Dat van die gulden sporen, vergeet het maar

.

Het zou historisch zelfs beter zijn om het niet langer te hebben over de Guldensporenslag. Die veldslag op de Kortrijkse Groeningekouter op ­11 juli 1302 leverde de Vlaamse ­beweging zo’n zes eeuwen later haar feestdag, die nog bijna een eeuw later de officiële Vlaamse feestdag werd.

* Het verhaal gaat dat de Franse ridders toen sporen van goud droegen. Van wie het bloedbad niet overleefde, werden de sporen ­geroofd, wel 500 paar. Ze kregen een plek als trofee in de Onze­-Lieve-Vrouwekerk. Voor het verhaal van die sporen bestaat geen enkel bewijs. (Goud is allicht ook niet ­ geschikt als grondstof voor sporen).

** De kerk bestaat nog en ze kreeg er gisteren zondag een functie bij, als tentoonstellingsruimte over 1302. De vrijdag gearriveerde kist (die het over de slag heeft), in bruikleen van de universiteit van Oxford, is het pronkstuk; ze is verzekerd voor 1 miljoen pond.

­** Gisteren zondag 10 juli kwam minister-president Jan Jambon (N-VA) het lint doorknippen, waarna hij de traditionele 11-julitoespraak hield in het Kortrijkse parkje dat het laatste restant is van de Groeningekouter. De politiek is nooit veraf.

Karbonaadjes verkopen

** Van ‘de slag’ bestaan vrijwel geen materiële restanten – en al zeker geen gouden ­sporen. Rond 1302 hangen tal van mythes en verzinsels, wat het verhaal kwetsbaar maakt voor politiek gebruik en misbruik.

** Over Jan Breydel, die zogezegd de Vlaamse legerleider was met Pieter De Coninck, is nu vrijwel zeker dat die er op 11 juli niet eens bij was. De dag ervoor wel, om er, commerçant die hij was, karbonaadjes te verkopen…

** Over 1302 is maar één ding ­zeker. Dat de slag tot de verbeelding sprak, kwam doordat louter voetvolk toen het gevreesde Franse ridderleger kon verslaan.

Zoiets was niet eerder ­gelukt en het zou zich ook niet snel herhalen. Op de zege in 1302 volgde slechts een definitieve ­nederlaag in 1305. Als ­militair unicum werd de slag een referentie, die sindsdien door iedereen te ­eigen bate geherinterpreteerd is.

* De realiteit erachter toont een kluwen van sociaal-economische en politieke conflicten. Tussen de Franse koning en de graaf van Vlaanderen, zijn vazal. Tussen de Vlaamse steden. Tussen de steden en de graaf. Tussen de steden en hun ommeland. Tussen de oude elite van patriciërs, zeker in Brugge, en de ambachten waarmee ze geen macht wilden delen.

Dat kluwen maakte tal van opportunistische allianties mogelijk. En, vooral, met taal, laat staan ‘zelfbestuur’, had dit niets te maken.

* De nieuwe animatiefilm, die vorige vrijdag in première liep, vertelt een vaak dubieus verhaal over een strijd tegen de vreemde Franse overheerser. Over het Vlaamse heir wappert een verdacht moderne leeuwenvlag.

* Veel van die complexiteit wordt met nuance uitgelegd in de vele ­interactieve tafels in de kerk. Maar de introductie in een zijbeuk, die ­‘beleving’ in een spectaculair geprojecteerde animatiefilm, vertelt een ander, vaak zelfs dubieus verhaal…

* Het lijkt in die film alsof een Vlaams en volksleger won tegen de Franse, vreemde overheerser (nog zo’n ­cliché), alsof er al een Vlaamse staat bestond, waarvan het graafschap de prefiguratie was …

Vlaamse identiteit

** Dat troepen uit ­Namen aan Vlaamse kant meevochten en Mechelse soldaten de Fransen bijstonden, is weinigen bekend. En Gent, toch ook in het graafschap Vlaanderen, hield zich afzijdig: het had zijn conflict met de Franse koning, dat uiteraard van financiële aard was, al in zijn eentje geregeld.

* Dat nationalistische denken steunt op een vage, moeilijk concreet te maken definitie van identiteit, die wel het voordeel heeft dat ze bekend klinkt. Ze hanteert ­immers net de romantische taal die ook de ­mythes van 1302 tot stand bracht.

