Robert Koch verslaat tuberculosebacterie

Vandaag is het Internationale Tuberculosedag. Meer dan een aanleiding om de ontdekker van de bacterie die regelmatig zorgde voor dood en ellende, even in de kijker te zetten. Robert Koch kreeg de Nobelprijs Geneeskunde voor zijn ophefmakende ontdekking.

Op 24 maart 1882 maakt de Duitse medicus Robert Koch bekend dat hij de bacterie heeft ontdekt die tuberculose veroorzaakt, de zogenaamde tuberkelbacterie (Mycobacterium tuberculosis).

* Voor zijn ontdekking ontvangt de Duitser in 1905 de Nobelprijs voor de Geneeskunde. Eerder heeft Koch ook al de oorzaak van miltvuur ontdekt.

* Gedurende de laatste jaren van zijn leven (hij werd 66) bezocht hij vele landen: in 1896 werd hem door de Britse regering gevraagd om naar Zuid-Afrika te komen voor het onderzoek naar en de bestrijding van runderpest.

* Een jaar later reisde hij als lid van de Duitse pestcommissie naar India. In de periode 1898-1899 deed Koch onderzoek naar malaria in Italië, op Java en Nieuw-Guinea, en in latere jaren naar verscheidene infectieziekten in zuidelijk Afrika.

* In 1906 ging hij als leider van een Duitse slaapziekte-expeditie naar Duits Oost-Afrika om onderzoek te doen naar de verwekker van de slaapziekte.

* Samen met Lous Pasteur wordt Robert Koch beschouwd als de grondlegger van de bacteriologie.

Verder op 24 maart

148213 maart valt Hertogin Maria van Bourgondië van haar paard tijdens een jacht bij het kasteel van Wijnendale. Ze is zwaargewond en overlijdt op 24 maart. Het begin van het einde van de Bourgondiërs in onze gewesten.

  • 1933 – Via het ‘Ermächtigungsgesetz’ wordt Adolf Hitler dictator van Duitsland.
  • 1976 – Militaire putsch in Argentinië, president Isabel Perón wordt aan de kant gezet, de macht wordt overgenomen door een militaire junta onder leiding van Jorge Videla.
  • ***  1992 – Vandaag 30 jaar geleden reeds. Onze Dirk Frimout vertrekt met de ‘Space Shuttle Atlantis’, als eerste Belgische ruimtevaarder. (foto’s) Frimout verbleef in 1992, samen met zes andere astronauten, bijna negen dagen in een baan om de planeet Aarde aan boord van het Amerikaanse ruimteveer Atlantis tijdens de STS-45 ruimtemissie. Deze wetenschappelijke ruimtevlucht kreeg de naam ‘Atmospheric Laboratory for Applications and Science’ (ATLAS-1) en stond helemaal in het teken van de interactie tussen de Zon en de atmosfeer van de Aarde.
  • 1999 – Brand in de Mont Blanctunnel, 39 mensen komen om.
  • 1999 – De NAVO begint bombardementen op Servische doelen in de Kosovo-oorlog.
  • 2001 – Mac OS X, het nieuwe besturingssysteem van Apple wordt gelanceerd.

HARTENKONINGIN ELISABETH

Zonder Elizabeth Stuart zat er nu een andere familie op de Britse troon. Haar kleinzoon George I, die in 1714 de Engelse troon besteeg, was voorvader van de huidige Britse koningin.

* Elizabeth Stuart was zelf koningin van Bohemen, al was ze er na een oorlog weggejaagd en van de troon gestoten. Ze kwam met haar man, een neef van de Oranjes, naar Den Haag.

* Elizabeth had veel geld nodig, want ze had een missie: met militaire steun haar oude machtspositie herstellen, en goede huwelijkspartners voor haar kinderen vinden.

* Ze financierde dat door haar juwelen te verpanden, maar ze vroeg ook leningen aan andere mensen. En die gaven haar steeds geld, ze had die gunfactor. Ze kreeg niet voor niets de bijnaam Hartenkoningin.

