Albert Einstein (1879-1955)

Foto  –  Oren Jack Turner (Library of Congress):    Albert Einstein in 1947

De wetenschapper Albert Einstein werd beroemd door zijn relativiteitstheorie die hij aan het begin van de twintigste eeuw formuleerde. Albert Einstein werd in 1921 onderscheiden met de Nobelprijs voor Natuurkunde. Hij kreeg deze prijs niet voor zijn relativiteitstheorie, maar voor de verklaring van het foto-elektrisch effect. Einstein overleed op 18 april 1955 in Princeton – New Jersey.  Daarom vandaag in GvL…

 * Albert Einstein werd op 14 maart 1879 in het Duitse Ulm geboren. Op de middelbare school blonk Einstein alleen uit in wiskunde. Hij studeerde elektrotechniek aan de Technische Hogeschool in Zürich. Van 1902 tot 1909 werkte hij bij de Octrooiraad te Bern.

 *  In 1913 werd hij gekozen tot lid van de Akademie der Wissenschaften te Berlijn. Een jaar later werd hij hoogleraar in de fysica aan de universiteit van Berlijn. Hij oefende deze functie uit tot Adolf Hitler aan de macht kwam in 1933.

* Men beschuldigde hem er van een ‘Joodse natuurkunde’ na te streven. Einstein was Jood en zionist en verhuisde via België en Engeland naar Princeton in de USA, waar hij hoogleraar in de theoretische fysica.

Relativiteitstheorie

* De theoreticus wordt als de belangrijkste wetenschapper sinds Isaac Newton beschouwd. Zijn belangrijkste bijdrage was de relativiteitstheorie.

* In 1915 beschreef hij zijn algemene relativiteitstheorie in een lezing aan de Pruisische Academie van Wetenschappen in Berlijn.

* De relativiteitstheorie brengt het verband aan tussen ruimte, tijd en zwaartekracht. Einstein bedacht de formule energie = massa x lichtsnelheid², of  E=mc2 waarmee dat verband wiskundig werd vastgelegd.

* Tijdgenoten, zoals Max Planck, waren sceptisch, omdat de theorie uit een rationele analyse was ontstaan en toen niet door een experiment kon worden bewezen. Later kon men tijdens atoomonderzoek vaststellen, dat Einstein gelijk had.

Nobelprijs voor Natuurkunde

*** Albert Einstein ontving in 1922 de Nobelprijs voor Natuurkunde . De prijs kreeg hij niet voor zijn relativiteitstheorie, maar voor de verklaring van het foto-elektrisch effect.

* Albert Einstein had immers al in 1905 een artikel geschreven over de productie en de omzetting van licht. Hierbij gebruikte hij het begrip energiekwantum.

* Dat begrip wordt tegenwoordig foton genoemd. Einstein toonde aan hoe dit begrip gebruikt kon worden om verschijnselen als het foto-elektrisch effect te verklaren.

Atoombom

* Hoewel zijn theorieën de vervaardiging van de atoombom mogelijk maakten, was hij sterk tegen het gebruik van dit wapen. Toch was het Einstein zelf, die in zijn brief aan president Roosevelt op de mogelijkheid hiervan had gewezen, omdat hij bang was dat Duitse wetenschappers bezig waren met de ontwikkeling van dit verschrikkelijke wapen.

* Met het Manhattanproject onder leiding van J. Robert Oppenheimer ontwikkelden de Verenigde Staten tijdens de Tweede Wereldoorlog het wapen waarmee hele steden weggevaagd konden worden.

* Albert Einstein was later niet blij met de uitvinding van het kernwapen. Na de Tweede Wereldoorlog waarschuwde Einstein publiekelijk voor de mogelijk catastrofale gevolgen van een kernwapenwedloop.

Overlijden

* Albert Einstein overleed in zijn slaap op 18 april 1955 in Princeton in de Amerikaanse staat New Jersey. Hij was opgenomen met een gebarsten aneurysma (verwijding) van de aorta.

* De anatoom-partholoog in het Princeton Hospital waar Einstein op 18 april 1955 overleed moest de doodsoorzaak achterhalen.

* Thomas Stoltz Harvey verwijderde ‘s nachts de hersenen van Einstein om te achterhalen, waar de genialiteit van de wetenschapper vandaan kwam.