* Mythes die tot de mensen blijven spreken… Zelfs maken ze van de Gulden­sporenslag de voorloper van de huidige Vlaamse Gemeenschap…

(Vrij naar Marc Reynebeau in De Standaard vanuit de O.L.V.-kerk 9 juli 2022)

 

* voor wie de heroïsche strijd van Vlamingen tegen Fransen toch nog eens wil meemaken, verwijzen we graag naar Historiek (prent hierboven) …Vergeet ook zeker niet Vuren hierboven te lezen.

Alexander de Grote

Alexander de Grote (356 v.Chr.-323 v.Chr.) was  veldheer en koning van Macedonië. De jonge Alexander kreeg les van Aristoteles, de bekende filosoof.

375px-BattleofIssus333BC-mosaic-detail1* Toen zijn vader Filippus II vermoord werd, nam de 20-jarige Alexander het bevel over en begon als koning met de verovering van Griekenland. In 336 v.Chr. onderwierp hij de Griekse stadsstaten. Het rumoerige Thebe maakte hij met de grond gelijk.

* Zijn bijnaam ‘de Grote’ dankte hij aan de enorm grote gebieden die hij veroverde. Eerst vielen Libanon, Syrië en Egypte voor hem. Dan eigende hij zich het enorm grote Perzische rijk toe door het leger van de Perzische koning Darius te verslaan. Het Perzische leger was nochtans tienmaal groter dan het Macedonische. Darius werd gedood door zijn eigen soldaten, zo bang waren ze voor Alexander …

* In 327 v.Chr. keerden zijn kansen. Alexander versloeg weliswaar de Indiase vorst, maar door de aanhoudende tropische regens weigerden zijn mannen verder te vechten. Op hun terugtocht stierven duizenden soldaten door ontbering.

* Alexander keerde terug naar Babylon. Hij maakte meteen weer plannen om het Arabisch Schiereiland binnen te vallen, maar zijn dood verhinderde dat. Toen hij op 11 juli 323 v.Chr. op z’n 33ste stierf, was hij al veel minder populair onder de Macedoniërs omdat hij veel Perzen voortrok en zich Perzisch kleedde.

* Alexanders rijk strekte zich uit van Macedonië tot aan het Himalayagebergte, 4 000 km ver. Hij zorgde voor de verspreiding van de Griekse cultuur in het Oosten, stichtte zo’n 70 nieuwe steden en stimuleerde de handel. De stad Alexandrië in Egypte, lange tijd de hoofdstad,  is naar hem vernoemd.

* Bij leven was Alexander reeds een legende met een goddelijke status.Veel mensen die na hem grote dingen deden in de Grieks-Romeinse tijd werden vergeleken met Alexander de Grote. Het grootste compliment dat een Griekse of Romeinse veldheer kon krijgen, was vergeleken te worden met Alexander de Grote.

8 ste Memorial Willy Peys

Paul Mondelaers meldt ons dat momenteel alle tennisterreinen aan De Vloed in Klein-Vorst nog drukker bezet zijn dan gewoonlijk. Dat heeft alles te maken met de 8ste Memorial Willy Peys.

* Die competitie loopt tot en met volgende zondag 17 juli.  Meer dan 1 000 tennissers nemen eraan deel.

* Dames, heren, beginners en gevorderden, enkel en dubbel laten er hun kunstjes bewonderen. Komen kijken kost niets. Hapjes en drankjes op het gelegenheidsterras zijn spijtig genoeg niet gratis, wel betaalbaar.

* Eén van de blikvangers van het tornooi is zeker de Laakdalse Nanou Thys (foto), beweert Paul.

De loting zorgde ervoor dat je dit veelbelovende 15-jarige tennistalent o.a. donderdag aan het werk kan zien vanaf 18u30

* Volgende zondag 17 juli worden de finales gespeeld en wordt de dag afgesloten met een spetterende show en slotfeest. Kom zeker een kijkje nemen. Iedereen is echt van harte welkom.

korenveld met kraaien

Vincent van Gogh schilderde op 10 juli 1890 het schilderijKorenveld met kraaien. Men nam jarenlang aan dat dit het laatste schilderij van de kunstenaar was. Vincent overleed, net geen 20 dagen later, op 29 juli 1890 in Auvers-sur-Oise.