Elisabeth van België (1876-1965)

De Belgische koningin Elisabeth was de echtgenote van koning Albert I. Tijdens de Eerste Wereldoorlog speelde zij een vreemde dubbelrol, doordat België in oorlog kwam met haar geboorteland Duitsland. Zij ondernam ook enige vredesinitiatieven.

Elisabeth ontmoette Albert van België bij de begrafenis van haar tante Sophie in Beieren. De jongere zus van keizerin Sisi was tijdens een brand in de de Bazar de la Charité op 4 mei 1897 om het leven gekomen.

Elisabeth trad op 2 oktober 1900 in het huwelijk met prins Albert, de latere koning Albert I van België. Het echtpaar kreeg drie kinderen: Leopold (1901-1983), Karel (1903-1983) en Marie-José (1906-2001).

Eerste Wereldoorlog

Elisabeth bleef contact houden met haar familie in Duitsland in de Eerste Wereldoorlog en men zegt dat zij militaire kaarten van haar man aan haar familie in Duitsland heeft verstrekt.

Elisabeth werd tijdens deze oorlog verschillende keren gefotografeerd als verpleegster. Deze plaatjes dienden om het moraal van de Belgen te versterken. Zij heeft echter nooit echt taken als verpleegster uitgevoerd.

Na WO i werd Elisabeth populair bij de Belgische bevolking door haar werk voor het Rode Kruis en andere initiatieven voor oorlogsveteranen.

Tweede Wereldoorlog

Tijdens WO II bleef het Belgische koningshuis in België. Hierdoor ontstonden lastige situaties, waarbij steeds geschipperd moest worden tussen eigen- en landsbelang. Elisabeth schijnt in deze jaren betrokken te zijn geweest bij de redding van Joden. Publiekelijk liet ze zich echter niet uit over de daden van Duitse bezetter. Dit mogelijk om haar zoon Leopold III niet in problemen te brengen.

Buitenlandse reizen

In de jaren vijftig maakte Elisabeth enkele reizen naar landen waarmee de betrekkingen tot het nulpunt waren gedaald. Zo bezocht zij in 1955 Polen, in 1958 de Sovjet-Unie en in 1961 China.

Deze reizen werden door andere NAVO-landen en vooral door de Verenigde Staten, niet op prijs gesteld, mede omdat ze op 1 mei 1958 op het Rode Plein in Moskou op de officiële tribune werd gesignaleerd. Hierdoor werd ze tijdens de Koude Oorlog ook wel de Rode Koningin genoemd.

Koningin Elisabethwedstrijd

*** Haar naam zal voor altijd verbonden blijven aan de Koningin Elisabethwedstrijd. Elisabeth speelde zelf viool. Zij stichtte in 1937 ter herinnering aan haar leraar Eugène Ysaye (1858-1931) het Internationale Concours Eugène Ysaye. Dit muziekconcours werd vanaf 1951 naar haarzelf vernoemd.

*** De Koningin Elisabethwedstrijd wordt ook in onze tijd nog georganiseerd. Op dit concours nemen jaarlijks jonge musici en zangers deel in een wedstrijd, die afwisselend voor piano, viool en zang wordt georganiseerd.

Elisabeth overleed op 23 november 1965 op 89-jarige leeftijd in Laken aan een hartaanval.   (Bewerkte tekst van Ruud van Capelleveen uit AbsoluteFigures.nl)

Titanic (1998) beste film

  • Titanic (Twentieth Century Fox)

Op 23 maart 1998 wint de film Titanic maar liefst elf Oscars, waaronder die voor beste film. De historische speelfilm evenaart daarmee het record van Ben-Hur uit 1959.

* De film met in de hoofdrollen Leonardo Di Caprio en Kate Winslet brengt in 1997 een recordbedrag van 1,84 miljard dollar op. Een 3D-remake van de beroemde film brengt in 2012 nog eens meer dan twee miljard dollar op.

* De Titanic, destijds het grootste passagiersschip ter wereld, zonk op 15 april 1912 (onze vader was toen bijna … 3 maanden oud)

** De RMS Titanic was het tweede van een drietal luxeschepen uit de Olympic-klasse, die een groot deel van het trans-Atlantisch verkeer moesten verwerken.

