W.A. Mozart (1756-1791) – Componist

Wolfgang Amadeus Mozart stierf al op zijn 35ste. Niets ongewoon voor die tijd, maar spijtig voor zijn bewonderaars toch veel te vroeg. W.A. liet wel een onovertroffen muzikale erfenis na. Wie was Mozart, een van de beroemdste componisten uit de muziekgeschiedenis?

*** Waarom wij uitgerekend vandaag aandacht aan hem besteden? Gewoon omdat Mozart medio september Die Zauberflöte voltooide. De première op 30 september 1791, vandaag 231 jaar geleden, dirigeerde hij nog zelf. Op sinterklaasavond 5 december overleed hij na een veel te kort leven.

* Samen met Ludwig van Beethoven en Joseph Haydn behoort Mozart tot de zogenoemde ‘Eerste Weense School’, ook wel de ‘Weense klassieken’ genoemd. Zonder dat zij daar weet van hadden weliswaar, want die riante klassering gebeurde pas lang na hun overlijden. Ook de nog vroeger overleden Franz Schubert wordt bij dit eliteteam gerekend.

* De veelzijdigheid van Mozart onderscheidde hem van andere componisten van toen en later. Hij schreef muziek in alle genres die in zijn tijd bekend waren en blonk uit in al deze muziektradities.

* Wolfgang Amadeus Mozart werd geboren op 27 januari 1756 in Salzburg. Zijn vader kwam uit een gegoede familie, waarvan hij  vervreemd raakte.

* Vader Leopold was in Salzburg een niet onverdienstelijke violist, componist (Kinderopera) en kapelmeester van het aartsbisschoppelijk orkest..

* Leopold trok al vrij vroeg met zijn wonderkinderen Nannerl en Wolfgang Amadeus op tournee om alom in Europa hun muzikale talent te laten bewonderen. Leopold zelf verdiende daar flink aan. In de jaren 1761-1766 speelde Mozart piano in Londen, Parijs, Den Haag, Wenen en München. Ook België deed hij aan. In Antwerpen speelde hij op het orgel van de kathedraal.

* Na afloop van die Europese tournee kreeg Wolfgang Amadeus in 1766 diverse opdrachten van het hof van Jozef II, de keizer-koster. Daar kwamen zijn niet-alledaagse talenten helemaal tot zijn recht.

* Uiteindelijk kwam Wolfgang Amadeus Mozart ook in dienst van het aartsbisschoppelijk orkest, met een bijhorend salaris. Dit betekende wel dat de kapel Mozart kon verplichten alleen voor het orkest in Salzburg op te treden. Dat leidde tot de verwachte spanningen.

* In 1777 nam Mozart ontslag uit het orkest en ging hij op reis, begeleid door zijn moeder. Zijn optredens leverden wel veel waardering op, maar weinig geld.

* En toen Mozart in 1782 , tegen de wil van zijn vader , huwde met Constanze Weber (met wie hij vier kinderen kreeg), kreeg Mozart het nog moeilijker. Vader Leopold trok de financiële ondersteuning aan zoon  in.

* Mozart was van plan om naar Praag te verhuizen maar de benoeming tot hofmusicus van de Oostenrijkse keizer zorgde ervoor dat Mozart – opnieuw voor een karig loon – in Wenen bleef.

* Tijdens zijn korte leven schreef Wolfgang Amadeus Mozart ruim 600 muziekcomposities, waaronder talloze meesterwerken die elke dag nog grijs gedraaid worden.

* Tot zijn meest bekende werken behoren “Ein kleine Nachtmusik”, “Piano Sonato 8”, “Requiem” (waarin hij de stijl van J.S Bach verwerkte) en “Symfonie 40”. Maar ook veel, heel veel andere werken zitten in de collectie van huidige muziekfanaten.

* Op 4 maart 1791 trad Mozart voor het laatst op. In de zomer van dat jaar voltooide hij zijn laatste opera “Die Zauberflöte”. Die was besteld door de Oostenrijkse artiest Emanuel Schikaneder (zie intro).