* In januari 1890 verscheen de eerste positieve kritiek op zijn werk. Deze beoordeling van de kunstcriticus Albert Aurier zorgde even voor nieuw elan. In mei voelde de kunstenaar zich herboren en was hij weer in staat om terug te keren naar de buitenwereld, schreef Lucinda Hawksley. “Hij liet zich ontslaan uit het hospitaal van Saint-Rémy en ging weer bij Theo wonen, die inmiddels was getrouwd.”

* Na enkele weken verhuisde Vincent van Gogh naar Auvers-sur-Oise: “Er zijn eindeloze korenvelden onder sombere luchten en ik heb me niet verzet tegen de poging droefenis en eenzaamheid uit te beelden. Ik geloof haast dat deze schilderijen je vertellen wat ik in woorden niet zeggen kan.”

WILLEM DE ZWIJGER VERMOORD

We zitten in het latere Nederland van de 16de eeuw. Filips II heeft zijn vader keizer Karel opgevolgd, nam zijn definitieve intrek in Spanje en laat het vieze werk hier opknappen door zijn sabelslepers.

In het latere Nederland behelpen de steden zichzelf wel. Hun stadshouders maken het de Spanjaarden heel erg lastig. Zij hebben oren en symphatie voor de niet meer te stuiten golf van protestanten en hun leer. Toch bljjven plaatselijke individu’s aanhangers van Filips, die zich in zijn Spanje ver van het gewoel houdt en de boel in de Nederlanden overlaat aan zijn stadshouders.

Die varen een eigen koers, op weg naar de totale onafhankelijkheid. Maar…er liepen mensen rond die koppig zweerden bij Filips II, zijn katolicisme en … de centen.

Op 10 juli 1584 wordt Willem van Oranje (ook bekend als Willem de Zwijger)  vermoord… Door wie? Lees maar mee in ‘de Almanak met een stuk af’ …

DE POMP IN VEERLE

In het midden van de dorpskom van deelgemeente Veerle staat nog steeds een dorpspomp. Midden de voormalige pensenpoel.

Die pensenpoel diende voor brandbestrijding en als drenkplaats voor het vee.

* Alleen de bewoners van het dorp konden van het pompwater genieten, want … Mensen die verderaf woonden hadden immers niet de nodige transportmogelijkheden.

* De pomp kwam er destijds op vraag van vele dorpsgenoten. Mensen die in of aan de rand van de dorpskom woonden en thuis niet konden beschikken over drinkbaar water. Nochtans had vrijwel ieder huis zijn eigen waterput. Over de hygiëne van toen zullen we het maar niet hebben

* De pomp is nu helemaal passé, niet meer geschikt voor die taak. Ze bleef wel staan als blijvende herinnering aan de tijden van toen en … omdat ze een mooi dorpsmonument is. Kijk maar wat er allemaal rond de pomp kan gebeuren…

( foto’s uit 2010 – herdenking 100 jaar kerkbrand – Clem – Saskia VG – ikke))

 …meer foto’s van 100 jaar herdenking kerkbrand – alleen met de pomp erbij!

DE RAINBOW WARRIOR

In 1985 hield de Franse regering kernproeven op Moruroa, een atol in Frans Polynesië. De Rainbow Warrior lag op 10 juli 1985 in de haven van Auckland om een protestvloot te leiden die richting Moruroa zou gaan varen.

Later op de dag ontploften twee bommen aan boord en sloegen een groot gat in de romp, waardoor de Rainbow Warrior snel zonk.

* Op één na konden de opvarenden veilig aan land komen. Een Nederlandse fotograaf van Portugese afkomst, verdronk toen hij zijn fotomateriaal probeerde te redden uit zijn hut.

* De Rainbow Warrior werd op 21 augustus 1985 weggesleept naar een haven voor forensisch onderzoek. Het schip was niet meer te redden en Greenpeace besloot het schip, nadat het naar eigen zeggen was ontdaan van giftige materialen, te laten zinken in de Matauribaai op de Cavalli-eilanden van Nieuw-Zeeland. Dat gebeurde op 12 december 1987.

* De Warrior fungeert er nu als duikwrak en schuilplaats voor vissen. Het schip is bedekt met … zeeanemonen.

* Het schip werd in 1955 te water gelaten en gedoopt onder de naam Sir William Hardy. Het werd tot 1977 gebruikt door het Britse ministerie van Landbouw, Visserij en Voedsel.