* Het schip was eigendom van de rederij White Star Line, en werd gebouwd in Belfast.

**  In de nacht van 14 op 15 april 1912 kwam de Titanic op haar eerste reis kort voor middernacht in aanvaring met een ijsberg.

  • Een deel van de stuurboordzijde (r)werd op verscheidene plaatsen doorboord. Binnen drie uur was het schip gezonken. 1 522 opvarenden kwamen om het leven. Hoewel dit naar aantal slachtoffers niet de grootste scheepsramp in de geschiedenis is, is het wel de bekendste, vooral omdat het schip als “praktisch onzinkbaar” bekend stond.

* In 1985 werd het wrak teruggevonden waardoor veel informatie over het schip en zijn fatale reis aan het licht kwam. Drie grote scheepsdelen en een hoeveelheid kleinere resten liggen op 3 800 meter diepte op de bodem van de oceaan.

* Op 21 augustus 2019 werd er een onderzoek gepubliceerd. De onderzoekers ontdekten dat grote delen van het schip verdwenen zijn door een metaaletende bacterie. Kenners denken dat er over twintig tot dertig jaar niets meer van het scheepswrak over is.  (rood voor meer drukken)

****

Verder op 23 maart:

* 1648 – Frankrijk en de pas in Munster erkende Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden tekenen het Verdrag van Concordia waarin de deling van het eiland Sint Maarten geregeld wordt.

  •  1801 – Tsaar Paul I van Rusland wordt vermoord door een groep Russische officieren.
  •  1857 – New York beleeft de wereldprimeur van de personenlift met valbeveiliging.
  •  1919 – Benito Mussolini richt de Italiaanse fascistische partij op.
  •  1948 – In Parijs wordt de Citroën 2CV (Lelijke Eend) gedoopt .

Rusland en het communisme

Propagandaposter met Lenin als boegbeeld van het communisme
         Propagandaposter met Lenin als boegbeeld van het communisme
Communistisch Rusland (1917-1940)
Longread
 /

* In 1917 maakt een revolutie in Rusland een eind aan het eeuwenoude tsaristisch bewind waarna de communisten onder leiding van Lenin de macht grijpen.

* Zij zetten in op economische groei door industrialisering en collectivisering van de landbouw. De Sovjet-Unie ontstaat waarin geweld jegens burgers niet geschuwd wordt.

* Onder Stalin ontaardt dit in zuiveringen van ongekende omvang en wreedheid.

*** Lees er veel, en veel meer over onder volgende titels en bedank Willem Peeters en Wikipedia voor zoveel geschiedeniskunde op je blote knieën …

DE GROOTSTE OOIT …

De Duitse barokcomponist en organist Johann Sebastian Bach wordt door velen beschouwd als de grootste aller tijden. Bach was de meester van de contrapunt-techniek. Zijn muziek behoort tot het hoogtepunt van de polifonische stijl van de barok. Vandaag is het zijn geboortedag, vernamen we zonet op Klara. Dus snel een overzicht …

* Johann Sebastian Bach werd op 21 maart 1685 geboren in Eisenach. Op 23 maart werd hij gedoopt in de Sankt Georgenkirche in Eisenach.

* Johann Sebastian was een telg uit een muzikaal geslacht. In zeven generaties bracht deze familie 120 musici en componisten voort.

* De jongen kreeg al op vroege leeftijd vioolles van zijn vader Johann Ambrosius Bach. Na diens dood studeerde Bach bij zijn oudere broer, Johann Christoph, die organist was in Ohrdruf.

  • Op zijn vijftiende werd Johann Sebastian Bach koorzanger in Luneburg en op zijn negentiende werd hij organist te Arnstadt.

* Bach bracht een groot deel van zijn werkzame leven door in een betrekking bij de Lutherse kerk in Leipzig. Niet alleen als organist, maar ook als muzikaal directeur. Veel van zijn composities hebben dan ook een religieuze achtergrond.

* Regelmatig ging Bach op tournee en vestigde hiermee zijn reputatie als beste organist van zijn tijd. Hij was in staat om elke muzieksoort en elke muzikale truc, die beschikbaar was in de Barok, te doorgronden en toe te passen binnen zijn composities.