* Toen de zoon van de wetenschapper, Hans Albert Einstein, een dag later in het ziekenhuis aankwam, trof hij een niet geheel intact lichaam aan. Het lichaam van de wetenschapper werd gecremeerd en de as werd verspreid op een geheim gehouden plaats.

Einsteins brein

* Het grootste deel van de hersenen van Einstein bevindt zich tegenwoordig in het University Medical Center in Princeton, maar een ander deel werd door Harvey verspreid over de wereld.

* Thomas Stoltz Harvey sneed Einsteins brein in 240 blokjes, en later in een paar duidend schijfjes. Hij stuurde schijfjes op naar verschillende vooraanstaande wetenschappers in de hoop dat daar bijzondere conclusies uit zouden voortkomen, maar dat bleek uiteindelijk niet meteen het geval.

* Toen een journalist van de BBC in 1978 in gesprek kwam met Harvey, haalde de doctor achter een stapel dozen enkele weckpotten met het restant van Einsteins brein tevoorschijn en sneed er op een kaasplank een stukje vanaf om het als souvenir meer te geven aan de televisiemakers.

* In 1999 vond een team aan de McMaster-Universiteit dat het deel van de hersenen dat gebruikt wordt voor wiskundig denken, ruimtelijke herkenning en bewegingsinzicht 15 procent breder was dan normaal.

(met dank aan Ruud van Cappelleveen – Absolute Figures.nl)

Amerika bombardeert Tokio

18 april 1942 –  Een zwaar geronk van vliegtuigen komt op de stad af. De Amerikanen bombarderen Tokio. De gebeurtenis zou later de geschiedenisboeken ingaan als de ‘Doolittle Raid’.

* Meteen na het Amerikaanse verlies bij Pearl Harbor, zocht president Roosevelt naar een manier om de gevallen soldaten te ‘wreken’.

* Dit bleek moeilijker dan gedacht. Amerika bezat geen eilanden in de buurt van Japan en kon dus geen rechtstreekse aanval op Japan uitvoeren.

* Begin januari 1942 kwam kapitein Francis Low met het idee middelzware bommenwerpers vanaf een vliegdekschip te lanceren.

* De Amerikaanse legerleiding nam Lows advies serieus en besloot een onderzoek te doen. Het bleek dat B-25 Mitchell bommenwerpers, met een beperkte bomlading, in staat waren om van een vliegdekschip op te stijgen.

°°° De B-25 Mitchell bommenwerpers werden voornamelijk ingezet voor het eilandhoppen in de Pacific en Papua Nieuw Guinea.

* Het bleken zeer sterke vliegtuigen te zijn. Ze schakelden in de Slag om Midway het Japanse vliegdekschip Akagi uit.

* De piloot van de B-25 die de Akagi uitschakelde was zwaar geraakt. Ondanks twee vernielde koepels en een brandende motor gooide hij 3 200 kg bommen op het Japanse vliegdekschip en haalde de B-25 de weg terug naar de Amerikaanse basis.

* Twee andere B-25s werden neergeschoten maar bleven drijven, waardoor de bemanningen met rubberbootjes de crash overleefden.

(foto)  Een B25 bommenwerper. Met deze vliegtuigen werd de Doolittle Raid uitgevoerd. [Public Domain] via Wikimedia Commons

De Doolittle Raid

* De generale staf stelde luitenant kolonel Jimmy Doolittle aan als uitvoerend officier voor de missie. Het Amerikaanse vliegdekschip USS Hornet voer tot 1.000 km voor de Japanse kust en lanceerde vandaar zestien B-25 bommenwerpers.

* Het was de eerste keer dat zulke zware bommenwerpers van een vliegdekschip vertrokken. Geen van de piloten had dit eerder gedaan, maar alle vliegtuigen werden veilig gelanceerd.

* Ze vlogen zo laag mogelijk om buiten het zicht van de vijandelijke radar te blijven. Tegen de avond bereikten ze Tokio en bombardeerden daar verschillende militaire en industriële doelen.

* De zestien vliegtuigen hadden aanvankelijk het plan door te vliegen naar China, maar stuitten op onverwachte omstandigheden.

* De vliegtuigen hadden weinig brandstof over en de weersomstandigheden sloegen plotseling om.

* De piloten realiseerden zich dat ze de veilige luchthavens in Zuid-China niet meer konden bereiken. Ze probeerden dan maar een noodlanding te maken op de Chinese kust.