* In 1977 werd het schip gekocht door Greenpeace. Deze organisatie zette het in om te protesteren tegen walvisvaart, zeehondenjacht en kernproeven in de Grote Oceaan.

* Sinds 1987 beschikt Greenpeace over een nieuw vlaggenschip met dezelfde naam. Het schip wordt officieus ook wel de Rainbow Warrior II genoemd. Intussen is de Rainbow Warrior III in gebruik.

* In 1990 werd in de Matauribaai het Rainbow Warrior Memorial onthuld van de Nieuw-Zeelandse beeldhouwer Chris Booth.

* In januari 2012 onthulde De Morgen dat een van de leidende figuren achter de aanslag, Louis-Pierre Dillais, sinds 2005 directeur is van een Amerikaanse vestiging van FN Herstal, die volledig in handen is van de Waalse overheid. Een woordvoerder van Greenpeace reageerde geschokt op dit nieuws.

* Een bij de aanslag betrokken kikvorsman, Jean-Luc Kister, bood op 6 september 2015 op de nationale tv-zender van Nieuw-Zeeland zijn excuses aan voor de aanslag.

(met dank aan Wikipedia – rood drukken voor meer info)

GERARD WALSCHAP ‘DE FELLE’

Gerard Walschap (Londerzeel 9 juli 1898 – Antwerpen 1989)

is het oudste kind van herbergier Florent Walschap en kruidenierster Anna Peeters. Na hem krijgen ze nog zeven kinderen. Walschap studeert aan het Klein Seminarie in Hoogstraten en later filosofie en theologie in de missiecongregatie van het Heilig Hart.

** Voor hij de hogere wijdingen ontvangt, treedt hij uit. Hij beseft dat hij niet geschikt is voor het priesterschap en het celibaat (niet trouwen).

* Walschap, die ook een gretige lezer is, ontwikkelt zich in de jaren dertig tot een schrijver met een zeer expressieve stijl, die nog maar een sober gebruik maakt van streek gebonden uitdrukkingen en die duidelijk afstand neemt van de alom aanwezige katholieke kerk.

* De romans Adelaïde, Eric en Carla vormen tesamen De familie Roothooft (1939) dat de ondergang van een familie beschrijft door drie generaties te volgen. Het boek wordt door de kerk op de Index (boeken die niet mogen gelezen worden) geplaatst, Walschap wordt uitgemaakt voor pornograaf en afvallige.

* De mens is naar zijn opvattingen niet voor een evenwichtig bestaan in de wieg gelegd, maar onderworpen aan irrationele, onbewuste impulsen, vervuld van angst- en schuldgevoelens, maar altijd op zoek naar bevrijding. Het existentiële lot van de mens wordt door Walschap vlijmscherp geanalyseerd in een stijl die zeer modern aandoet.

* Een mens van goede wil (1936) en Houtekiet (1939), zijn twee bekend gebleven romans. Een mens van goede wil beleefde zelfs een revival door de bewerking voor een televisiereeks met dezelfde naam ergens in de jaren ’70 en ’80 van vorige eeuw. De hoofdpersoon kan geen onrecht verdragen en trekt de uiterste consequentie uit zijn naastenliefde.

* Houtekiet is de nieuwe mens, de man die verstandig en bekwaam leeft, seksueel en creatief, rechtvaardig en volkomen los van zijn voormalig geloof. In deze roman belijdt Walschap een humanistisch vitalisme, dat volkomen losstaat van het geloof van zijn jeugd.

* Een vervolg, Nieuw Deps, verschijnt in 1961. Julien Weverbergh noemt zijn van Manteau afgescheiden uitgeverij naar de roman van de door hem bewonderde Walschap.

*** Walschap krijgt drie keer de staatsprijs voor romans (Trouwen, Zuster Vergilia, Oproer in Congo). In 1968 wordt hij door koningin Beatrix onderscheiden met de Prijs der Nederlandse letteren. In mei 1975 wordt hij door koning Boudewijn in de adelstand verheven en krijgt hij de titel baron.