* Johann Sebastian Bach trouwde twee keer en kreeg 21 kinderen, waarvan er tien op jonge leeftijd stierven. In 1707 trouwde hij met zijn eerste vrouw Maria Barbara Bach. Zij was een achternicht. Maria stierf in 1720 en twee jaar later huwde hij de sopraan Anna Magdalena Wilkens. De Duitse componist Johann Christian Bach (1735-1782) was de jongste zoon van Johann Sebastiaan Bach en Anna Magdalena.

* Aan het einde van zijn leven kreeg Johann Sebastian Bach last van blindheid. Een gevolg van ouderdomsdiabetes. In de lente van 1749 kreeg hij een beroerte. Die zomer werd hij vrijwel blind. Hij liet zich opereren, maar deze oogoperatie mislukte. Bach werd helemaal blind.

* Op 18 juli 1750 kreeg hij totaal onverwacht zijn gezichtsvermogen weer terug, maar een paar uur later werd hij getroffen door een beroerte. Johann Sebastian Bach stierf op 28 juli 1750 aan de gevolgen van deze beroerte. Hij werd drie dagen later anoniem begraven op het kerkhof van de Johanneskerk van Leipzig.

* Johann Sebastian Bach liet meer dan 200 cantates na, de Paas- en Kerst-oratoria en de Matthäus- en Johannes- Passionen. Zijn orkestrale muziek bestaat onder meer uit zijn zes Brandenburgse concerten en werken voor piano en viool.  (met dank aan AbsoluteFigures.nl)

Dirk Frimout , onze astronaut

Dirk Frimout werd op 21 maart 1941 geboren in Poperinge. In 1963 studeert hij af als ingenieur elektronica en zeven jaar later haalt hij een doctoraat in toegepaste fysica aan de Universiteit van Gent.

* De astronauten-carrière van Frimout begint in 1977. Hij stelt zich dan kandidaat voor een ruimtereis en van van 1978 tot 1984 coördinator van de bemanning voor Spacelab-1 in het European Space Agency (ESA).

* In 1992 wordt Dirk Frimout de eerste Belg in de ruimte. Van 24 maart tot 2 april cirkelt de Belg ,samen met zes andere astronauten, in de Space Shuttle Atlantis om de aarde.

* Frimout is verantwoordelijk voor de wetenschappelijke proeven die worden uitgevoerd. Hetzelfde jaar nog krijgt de astronaut een eredoctoraat aan de Universiteit van Gent .. Andere onderscheidingen volgen. Zo ontvangt hij onder meer de graad van Groot Officier in de Leopoldsorde en de titel ‘burggraaf’.      (Dirk Frimout (Foto: NASA).

Suske en Wiske

* Hierna werkte Frimout enkele jaren bij de Belgische Telecom-operator Belgacom en werd in 1994 voorzitter van de Euro Space Foundation, een organisatie die wetenschappelijk-technische studies onder de jeugd wil bevorderen.

* Hoewel Frimout in 2005 buiten de lijst van ‘De Grootse Belg’-verkiezing viel, is de astronaut in België erg beroemd…

* In het Suske en Wiskealbum De stervende ster speelt hij een rol. In dat stripverhaal wordt verteld dat Frimout en professor Barabas bij elkaar op school hebben gezeten. In het geboortehuis van Frimout is momenteel het Nationaal Hopmuseum gevestigd.

Sharpeville-bloedbad (1960)

Op 21 maart 1960 wordt in het township Sharpeville door ongeveer twintigduizend zwarte Zuid-Afrikanen vreedzaam, want ongewapend gedemonstreerd tegen maatregelen die hen belemmerden in hun bewegingsvrijheid. Vooral ook uit onvrede met de pas ingevoerde pasjeswetten.

* De politie opent het vuur op de ongewapende anti-apartheidsdemonstranten. Er komen 69 mensen om en ongeveer 180 raken gewond. (foto)

* Het bloedbad heeft grote gevolgen. Het politieoptreden komt Zuid-Afrika op felle buitenlandse kritiek te staan.

