Auteur: Ludo

W.A. MOZART JARIG

images.22jpgVandaag 27 jan is het de 266ste geboortedag (1756) van Wolfgang Amadeus Mozart , met Bach en Beethoven één van de absolute meesters van de klassieke muziek. Mannen die muziek schreven voor de eeuwigheid, muziek die alle tijden met glans overleeft.

* Vanaf zijn vijfde speelde het wonderkind in de salons van de fine fleur in Londen, Parijs, Den Haag, Wenen, Munchen en … Antwerpen. De 8-jarige Wolfgang speelde er ook op het orgel van de kathedraal.

* Toen hij 13 was, luisterde Mozart In Rome naar het ‘Miserere’ van Allegri, waarvan niemand ooit de bladmuziek mocht lezen. Geen nood, de jongeman zette na afloop de compositie zelf op papier. Van de eerste tot de laatste noot helemaal correct.

* Midden 1791 werd Mozart flink ziek door streptokokken en een depressie. Zijn eigen Requiem kon hij net niet afronden. Hij stierf op 5 dec , 35 jaar jong. Het was winter en vreselijk slecht weer. Niemand verscheen op zijn begrafenis.

* Omwille van de heersende pest werd Mozart begraven in Wenen in een eenvoudig, algemeen graf. Enkele dagen later, op 10 december 1791, werd in de Weense kathedraal een mis gezongen waarbij ook de intussen voltooide delen van het Requiem werden uitgevoerd.

images.21jpg*  Amadeus is een Amerikaanse muzikale dramafilm uit 1984 van regisseur Miloš Forman met in de hoofdrollen Tom Hulce en F. Murray Abraham.

De film gaat over het leven van componist Wolfgang Amadeus Mozart. Het scenario is gebaseerd op het toneelstuk Amadeus van Peter Shaffer uit 1979. Dit stuk is losjes gebaseerd op de laatste jaren van Mozarts leven. (Wikipedia)

Auschwitz bevrijd

Op 27 januari 1945 wordt vernietigingskamp Auschwitz bevrijd door het Russische Rode Leger. Het in het zuidwesten van Polen gelegen kamp is dan bijna leeg.

* In de zomer van 1940 hebben de nazi’s aan de rand van het Poolse stadje Oświęcim een concentratiekamp ingericht om Poolse tegenstanders van het nazi-regime gevangen te zetten. Het kamp wordt Auschwitz genoemd omdat de oude Duitse naam van Oświęcim was.

* Naar Auschwitz worden gedurende de Tweede Wereldoorlog in totaal ruim anderhalf miljoen mensen, voor het overgrote deel Joden, gedeporteerd. Zo’n 1,1 miljoen van hen wordt direct na aankomst vergast of doodgeschoten. Daarnaast komen er ruim 200.000 mensen om door ziekten of honger.

* Eind 1944, als het Rode Leger oprukt en Auschwitz nadert, beginnen de nazi’s met het vernietigen van bewijsmateriaal. De administratie wordt vernietigd en in oktober worden de gaskamers op bevel van Heinrich Himmler, de architect van de Holocaust, buiten gebruik gesteld. Daarna begint de systematische opheffing van het kamp.

Dodenmarsen

* Als duidelijk is dat de Russen in de buurt zijn, dwingen de nazi’s zo’n zestigduizend overgebleven gevangenen om met hen richting Duitsland te lopen. Tijdens deze zogenaamde dodenmarsen komen nog eens duizenden gevangenen om het leven. Wie niet de kracht heeft om verder te lopen of probeert te vluchten, wordt ter plekke doodgeschoten.

* Op 27 januari 1945 wordt het kamp bevrijd. De Russen treffen in Auschwitz nog ongeveer 8 000 gevangenen aan. De meesten zijn doodziek. De paar overgebleven bewakers worden nog diezelfde dag door de Russen gedood.