* Maar … alle zestien vliegtuigen werden vernield, 3 piloten kwamen om tijdens de noodlanding en 8 piloten werden opgepakt door de Japanners.

* Ondanks de vernietiging van alle vliegtuigen, was het doel van de aanval bereikt. De geslaagde aanval betekende een oppepper van het Amerikaanse moraal.

* Aan Japanse zijde vielen vijftig doden en vierhonderd personen werden gewond. De bombardementen die later op Tokio werden uitgevoerd hadden meer effect.

*** Door William T. Barr, photographer’s mate, USN (www.cv6.org(link is external) [1]) [Public domain], via Wikimedia Commons(link is external) Bronnen uss-hornet.org (link is external  – wikipedia.org (link is external)

EXPO 58

17 april 1958 is een gedenkwaardige datum voor ons België. Vandaag exact 64 jaar geleden opende koning Boudewijn Expo 58, de Wereldtentoonstelling op de Heizel in Brussel. Een kijk op de wereld van toen.

390px-Expo58_ontvangsthal* De grootste georganiseerde manifestatie uit onze geschiedenis zette ons land definitief op de wereldkaart. Er werden liefst 42 miljoen bezoekers geteld in de loop van een halfjaar. Op topdagen telde men tot 70 000 bezoekers waarvan één op vier uit het buitenland kwam.

* Reeds voor 1958 had België een stevige reputatie op het vlak van wereldtentoonstellingen. In 1935 was er op de Heizel ook al een knappe editie. Gent (1913), Luik (1930) en Antwerpen (ook 1930) waren goed, maar kleinschaliger.

*** Expo 58 viel op een scharniermoment tussen de eenvoud en heropbouw na de Tweede Wereldoorlog en de explosie van de moderne, maar veel complexere consumptiemaatschappij.

* Hèt symbool van Expo 58, het Atomium bestaat nog steeds en is een stalen constructie van negen gigantische bollen dat de Belgische staalindustrie moest promoten. Het Atomium was/is ook het centraal uitkijkpunt om het uitgestrekte terrein te overzien.

***  Bekijk ook de inzending van Boni Peeters … even klikken

EXPO-1958-echt-de-moeite-Waard1

.

pasen en het paaseiland

De Nederlandse ontdekkingsreiziger Jacob Roggeveen werd wereldberoemd door zijn ontdekking van het Paaseiland in de Grote Oceaan. Dat wisten we reeds een tijdje. Maar …

* De West-Indische Compagnie (WIC) gaf Roggeveen in 1721 toestemming om een reis naar het onbekende Zuidland te maken en gaf hem drie schepen mee: de Arend, Thienhoven en Afrikaansche Galey. Op 1 augustus 1721 begon de ontdekkingsreis.

* Roggeveen vaarde om Kaap Hoorn en belandde in de Grote Oceaan. Hij bezocht de Fernandez eilanden en bereikte op 5 april 1722 … een eiland.

* De Zeeuw gaf het de naam Paasch-Eyland omdat hij het ontdekte op paaszondag. En…voor zover bekend, was hij de eerste Europeaan die het eiland bezocht.

* Op het eiland, beroemd om zijn opvallende stenen beelden (moai), zag Roggeveen twee bevolkingsgroepen: Polynesiërs en ‘blanken’.

* De blanken waren de Langoren, ook wel Hanau Epe genoemd. Roggeveen en zijn bemanning onderzochten het eiland en constateerden dat Paasch-Eyland niet het Zuidland was waar ze naar op zoek waren.

* Zeven dagen later, op 12 april 1722 vervolgde Roggeveen zijn reis. Via de Tuamotu-Archipel, Genootschapseilanden en Samoa voer hij naar Batavia. Onderweg ging het schip ‘Afrikaansche Galey’ verloren.

* Roggeveen moest na enige tijd echter constateren dat hij niet was geslaagd in zijn missie. Zuidland werd niet ontdekt.

* Aangekomen in Batavia werden de schepen in beslag genomen en de bemanningsleden, inclusief Roggeveen, in de gevangenis gegooid. De Zeeuw en zijn bemanning werden na enige tijd op een retourvloot teruggestuurd naar huis. Gedaan met ontdekkertje spelen.