* Mozart werd flink ziek. Hij was zwaar overwerkt en leed aan depressies. Net voor de afronding van zijn meesterwerk “Requiem” – een geheim project voor de Oostenrijkse graaf Franz von Walsegg – stierf Wolfgang Amadeus Mozart. Het was 5 december 1791. Mozarts leerling, Carl Süssmayer maakte de partituur alsnog af.

* Over zijn doodsoorzaak is veel gediscussieerd. Vermoedelijk stierf hij aan een nierziekte of aan een zware infectie. Omdat er pest was in de stad en alles gauw gauw moest gebeuren, verscheen er niemand op Mozarts begrafenis. En omwille van de strenge gezondheidsredenen, afgekondigd door de overheid, belandde zijn lichaam in een anoniem massagraf. Zelfs dat werd de muziekwereld ontnomen.

* Na zijn dood dus geen toestanden à la Pierre Lachaise in Parijs, waar veel ‘beroemdheden’ een laatste rustplaats vonden. (ontleend bij diverse media)

J.S. BACH

28 July (1750) overleed de absolute grootmeester van de Barok in Leipzig. JS Bach werd 65 en werd anoniem begraven. Bach had beslist meer verdiend. Erger nog, zijn naam en zijn muziek verdwenen  geruime tijd uit de belangstelling. Het was Felix Mendelsshon (in feite diens leermeester Zelter) die de grootmeester herontdekte.

* In 1829 verzorgde de twintigjarige Felix Mendelssohn de eerste uitvoering van de Matthäuspassion sinds Bachs dood. De belangstelling voor dit concert in de Singakademie in Berlijn was overweldigend.

* Mendelssohn was een groot pionier op het terrein van de Bach revival. Van zijn leermeester Zelter nam hij diens initiatief uit 1829 stiekem over en werd alzo de man die de muziekliefhebbers voor eeuwig en altijd zullen gedenken en dankbaar zijn.

* Eigenlijk gebeurde die eerste Bach-heruitvoering dus op vraag van Mendelsshons leraar, de vrijmetselaar Carl Zelter.

* Carl Friedrich Zelter was niet alleen componist, maar ook muziekleraar en dirigent in Berlijn. Ook hij wou als eerste het passieverhaal van Bach uitvoeren, maar de lepe Mendelssohn was hem te vlug af… Zo schrijf je ook geschiedenis.

* Een korte samenvatting van het Bach-verhaal vonden we op ‘de kalender met een hoek af’ die het wellicht ook bij ons aller Wikipedia haalde…

JS Bach (L)werd geboren in Eisenach, een stadje in Thüringen (R)

‘de vier jaargetijden’

Antonio Lucio Vivaldi werd 63 en overleed in Wenen op 28 juli 1741. Vivaldi is synoniem van Le Quattro Stagioni (De vier jaargetijden), een cyclus van vier vioolconcerten . Overbekend tot en met.

* Antonio Lucio Vivaldi werd in Venetië 1678 geboren tijdens … een aardbeving.    Zijn vader, die kapper en violist was, hielp hem met zijn muzikale carrière en werkte hem binnen bij de Cappella di San Marc , waar hijzelf een vooraanstaand violist was.

* Vivaldi werd priester. Hij kreeg al snel de bijnaam Il Prete Rosso (“de rode priester”), vermoedelijk vanwege zijn hoogblond haar.

* Na amper één jaar hoefde hij niet meer naar de mis omwille van zijn astma. Sommige bronnen vertellen echter dat hij de mis niet meer mocht opdragen omdat , als hij inspiratie kreeg voor een nieuw muziekstuk , hij dat gewoon ging opschrijven in de sacristie.

* Vivaldi was ook violist in een meisjesweeshuis in Venetië. De musicerende wezen stegen snel in aanzien, ook in het buitenland. Meisjes mochten in die tijd eigenlijk geen muziek spelen, dus gaven zij concerten van achter een doek. Voor hen schreef  Vivaldi de meeste van zijn concerten, cantates en gewijde muziek.