Kampcomplex

Auschwitz was niet één kamp, maar een kampcomplex dat bestond uit drie hoofdkampen – Auschwitz I, Auschwitz-Birkenau (ook wel Auschwitz II genoemd) en Auschwitz-Monowitz (Auschwitz III). Daarnaast waren er nog negenendertig satellietwerkkampen.

De naam Auschwitz is symbolisch geworden voor de vernietigings- en concentratiekampen van de nazi’s. (met dank aan Historiek voor teksten en vrije foto’s)

LICHT ZONDER GAS OF VUUR

Op 27 januari 1880 ontving de Amerikaanse zakenman en uitvinder Thomas Alva Edison (1847-1931) patent op de gloeilamp.

* Edison was niet alleen uitvinder, hij had ook een groot zakelijk talent. In totaal zette hij meer dan tweeduizend uitvindingen op zijn naam.

* Veel van deze uitvindingen waren niet geheel van hemzelf. Vaak kocht hij uitvindingen op waarna hij ze perfectioneerde en op zijn naam liet zetten.

* Eerst had Edison de fonograaf ontwikkeld, daarna richtte hij zich voornamelijk op de de gloeilamp. De Brit Sir Joseph Swan was daarmee op dat moment overigens al zeker twintig jaar bezig.

* Edison besteedde veel tijd aan het maken van een draad die niet snel zou doorbranden. Joseph Swan was Edison voor. Hij was de eerste die een gloeilamp liet branden. Edison ontwikkelde het concept hierna door.

* Hij begreep dat er een dubbel bedradingssysteem gebruikt moet worden zodat de stroomkring niet onderbroken werd als de lamp uitgeschakeld wordt.

* In 1879 werd de gloeilamp voor het eerst in het openbaar ontstoken. De New York Herald schreef over die lamp: ‘Ze maakt licht, zonder gas of vuur, goedkoper dan olie.’

* Tien jaar nadat Edison zijn gloeilamp had ontwikkeld werd ze gebruikt tijdens de Wereldtentoonstelling van Parijs (1889).

* De Eiffeltoren werd toen verlicht door duizenden Edisonlampen. De Fransen waren onder de indruk en riepen Edison uit tot ‘het grootste genie aller tijden’.

* De Franse president verleende hem toegang tot de ‘Orde van het Legioen van Eer’.

***  De uitvinding van Edison bleek erg bruikbaar. De eerste elektriciteitscentrale die in New York werd gebouwd was helemaal op Edisons uitvinding gebaseerd.    (Historiek-vrije foto)

EERSTE EN ENIGE NEDERLANDSE PAUS

Adrianus VI Nederlandse paus (1522)

Adrianus VI

Adrianus VI, ook wel Adriaan VI en in het Latijn Hadrianus VI (Utrecht, 2 maart 1459 – Rome, 14 september 1523), geboren als Adriaan Floriszoon Boeyens, was paus van 9 januari 1522 tot zijn dood op 14 sept 1523 , anderhalf jaar later dus.

* Adriaan was de laatste niet-Italiaanse paus tot de verkiezing van de Pool Karol Józef Wojtyla in 1978.

* In Nederland wordt de in Utrecht geboren paus, beschouwd als de enige Nederlandse paus in de geschiedenis. In Duitsland geldt hij dan weer als de zevende Duitse paus omdat Utrecht destijds tot het Heilige Roomse Rijk behoorde.

Het verhaal …

Op 1 december 1521 overleed paus Leo X en moest er een nieuwe paus gekozen worden. Dat duurde vrij lang. In volle reformatie trouwens geen gemakkelijke opgave tegen Luther en gezellen die lelijk tekeer gingen tegen wat er allemaal in Rome gebeurde. Zij wilden niet langer afhangen van ‘een paus die met aflaten strooit’ en kozen voor een sobere geloofsbeleving.

