Deze smog-episoden kunnen een paar dagen, zelfs enkele weken duren… zoals thans het geval was/is.

*

* De grootste bronnen van vervuiling zijn auto’s en elektriciteitscentrales. De stoffen die de vervuiling veroorzaken zijn voornamelijk koolstofmonoxide, stikstofoxiden en vluchtige koolwaterstoffen.

Deze stoffen reageren met aanwezigheid van zonlicht en vormen daarbij een mengsel van schadelijke secundaire vervuilers. Schadelijke stoffen die ontstaan zijn voornamelijk fijnstof en ozon. 

* Afhankelijk van waar ozon zich in de atmosfeer bevindt heeft de stof positieve of negatieve effecten. In de hogere luchtlagen beschermt de ozonlaag ons tegen het schadelijke ultraviolette licht van de zon.

* Er is nauwelijks uitwisseling van ozon tussen de ozonlaag en ons leefniveau. De ozon die op leefniveau geproduceerd wordt kan niet gebruikt worden voor de aanvulling van de ozonlaag.

* Omgekeerd kan alleen hoog in de bergen bij sommige weersituaties de ozonconcentratie wat hoger zijn door ozon uit de ozonlaag. Ozon is een zeer reactief molecuul. Het irriteert het ademhalingsstelsel, beschadigt gewassen, bomen en andere vegetatie, en het erodeert rubber.

* In steden met fotochemische smog, de zgn. bruine steden, zorgt het drukke verkeer in de ochtend voor de belangrijkste bronnen van de smog. De hoogste concentraties van ozon worden bereikt tussen 12:00 en 20:00 uur, meestal aan het begin van de middag.

 * Gewoonlijk wordt het hoogste smogniveau niet bereikt in de stad zelf, maar in de buitenwijken en de omliggende gebieden. Dit wordt veroorzaakt door de tijd die nodig is om de smog te vormen.

 * Zomersmog is een verkeerde benaming voor fotochemische smog, omdat het proces ook in de winter plaats kan vinden; de sterkte is in de zomer echter een stuk hoger vanwege de hogere stralingsintensiteit van de zon.

– Wikipedia was onze gids in deze smogrijke dagen. Bedankt Wiki ! – Op naar een periode zonder (minder) smog, te beginnen met vandaag.

KERSTMIS OP VEERLE-HEIDE

“Veerle-Heide is alweer helemaal klaar om Kerstmis te vieren”, zegt koster Christiane Ennekens.“Volgens de parochiale beurtrol komen wij pas zondag 26 december aan de beurt om hier echt Kerstmis te vieren. Met hopelijk meer mensen dan de door de overheid gedwongen 15 van vorig jaar. Onze ruime kerk is er meer waard. Wij proberen er het beste van te maken.”  (lees onderaan de jongste extra voor kerkgangers)

Aan de stemmige, moderne kerststal zal het niet liggen. In het kersttafereel is iedereen reeds op post: de ouders, een herder met schapen en de koningen met geschenken. Het kind waar alles om draait, wordt even voor de foto in zijn kribbe gelegd en verdwijnt na afloop weer in de coulissen. Alles op zijn tijd.

En o, ja … De werkjes van de communicanten zijn ook dit jaar het bekijken meer dan waard.

* EXTRA VOOR KERKGANGERS *

Het Koninklijke Besluit dat zaterdag 4 december 2021 werd gepubliceerd en diezelfde dag om 11 uur van kracht werd , verplicht alle kerkgangers vanaf de leeftijd van 6 jaar tot het dragen van een mondmasker (de hele duur van de eredienst) .

  • De enige uitzondering op de algemene mondmaskerplicht in gebouwen van de erediensten geldt wanneer het dragen ervan onmogelijk is omwille van de aard van de activiteit, bijvoorbeeld voor de voorganger tijdens de homilie, voor de lector tijdens het voorlezen of voor de koorzangers uitsluitend tijdens de zang.
  • Er wordt met aandrang geadviseerd dat de koorleden tijdens het zingen voldoende afstand van elkaar en van de andere kerkgangers zouden bewaren.
  • Er is géén Covid Safe Ticket (CST) nodig om een eredienst bij te wonen.

Luciafeest gaat Joeltijd vooraf

Het Luciafeest wordt volgens de juliaanse kalender vandaag 13 december, de naamdag van sint-Lucia, gevierd. In de juliaanse kalender, die hier erg lang werd gevolgd, valt de kortste dag van het jaar immers niet op 22, maar op 13 december. Vandaar dus.