* Ook in Zuid-Afrika zelf zijn de gevolgen aanzienlijk. Na het bloedbad worden zowel het African National Congress (ANC) als het Panafrikaans Congres (PAC) verboden.

* Dit zorgt er alleen maar voor dat een aantal leiders van het ANC begint te twijfelen aan de haalbaarheid van geweldloos verzet. Het ANC gaat ondergronds en wordt gewelddadiger.

 

ANC werd 110 in 2022

* Het ANC werd in 1912 gesticht tijdens een meeting van zwarte activisten en intellectuelen in een kerk in Bloemfontein. De beweging verzette zich tegen het blanke minderheidsbewind, werd in 1960 buiten de wet gesteld en lanceerde een jaar later de gewapende strijd.

* Na de arrestatie van Mandela en andere leiders, vertrokken anderen in ballingschap vanwaar ze lobbyden voor internationale sancties die het apartheidsregime mee op de knieën dwongen.

* Daarbij werd voorbijgegaan aan de rol van anderen in gebeurtenissen zoals de massamoord in Sharpeville of de opstanden van de studenten in Soweto.

* Er werd ook gezwegen over de betekenis van de kerken, de vakbonden en persoonlijkheden als Steve Biko, de stichter van de Black Consciousness Beweging die in 1977 overleed na gefolterd te zijn door politiemannen.

* ‘Het probleem is dat de ANC‘ers ervan uitgaan dat de vrijheid die we vandaag kennen, volledig aan hen te danken is. ‘Er was nochtans een periode waarin de religieuze leiders de strijd aanvoerden. Het ANC moet weten dat het ons niet kan weggommen.’

* In 1966 riepen de Verenigde Naties 21 maart uit tot internationale antiracismedag.

DE LENTE is begonnen

Op het ogenblik dat de zon in de loop van maart loodrecht invalt op de evenaar, begint bij ons de astronomische lente. In 2022 was dat VANDAAG 20 maart om 16u33. Bij de bewoners van het zuidelijk halfrond is de zomer ten einde en begint vandaag de herfst.  (een paar lentebeelden…uit eigen archief)

 

Vandaag zondag 20 maart om 16u33 begon onze lente’ 2022. Op het noordelijk halfrond dus. Ze eindigt vrijwel altijd op 21 juni.

  • De komende decennia (tot het jaar 2048) begint de lente altijd op 20 maart.
    Astronomisch gezien zijn dag en nacht nu even lang
  • De zon gaat door het lentepunt en dag en de nacht zijn ongeveer even lang. Tijdens de lente worden de dagen steeds langer.
  • De lente eindigt met de zomerzonnewende (rond 21 juni). Dat is het moment dat de zon jaarlijks het hoogste aan de hemel staat.Tijdens de lente worden in de noordelijker streken van het noordelijk halfrond de bomen groener en gaan veel planten bloeien. Geleidelijk wordt het warmer en wordt de kans op nachtvorst kleiner. Van dagvorst was dit jaar geen sprake.
  • Het woord lente is een oude afleiding van lang en heeft betrekking op het lengen van de dagen. Het is verwant aan het Duitse Lenz en het Engelse lent (‘vastentijd’).
  • Na het begin van de lente gaat in Europa ook op de laatste zondag van maart (nacht van 27 op 28 mrt) de zomertijd in, waardoor de dagen nog langer lijken.
  • Normaliter moest er nu een definitieve afspraak komen omtrent die zomertijd, maar die laat wellicht nog een tijdje op zich wachten. Voorlopig blijven we een uur wisselen eind maart en eind oktober (wanneer de wintertijd begint).
  • Meteorologische lente
  • Om praktische, maar ook klimatologische redenen begint de meteorologische lente op 1 maart en duurt tot 1 juni. Voor meteorologen is het op deze manier makkelijker om seizoenen met elkaar te vergelijken. Ook komt het weerpatroon dat typisch is voor een seizoen beter overeen met de meteorologische indeling dan met de astronomische.
  • Dat een nieuw weerkundig seizoen begint op de eerste dag van de maand, werd in 1780 door de Societas Meteorologica Palatina – een van de eerste internationale weerorganisaties – ingesteld.
1 80 81 82 83 84 93