* De toekomstige paus vertrok meteen naar Rome en kwam er pas … in mei aan. Adriaan twijfelde lang of hij het pausschap zou aanvaarden. Op 31 augustus 1522 werd hij tot paus gekroond.

* Adrianus VI beschouwde het tegenhouden van de Reformatie, de hervorming van de Kerk en vereniging van de christelijke machten tegen aanvallen van de Turken in Hongarije en Rhodos, als zijn belangrijkste taken.

* Als paus stond hij een sobere levenswijze voor. Dat werd hem in Rome niet door iedereen in dank afgenomen. Ook met zijn pogingen om de curie – het pauselijke bestuursorgaan – te hervormen was lang niet iedereen blij.

* Januari 1523 liet hij tijdens de Rijksdag van Neurenberg een voorstel tot hervorming voor de curie voorlezen dat zowel in Romeinse als lutherse kring slecht werd ontvangen. 14 september  1523 overleed hij.

*** Lees zeker ook: Paus Adrianus VI (1459-1523) – De Nederlandse paus

  • met dank aan Historiek en Wikipedia

Een oor kwijt …

23 december 1888 verloor de excentrieke Nederlandse schilder Vincent van Gogh helemaal een oor of een stuk ervan. Of hij het oor zelf afsneed of iemand anders dat deed , is 133 jaar later nog niet helemaal duidelijk.

* In 2009 wezen twee Duitse kunstwetenschappers nog met de beschuldigende vinger naar de Franse kunstschilder Paul Gauguin die een tijdje bij de Nederlander woonde.

* De Fransman zou eind 1888 tijdens een ruzie met een zwaard de oorlel van de Nederlandse schilder hebben afgehakt of –gesneden.

* De Britse kunstwetenschapper Martin Bailey meende echter te weten dat de schilder eigenhandig zijn oor afsneed nadat zijn broer Theo meldde dat hij zich had verloofd.

* Tot nu toe werd aangenomen dat de kunstenaar in december 1888 in een waanzinnige bui zijn oor met een scheermes bewerkte. In Van Gogh’s Ear, the true Story, van Bernadette Murphy , wordt toegelicht dat Van Gogh niet alleen een deel van zijn linkeroor heeft afgesneden , maar zijn hele oor.

* Murphy baseerde haar bewering door een brief van de arts die van Gogh behandelde na het wereldberoemde oorincident. Uit tekeningen die dokter Félix Rey op de brief maakte , valt op te maken dat de gekwelde kunstenaar zijn hele linkeroor afsneed.

DE LAATSTE SMEDEN  VAN VEERLE

Ook de jaarkalender ‘met een hoek af ‘ heeft niet veel vellen meer om het lijf. Het jaar loopt nu echt op zijn laatste benen. De samensteller van de kalender had echter nog één item in petto waarvoor zeker ons ouder leespubliek sympathie kan opbrengen: het beroep van … smid.

* Uit mijn jeugd in Veerle ken ik twee smeden: Scholleke (Schollen) in de Kapellestraat en de Gille (Stijnen)aanvankelijk in het dorp hoek Makelstraat waar nu chique appartementen staan, later Diestsebaan.

* Hun stiel werd later overgenomen door hun zoon/zonen en kleinkinderen. Van het echte smeedwerk , met vaak ook één paard dat nieuwe hoefijzers moest krijgen, bleef toen al niet veel meer over. De trekpaarden zijn weg, tractors namen hun werk over.

* De laatste nazaten van zowel Schollen als Stijnen zijn inmiddels aan hun pensioen toe. De winkel van Schollen ging dicht en werd met de smidse van de aardbol geveegd. Het zoveelste flatgebouw in Veerle kwam in de plaats.