* Het Luciafeest gaat het Joelfeest (ons kerstfeest) vooraf. De Joel duurt 12 dagen met 21 december als middelpunt. Feesten doet men ginds omtrent vollemaan. Dit jaar verlicht die de nacht op 30 december.

* De gregoriaanse kalender, die de juliaanse verving, werd goedgekeurd op het Concilie van Trente (1545-1563). Paus Gregorius XIII kon de kalenderhervorming echter pas in 1582 doorvoeren. Vele, vooral kerkelijke gebruiken in luthers-protestantse of orthodoxe landen, bleven zich evenwel vastklampen aan de juliaanse kalender.

° Ook de legende dat Sint-Lucia haar eigen ogen uitstak en toch bleef zien, hangt samen met de symboliek van de winterzonnewende: de overwinning van het licht op de duisternis.

° In Zweden is het Luciafeest het begin van de kerstperiode. De traditie is ontstaan in de middeleeuwen en heeft zich vooral in de 20e eeuw naar Zweden en naburige landen verspreid. De traditie heeft elementen van het voorchristelijke Joelfeest overgenomen.

* De traditie in Zweden wil dat vroeg in de morgen meisjes in witte kleding met een rode sjerp en met kaarsjes op hun hoofd het gezin en ouderen wekken en eten brengen. Daar worden dan ook speciale Lucialiedjes bij gezongen.

* Ook is het traditie dat elk dorp jaarlijks een eigen ‘Lucia’ kiest. Tijdens het Luciafeest worden er vaak lussekatter  (saffraanbroodjes) gegeten en Glögg (een kruidendrankje) gedronken.

* Behalve in het lutherse Zweden wordt het Luciafeest ook in de andere Skandinaafse ‘lutherse’ landen (Noorwegen, Denemarken, Ijsland en Finland) gevierd.

* In Syracuse op Sicilië, de geboortestad van de heilige, begint de viering ter ere van Sint-Lucia op de vooravond van 13 december. Op 13 december wordt het beeld in processie door de stad naar de kerk (met graf van Lucia) gedragen. Acht dagen later volgt een processie in de tegenovergestelde richting. In het zuiden en midden Italië vieren diverse steden de dag van Sint-Lucia met processies, feesten en vuurwerk.

Overige plaatsen

  • In Kroatië en Hongarije worden op sommige plaatsen tijdens het Luciafeest enkele zaden graan geplant, soms met een kaars ernaast. Het graan is tijdens Kerstmis enkele centimeters groot en symboliseert nieuw leven. De kaars staat symbool voor het nieuwe licht.
  • Op Malta wordt het Luciafeest op enkele plaatsen samen gevierd met Onafhankelijkheidsdag, dat ook op 13 december valt.
  • Ook wordt het Luciafeest gevierd op het Caribisch eiland Saint Lucia, dat naar de heilige vernoemd is.
  • Zweedse immigranten brachten het Luciafeest mee naar de VS

eerste Belg op top K2

Om bij de actualiteit te blijven: 4 dagen geleden stond Niels Jespers (35) als eerste Belg zonder extra zuurstof op de moordberg K2. 

donderdag 29 juli 2021 om 16.55 uur

Zijn eerste poging in 2019 mislukte door een bevroren teen, maar woensdagochtend heeft Niels Jespers (35) uit Hoogstraten dan toch de top van de K2 bereikt. Dat is de technisch moeilijkste en gevaarlijkste berg ter wereld om te beklimmen. Goed voor 8.611 meter.

KLIK Standaard-artikel met meer foto’s in rood…

https://www.standaard.be/cnt/dmf20210729_92727713

grootste explosie 20e eeuw?

Op 30 juni 1908 om zeven uur in de morgen vond in de regio Tunguska, in het zuiden van Siberië, een enorme explosie plaats. De kracht zou 180 maal die van de atoombom op Hiroshima zijn geweest. Over een oppervlakte van 2.000 vierkante kilometer lagen vrijwel alle bomen tegen de grond in een concentrische cirkel.

* Het incident in het verlaten gebied Tunguska is nooit opgehelderd. In het uiterst dunbevolkte gebied vielen naar alle waarschijnlijkheid geen menselijke slachtoffers. Pas jaren later trokken expedities naar de plek en doken de eerste foto’s op van het verwoeste gebied.