* In 1705 werd de eerste verzameling (raccolta) van zijn werk gepubliceerd. Er zouden er nog vele volgen. Als hij niet op reis was, vond men Vivaldi vaak in het weeshuis. Hij kreeg er de verantwoordelijkheid voor alle muzikale activiteiten .

* Weinig bekend is wel dat het grootste deel van zijn werk pas in de eerste helft van de twintigste eeuw werd herontdekt, en pas in de tweede helft ervan werd uitgegeven.

* Vivaldi’s muziek was vernieuwend en inspireerde de latere groten van de Barok, JS Bach op kop. Vivaldi’s composities waren erg helder, met harmonische contrasten, vernieuwende melodieën en nieuwe thema’s.

* Het vrolijke karakter van zijn muziek weerspiegelt Vivaldi’s plezier in het componeren, een belangrijke reden ook voor de enorme populariteit van zijn werk.

* De grote Igor Stavinsky beweerde zelfs dat Vivaldi niet honderden concerten had geschreven, maar slechts honderden variaties op één en hetzelfde concert. ’t Is maar hoe je het bekijkt.

* Hoewel Vivaldi priester was, had hij vele liefdesaffaires. Vaak met zangeressen waarvoor hij bestaande muziek een beetje op hun zangvermogen afstemde. Plagiaat dus. Maar wat geeft het, de meesten van ons onthouden toch alleen maar zijn 4 seizoenen. En die zijn wel heel mooi en … echt van hemzelf.

kafka en Morisson

Franz Kafka (Praag, 3 juli 1883Kierling, 3 juni 1924) was een Duitstalige schrijver die wordt gezien als een van de belangrijkste auteurs van de twintigste eeuw. Zijn werk kreeg vooral na zijn dood een grote invloed op de westerse literatuur.

* Kafka zag het schrijven als een diepe innerlijke noodzaak, al was het voor hem ‘een vreselijke bezigheid’, die ‘een volledige opening van lichaam en ziel’ inhield. Hij sprak van ‘de bevroren zee in ons’; een boek moest zijn als ‘de bijl’ waarmee die zee moest worden ‘opengehakt’.

* Schrijven diende men volgens Kafka te doen alsof men zich bevindt in een donkere tunnel, nog zonder te weten hoe de personages zich verder zullen ontwikkelen. In Duitsland werd Kafka’s werk in 1933 door de nationaal-socialisten verboden.

 

James Douglas (Jim) Morrison (Melbourne (Florida), 8 december 1943Parijs, 3 juli 1971) was een Amerikaans zanger, dichter en tekstschrijver. Hij was de zanger van  The Doors en schreef verschillende dichtbundels.

* Morrison was voor veel jongeren van 50 jaar geleden een idool. Hij leefde zeer intens en gebruikte verschillende en vele soorten verslavende genotsmiddelen. Zijn enorm drankgebruik was exemplarisch.

* Jim was gefascineerd door literatuur, las enorm veel en was fanatiek bezig met het maken van poëzie. Zijn muziek toont invloeden van jazz en blues en zijn teksten waren vaak zeer filosofisch en dichterlijk van aard. Van Morrison is een aantal dichtbundels uitgegeven, zoals “The Lords & The New Creatures”, “Wilderness” en “The American Night”

* Jim overleed op zijn 27ste in Parijs, in omstandigheden die nooit helemaal opgehelderd zijn. Waarschijnlijk als gevolg van een overdosis drugs en interne lichamelijke kwalen.(waarmee hij ook behoort bij ‘Club 27’ – artiesten die op hun 27ste overleden) Als officiële doodsoorzaak heeft de overlijdensakte een hartaanval genoteerd. Zijn graf op Père -Lachaise trekt nog steeds veel bezoekers.

* Een uitspraak van hem ? “Ik zie mezelf als een intelligente , gevoelige mens met de ziel van een clown ,wat mij altijd dwingt om het te verknallen op de belangrijkste momenten.”   (weer met dank aan Wikipedia)

JOHAN STRAUSS

De luisteraars van Klara werden vandaag een hele voormiddag lang ondergedompeld in Johan Straussmuziek …Waarom?

De Oostenrijkse componist Johann Strauss jr. was de zoon van de beroemde Johann Strauss sr., die de Weense wals populair maakte.