*** Toen hij stierf was Walschap de meest gelauwerde auteur in Vlaanderen: tweemaal de driejaarlijkse staatsprijs voor de roman, namelijk voor Trouwen en Zuster Virgilia; de driejaarlijkse prijs voor de koloniale roman voor Oproer in Congo (1953); de vijfjaarlijkse prijs ter bekroning van een ganse carrière, na zijn pensionering in 1965 , en ten slotte uit de handen van de Nederlandse koningin de Prijs der Nederlandse Letteren in 1968. Kort voor zijn dood zei hij:

(..) Ik leef nu in de zoete overtuiging dat ik mijn van jongsaf aangebonden strijd over geheel de lijn gewonnen heb. De vuile hetze die tegen mij eerst werd gevoerd, zwijgt beschaamd; de morele vrijheid die ik voor de Vlaamse schrijvers heb opgeëist, wordt zelfs door katholieke schrijvers als vanzelfsprekend gebruikt, de grapjasserij en de literatureluurderij zijn verzwonden, onze letterkunde bloeit tot in de jongste generatie. Het is schoon daartoe te hebben bijgedragen. Ik ben trots op mijn werk, want ik heb mijn ambitie verwezenlijkt. Ik heb grootse dingen gedaan en volkeren bekeerd, zij het niet diegene, die ik als kind voor ogen had, maar ik heb mijn voorgenomen martelaarschap en heldhaftigheid waargemaakt: ik heb alles gezegd wat ik te zeggen had, op een mooie manier, en daarvoor op mijn kop gekregen, vijftig jaar lang (..)
Vlaamse mentaliteitsgeschiedenis van de 20ste eeuw

* In 1983 (?!) had journalist-literatuurcriticus Jos Borré in Knack een uitgebreid interview met Gerard Walschap (1898-1989) naar aanleiding van diens 85ste verjaardag. Zijn charisma en vertelplezier lieten Borré sindsdien niet meer los. Enkele bedenkingen …

* ‘Gerard Walschap. Een biografie’ verdiept zich niet alleen in het leven van Walschap maar hangt met verve een portret op van het 20ste-eeuwse Vlaanderen, waar Walschap een exponent van was.

* Van overtuigde katholiek in de jaren ’20 werd Walschap geleidelijk aan een overtuigde vrijzinnige. Borré schetst een fijnmazig portret van de omslag van het katholieke naar het vrijzinnige Vlaanderen, zoals dat zich in Walschaps eigen leven voltrok, maar ook in het leven van heel wat van zijn tijdgenoten. Een knap staaltje Vlaamse mentaliteitsgeschiedenis van de 20ste eeuw.

* Walschap heeft op de achtergrond altijd de gedachte aan zelfmoord met zich meegedragen. Hij koesterde een grote wanhoop in het leven. Dat had natuurlijk te maken met zijn geloofsverlies maar vooral met existentiële ontreddering.

* Ook heeft hij zich altijd zeer eenzaam gevoeld en intellectueel geïsoleerd. Het is bekend dat hij na zijn uittreding uit het klooster en zijn vaarwel aan de katholieke kerk het moeilijk had. Maar hij voelde zich later ook niet echt geaccepteerd door de vrijzinnige zuil. Zeker in de jaren ’30 merk je in artikels in het blad ‘Hooger Leven’ hoe zelfmoord en zelfmoordenaars hem bezig houden.

* Hij heeft geen concrete poging tot zelfmoord ondernomen maar de radeloosheid bij zijn uittreding uit het klooster en de schuld om zijn grote seksuele libido lieten hem niet los. Een zekere moedeloosheid was een constante in Walschaps leven. Vandaar dat hij ook altijd zo uitkeek naar momenten van bevrijding. Walschap was … een heel complexe persoonlijkheid.

* In 1925 trouwde Walschap met Marie-Antoinette “Ninette” Theunissen, met wie hij vier zonen en een dochter kreeg. Hij noemde zijn huwelijk een jeugdige vergissing maar bij mijn weten is hij nooit vreemd gegaan, ook al beschrijf ik hoe hij in 1959 vier maanden lang een platonische vriendschap had met een Brusselse bewonderaarster die advocate was.

* Ze correspondeerden druk met elkaar en Walschap ging bij haar stiekem op bezoek. Zijn vrouw zette zelfs een privédetective in. Maar ik denk niet dat er echt iets is geweest tussen Walschap en zijn Brusselse bewonderaarster. Walschap heeft die verhouding trouwens zelf afgebroken.

Wie na het lezen van zijn biografie nog meer wil weten over Walschap, beveelt Borré ‘De heilige Jan Mus’ aan. Het is zeker niet zijn beste roman maar wel zijn testament waarin hij zichzelf met al zijn overtuigingen bloot geeft.

1 54 55 56 57 58 93