* Jacob Roggeveen arriveerde op 4 juli 1723 op Texel, een eiland dat overigens ongeveer zo groot is als het Paaseiland dat hij ontdekte, en reisde vervolgens naar Middelburg.

* Hoewel hij een eiland had ontdekt was zijn missie mislukt. Veel eer viel hem in eigen land niet ten deel. Hij had het Zuidland niet gevonden. In Middelburg hervatte Roggeveen zijn oude werk. Roggeveen overleed op 31 januari 1729.

*** (foto) Jacob Roggeveen – Het kunstwerk van Peter de Jong kreeg een nieuwe plek in Middelburg. © Dirk Jan Gjeltema

Invasie in de Varkensbaai

Het kon geen toeval zijn dat Raoul Castro, opvolger van zijn broer Fidel, uitgerekend op 17 april 1961, na 60 jaar Castro-bewind in Cuba, een stap opzij zette voor een nieuwe niet-Castro telg. Maar eerst even terug naar 1961 …

Op 17 april 1961 landden er zo’n 1 500 Cubaanse ballingen, aan wal gebracht door Amerikaanse schepen en gedekt door Amerikaanse vliegtuigen, in de Cubaanse Varkensbaai.

* De plannen voor de militaire landing waren echter uitgelekt en daardoor kon het regime van Fidel Castro afgeslagen worden.

* Toen Fidel Castro met zijn revolutionaire beweging in 1959 de macht op Cuba overnam, waren duizenden liberale Cubanen het land uitgevlucht.

* Velen van hen trokken naar de VS. Fidel Castro nationaliseerde kort na zijn aantreden veel Amerikaanse bedrijven en boeren kregen grote stukken genationaliseerde grond toegewezen.

* De CIA ontwikkelde in het geheim evenwel een plan om een groep gevluchte Cubanen te ondersteunen tijdens een inval in Cuba.

* Dit plan was eerder al goedgekeurd door president Dwight Eisenhower, maar in 1961 was John Kennedy president van de VS. Hij was bang dat de invasie zou zorgen voor een nog slechtere relatie met de Sovjet-Unie.

* Daarom wees John Kennedy kort voor de operatie het bombarderen van verschillende Cubaanse militaire vliegvelden, af. Daarmee verkleinde hij echter de kans op een militaire overwinning.

* Op 17 april 1961 werden ruim 1 500 Cubaanse ballingen in de Varkensbaai gedropt en bleek dat het verzet van de Cubanen veel groter was dan verwacht.

* De Cubaanse geheime dienst had lucht gekregen van het plan via waarschuwingen van de Russische KGB.

* Honderden ballingen werden door de troepen van Castro gevangen genomen en ettelijke tientallen werden geëxecuteerd.

* Ruim anderhalf jaar later kunnen de overgebleven ballingen, in ruil voor 53 miljoen dollar aan voedsel en medicijnen, naar de Verenigde Staten terugkeren.

(bron Historiek)

WANNEER IS HET PASEN ?

Morgen zondag is het Pasen. In de eerste eeuwen na de dood van Christus is er heel lang geruzied over de exacte paasdatum. Dat leidde zelfs tot excommunicaties.

* Het Concilie van Nicea bracht in 325 licht in de duisternis. Pasen wordt gevierd op de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente.

* Als de volle maan valt op het begin van de lente, mag dat ook. En als de eerste volle maan van de lente op een zondag valt, wordt Pasen de volgende zondag gevierd.

* Pasen wordt gevierd op de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente. In 2019 begon de astronomische lente op 20 maart 2019. Het was volle maan op 21 maart 2019. Je zou dus denken dat Pasen dan zou vallen op zondag 24 maart 2019. En dat was niet zo. Hoe kan dat?

** De kerkvaders konden in 325 niet vermoeden dat de astronomische lente niet altijd valt op 21 maart. Ook het exact bepalen van het moment van volle maan is geen sinecure. Daarom werd afgesproken dat voor de kerk de astronomische lente altijd begint op 21 maart, en dat de maanfasen zich herhalen om de 19 jaar.

** De kerkelijke overheden wilden namelijk niet afhankelijk zijn van de astronomen. Er werd een formule opgesteld om de paasdatum te berekenen, die redelijk overeenkomt met de werkelijke maan, maar toch in een aantal gevallen een andere datum geeft. De werkelijke positie van de maan is immers heel erg ingewikkeld, als gevolg van alle storingen door alle planeten.