* Het einde van een stiel  die al vroeg in de wereldgeschiedenis begon. Je leest er alles over hieronder. Mijn foto’s dateren van 2 009. De smid van Bokrijk was een leraar in de beroepsschool met een enorme liefde voor zijn smidse in het domein. Veel leesgenot hieronder.

smog = luchtvervuiling

 Smog is luchtvervuiling die in een bepaalde periode opeens sterk toeneemt De stoffen die invloed hebben op het ontstaan van smog zijn vooral ozon en fijnstof en in mindere mate stikstof – en zwaveldioxide. Deze smog-episoden kunnen een paar dagen, zelfs enkele weken duren… zoals thans het geval was/is.

*

* De grootste bronnen van vervuiling zijn auto’s en elektriciteitscentrales. De stoffen die de vervuiling veroorzaken zijn voornamelijk koolstofmonoxide, stikstofoxiden en vluchtige koolwaterstoffen.

Deze stoffen reageren met aanwezigheid van zonlicht en vormen daarbij een mengsel van schadelijke secundaire vervuilers. Schadelijke stoffen die ontstaan zijn voornamelijk fijnstof en ozon. 

* Afhankelijk van waar ozon zich in de atmosfeer bevindt heeft de stof positieve of negatieve effecten. In de hogere luchtlagen beschermt de ozonlaag ons tegen het schadelijke ultraviolette licht van de zon.

* Er is nauwelijks uitwisseling van ozon tussen de ozonlaag en ons leefniveau. De ozon die op leefniveau geproduceerd wordt kan niet gebruikt worden voor de aanvulling van de ozonlaag.

* Omgekeerd kan alleen hoog in de bergen bij sommige weersituaties de ozonconcentratie wat hoger zijn door ozon uit de ozonlaag. Ozon is een zeer reactief molecuul. Het irriteert het ademhalingsstelsel, beschadigt gewassen, bomen en andere vegetatie, en het erodeert rubber.

* In steden met fotochemische smog, de zgn. bruine steden, zorgt het drukke verkeer in de ochtend voor de belangrijkste bronnen van de smog. De hoogste concentraties van ozon worden bereikt tussen 12:00 en 20:00 uur, meestal aan het begin van de middag.

 * Gewoonlijk wordt het hoogste smogniveau niet bereikt in de stad zelf, maar in de buitenwijken en de omliggende gebieden. Dit wordt veroorzaakt door de tijd die nodig is om de smog te vormen.

 * Zomersmog is een verkeerde benaming voor fotochemische smog, omdat het proces ook in de winter plaats kan vinden; de sterkte is in de zomer echter een stuk hoger vanwege de hogere stralingsintensiteit van de zon.

– Wikipedia was onze gids in deze smogrijke dagen. Bedankt Wiki ! – Op naar een periode zonder (minder) smog, te beginnen met vandaag.

KERSTMIS OP VEERLE-HEIDE

“Veerle-Heide is alweer helemaal klaar om Kerstmis te vieren”, zegt koster Christiane Ennekens.“Volgens de parochiale beurtrol komen wij pas zondag 26 december aan de beurt om hier echt Kerstmis te vieren. Met hopelijk meer mensen dan de door de overheid gedwongen 15 van vorig jaar. Onze ruime kerk is er meer waard. Wij proberen er het beste van te maken.”  (lees onderaan de jongste extra voor kerkgangers)

Aan de stemmige, moderne kerststal zal het niet liggen. In het kersttafereel is iedereen reeds op post: de ouders, een herder met schapen en de koningen met geschenken. Het kind waar alles om draait, wordt even voor de foto in zijn kribbe gelegd en verdwijnt na afloop weer in de coulissen. Alles op zijn tijd.

En o, ja … De werkjes van de communicanten zijn ook dit jaar het bekijken meer dan waard.

* EXTRA VOOR KERKGANGERS *

Het Koninklijke Besluit dat zaterdag 4 december 2021 werd gepubliceerd en diezelfde dag om 11 uur van kracht werd , verplicht alle kerkgangers vanaf de leeftijd van 6 jaar tot het dragen van een mondmasker (de hele duur van de eredienst) .