* Werden onderzocht: een vulkaanuitbarsting, een meteoriet, een komeet bestaande uit ijs of ruimterots. Intussen is er wetenschappelijke consensus over een ontploffing boven de grond.

* Een inslag zou nooit plaatsgevonden hebben. Nooit werd een bewijs van het bestaan van een krater geleverd. Een laatste onderzoek in 2017 onderzocht de bodem van het Chekomeer waarvan gedacht werd dat het ontstaan zou zijn door een meteorietinslag. Het meer bleek veel ouder te zijn dan de Tunguska-explosie.

 

Voorbijscherende asteroïde

* Wetenschappers van het Kirensky Institute of Physics zijn er intussen vrij zeker van dat het in Tunguska ging om een ruimteobject dat nooit de aarde heeft geraakt, dat voorbij gescheerd is door de atmosfeer.

* De Siberische wetenschappers menen dat het om een kleine asteroïde ging die vooral uit ijzer bestond. Die zou een scheervlucht hebben gemaakt op een hoogte van 10 tot 15 kilometer met een snelheid van 60 keer hoger dan het geluid.

* Door die enorme snelheid zou de asteroïde op heel korte tijd enorm veel materie zijn kwijtgeraakt. Dit soort verdamping lokte de explosie, een hitte-effect en de luchtverplaatsing uit. Dat laatste veroorzaakte de miljoenen omgerukte bomen, soms tot in de helft van de stam.

* De onderzoekers zien in de uitleg alle waarneembare fenomenen bevestigd: niet alleen de omgevallen bomen, maar ook het ontbreken van een krater en brokstukken, en de getuigenissen over een lichtflits, een knal en een dagenlange stofwolk.

** Of het de laatste theorie over Tunguska zal zijn, valt echter te betwijfelen.  (naar Jos Vandervelden in vrtNWS)

meester Leonardo da Vinci

15 april is ook de dag van de Italiaanse kunstenaar, architect en uitvinder Leonardo da Vinci. LdV was een van de belangrijkste kunstenaars uit de Renaissance en schilder van het beroemdste en best bewaakte schilderij ter wereld, de ‘Mona Lisa’.

* Leonardo was de buitenechtelijke zoon van een notaris en een boerin uit Vinci. Hij werd op 15 april 1452 geboren in het plaatsje Vinci, vandaar zijn naam Leornardo da Vinci.

* Op zijn vijftiende ging in de leer in het atelier van de belangrijke Florentijnse kunstenaar Andrea del Verrocchio. In Florence ontwikkelde hij zich tot een gerespecteerd meester in vele disciplines.

* Da Vinci is hét kind van de renaissance. Hij blonk niet alleen uit als kunstschilder, maar ook als beeldhouwer, architect, filosoof, dichter, natuurvorser en ingenieur. Zijn vindingrijkheid blijkt vooral uit zijn schetsbladen.

* Leonardo beschreef en tekende verschillende wapentechnische  constructies en bestudeerde het menselijk lichaam met talrijke anatomische tekeningen.

* Van 1482 tot 1499 verbleef hij aan het hof in Milaan. In deze periode voerde hij vele artistieke, militaire en architectonische opdrachten uit.

* In Milaan ontstond o.m. het schilderij ‘Het laatste avondmaal’ waarvan een copy te bewonderen is in de abdij van Tongerlo.

* Na zijn Milanese periode leefde Leonardo da Vinci in Venetië, Mantua Florence en Rome.

*** De ‘Mona Lisa’ (Louvre, Parijs) ontstond in 1503.

* Over de identiteit van Mona Lisa werd lang gespeculeerd. Lisa Gherardini blijkt de echtgenote van zijdehandelaar Francesco del Giocondo te zijn.

* Experts blijven evenwel twijfelen omdat de kleding te ‘gewoon’ was, te goedkoop voor een vrouw van een rijke koopman.

* De Mona Lisa (prent) is overigens een van de weinige werken waarvan men zeker weet dat het door Leonardo zelf geschilderd is.

* Zijn manier van schilderen werd door vele kunstenaars nagebootst, doch niemand bereikte hetzelfde resultaat.

* Aan het einde van zijn leven begeleidde Leonardo koning Frans I naar Frankrijk. Leonardo da Vinci overleed tijdens deze reis op 2 mei 1519 in Amboise. Hij werd begraven in de Kapel van Sint-Hubertus in het kasteel van Amboise.

1 … 91 92 93 94