* Met die definitie wordt Pasen een variabele feestdag die kan vallen van 22 maart tot 25 april. Voorbeeld: 22 maart 1818 en 25 april 2038.

* Bovendien heeft het ook weinig zin om “het gemiddelde weer met Pasen” te definiëren. Een vroege Pasen (bv. 23 maart 2008) kan resulteren in kou en sneeuw. Paasmaandag 24 maart 2008 lag er in Ukkel 10 cm sneeuw en op de Hoge Venen zelfs 45 cm. De late Pasen van 24 april 2011 daarentegen zorgde voor zomers weer met temperaturen van 25 graden en meer.

Paasdata in de 21ste eeuw
23 april 2000             15 april 2001             31 maart 2002
20 april 2003             11 april 2004             27 maart 2005
16 april 2006             8 april 2007             23 maart 2008
12 april 2009             4 april 2010             24 april 2011
8 april 2012             31 maart 2013             20 april 2014
5 april 2015             27 maart 2016             16 april 2017
1 april 2018             21 april 2019             12 april 2020
4 april 2021             17 april 2022 dit jaar
            9 april 2023
31 maart 2024             20 april 2025             5 april 2026
28 maart 2027             16 april 2028             1 april 2029
21 april 2030             13 april 2031             28 maart 2032

° Ik (lv) heb blijkbaar wat met Pasen. Zowel in 2007 als in 2012 viel Pasen op mijn verjaardag 8 april. Volgend jaar 2023  ben ik een dag te vlug en moet ik tevreden zijn met …paaszaterdag. 9 april is de verjaardag van mijn maat Mon Clerckx. Dan is hij aan de beurt voor een extra verjaarsdags-paasfeestje.

* Orthodoxe christenen vieren Pasen op een andere datum. Dat komt omdat zij voor de berekening van de paasdatum nog gebruik maken van de Juliaanse kalender in plaats van de Gregoriaanse.

– met dank aan weerman Frank Deboosere –

De Matthäus-Passion

De “Matthäus-Passion” van Johann Sebastian Bach , de grootmeester van de klassieke muziek is misschien wel het topwerk uit zijn overtalrijke composities .

266px-Johann_Sebastian_Bach* Wanneer Bach de Passion precies componeerde is niet helemaal bekend. Ook is onduidelijk wanneer het stuk voor het eerst werd opgevoerd.

* Mogelijk was dit op 15 april 1729 in de Thomaskirche in Leipzig. Volgens sommigen gebeurde dit al op 11 april 1727, tijdens de vesperdienst op Goede Vrijdag.

* Wel bekend is dat Bach het stuk zelf vier keer opvoerde: in 1727, 1729, 1736 en in 1740. Na zijn dood in 1750 raakte de compositie, net als zijn andere muziek, in de vergetelheid.

* Het zou tot 1829 duren voor de Matthäus Passion opnieuw werd opgevoerd. De uitvoerder was de componist Felix Mendelssohn. Het was de eerste uitvoering van het werk sinds het overlijden van Bach. Mendelssohn is de man die het massale werk van Bach uit de vergetelheid redde.

* Na de historische ingreep van Mendelssohn wou haast iedere muziekliefhebber zijn deeltje van het verzamelde werk van Bach. Bach kende een haast fabelachtige heropbloei. Ook de muziekkenners van nu kunnen niet lyrisch genoeg spreken over de grootmeester.

Knipsel5* De Matthäus-Passion is geschreven voor twee koren. Bach zette de hoofdstukken 26 en 27 uit het evangelie van Mattheus op muziek. In deze hoofdstukken wordt beschreven hoe Jezus wordt verraden en gekruisigd.

* Wie een uitvoering van het passiestuk bijwoont, moet wel over wat zitvlees beschikken. De Matthäus-Passion duurt, afhankelijk van de dirigent , zo’n 2,5 tot 3 uur. Maar een echte muziekliefhebber verveelt zich nooit bij deze hemelse muziek. Voor velen het summum van de hele muziekgeschiedenis.

* Die live-uitvoeringen konden al twee jaar niet plaatsvinden omwille van corona. Maar een echte liefhebber behelpt zich wel op … Goede Vrijdag. De dag bij uitstek om dit meesterwerk nog eens op te leggen. Maar het kan ook altijd tijdens het jaar.

1 72 73 74 75 76 91