  • De enige uitzondering op de algemene mondmaskerplicht in gebouwen van de erediensten geldt wanneer het dragen ervan onmogelijk is omwille van de aard van de activiteit, bijvoorbeeld voor de voorganger tijdens de homilie, voor de lector tijdens het voorlezen of voor de koorzangers uitsluitend tijdens de zang.
  • Er wordt met aandrang geadviseerd dat de koorleden tijdens het zingen voldoende afstand van elkaar en van de andere kerkgangers zouden bewaren.
  • Er is géén Covid Safe Ticket (CST) nodig om een eredienst bij te wonen.

Luciafeest gaat Joeltijd vooraf

Het Luciafeest wordt volgens de juliaanse kalender vandaag 13 december, de naamdag van sint-Lucia, gevierd. In de juliaanse kalender, die hier erg lang werd gevolgd, valt de kortste dag van het jaar immers niet op 22, maar op 13 december. Vandaar dus.

* Het Luciafeest gaat het Joelfeest (ons kerstfeest) vooraf. De Joel duurt 12 dagen met 21 december als middelpunt. Feesten doet men ginds omtrent vollemaan. Dit jaar verlicht die de nacht op 30 december.

* De gregoriaanse kalender, die de juliaanse verving, werd goedgekeurd op het Concilie van Trente (1545-1563). Paus Gregorius XIII kon de kalenderhervorming echter pas in 1582 doorvoeren. Vele, vooral kerkelijke gebruiken in luthers-protestantse of orthodoxe landen, bleven zich evenwel vastklampen aan de juliaanse kalender.

° Ook de legende dat Sint-Lucia haar eigen ogen uitstak en toch bleef zien, hangt samen met de symboliek van de winterzonnewende: de overwinning van het licht op de duisternis.

° In Zweden is het Luciafeest het begin van de kerstperiode. De traditie is ontstaan in de middeleeuwen en heeft zich vooral in de 20e eeuw naar Zweden en naburige landen verspreid. De traditie heeft elementen van het voorchristelijke Joelfeest overgenomen.

* De traditie in Zweden wil dat vroeg in de morgen meisjes in witte kleding met een rode sjerp en met kaarsjes op hun hoofd het gezin en ouderen wekken en eten brengen. Daar worden dan ook speciale Lucialiedjes bij gezongen.

* Ook is het traditie dat elk dorp jaarlijks een eigen ‘Lucia’ kiest. Tijdens het Luciafeest worden er vaak lussekatter  (saffraanbroodjes) gegeten en Glögg (een kruidendrankje) gedronken.

* Behalve in het lutherse Zweden wordt het Luciafeest ook in de andere Skandinaafse ‘lutherse’ landen (Noorwegen, Denemarken, Ijsland en Finland) gevierd.

* In Syracuse op Sicilië, de geboortestad van de heilige, begint de viering ter ere van Sint-Lucia op de vooravond van 13 december. Op 13 december wordt het beeld in processie door de stad naar de kerk (met graf van Lucia) gedragen. Acht dagen later volgt een processie in de tegenovergestelde richting. In het zuiden en midden Italië vieren diverse steden de dag van Sint-Lucia met processies, feesten en vuurwerk.

Overige plaatsen

  • In Kroatië en Hongarije worden op sommige plaatsen tijdens het Luciafeest enkele zaden graan geplant, soms met een kaars ernaast. Het graan is tijdens Kerstmis enkele centimeters groot en symboliseert nieuw leven. De kaars staat symbool voor het nieuwe licht.
  • Op Malta wordt het Luciafeest op enkele plaatsen samen gevierd met Onafhankelijkheidsdag, dat ook op 13 december valt.
  • Ook wordt het Luciafeest gevierd op het Caribisch eiland Saint Lucia, dat naar de heilige vernoemd is.
  • Zweedse immigranten brachten het Luciafeest mee naar de VS
1 … 88 89 90 91