Johann Strauss jr. werd opgeleid door zijn vader en drukte al zeer jong zijn voetsporen. Op zijn 19de vormde hij een eigen orkest. Hij reisde erg veel door heel Europa en bezocht toen ook al de USA. Bij ons was hij het best bekend door het nieuwjaarsconcertwaar hij vaak werd gespeeld.

Walsen

Johann Strauss jr. werd beroemd door zijn vele walsen, waaronder ‘An der schönen blauen Donau’ (1867), ‘Geschichten aus dem Wiener Wald’ (1868), ‘Wein, weib und gesang’ (1869), ‘Wiener Blut’ (1870), ‘Rosen aus dem Süden’ (1878) en ‘Frühlingsstimmen’ (1881).

Operette

Na de doorbraak van de Franse operette ging Johann Strauss jr. zich ook met dit genre bezighouden. Hij componeerde zestien operettes. De eerste was ‘Inigo und die Vierzig Räuber’ (1870). Andere bekende operettes van Johann Strauss jr. zijn: ‘Die Fledermaus’ (1874) en ‘Der Zigeunerbaron’ (1885).Johann Strauss jr. overleed op 3 juni 1899 in Wenen.

Daarom dus…

– gelezen bij AbsoluteFacts.nl –

‘Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band’

Op 1 juni 1967 wordt het Beatles-album Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band uitgebracht. Het is zowat hèt beroemdste albums van de Fab Four.

Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band* 29 augustus 1966 hebben de Beatles in San Francisco hun voorlopig laatste concert gegeven.

* De vier muzikanten duiken meteen de studio in en dat resulteert in de elpee Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band.

* Het album wordt door veel kenners gezien als hét artistieke hoogtepunt van de band. De muzikanten geven op het album zelf aan hallucinogene drugs als inspiratiebron te hebben gebruikt.

* Na Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band verschijnen onder meer nog de albums Magical mystery tour (1967) en het in de beroemde witte hoes gestoken The Beatles (1968)

Op CD: Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band

Adolphe Sax … van de saxofoon

In Dinant werd Adolphe Sax geboren als oudste zoon van Charles-Joseph Sax. Vader Sax was instrumentenbouwer en eigenaar van een fabriek van blaasinstrumenten in Brussel. Vader Sax was tevens hofleverancier voor het Huis van Oranje ten tijde van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.   (met dank aan de onafscheidelijke WIKIPEDIA)

* Zoon Sax begon zijn muzikale opleiding in 1828 aan de Brusselse Koninklijke Muziekschool. Naast een algemene opleiding volgde hij klarinetlessen.  Zijn eerste experimenten deed hij dan ook met de basklarinet: hij ontwikkelde een nieuw 24-kleppensysteem, dat hij demonstreerde op de Brusselse industrietentoonstelling van 1835 en later patenteerde.

* Daarna werkte Sax aan de plannen voor een reeks nieuwe instrumenten. Op de Brusselse industrietentoonstelling van 1841 gaf Sax een eerste officiële auditie van zijn creatie: de saxofoon. Maar aangezien de saxofoon nog niet gepatenteerd was, speelde Sax achter een gordijn, zodat niemand kon zien welk instrument die klanken voortbracht.

* In België kreeg Sax echter niet de erkenning die hij verwachtte. De jury weigerde hem een eerste prijs toe te kennen omdat Sax volgens hen nog te jong was en hij dan later geen hogere waardering zou kunnen ontvangen.

* Hij antwoordde ferm: “Als zij denken dat ik te jong ben voor de gouden medaille, dan vind ik mezelf te oud voor een medaille van vermeil (d.i. verguld zilver).” Hij ging dan ook elders zijn geluk zoeken.

* In 1842 vertrok hij naar Parijs. In 1843 opende Sax er in een oude schuur, zijn eerste instrumentenfabriek. De productie van Adolphe Sax & Cie  was op industriële leest geschoeid. Op het hoogtepunt van zijn activiteit had hij 200 arbeiders in dienst. In 1846 vroeg en kreeg Sax een octrooi op de saxofoon.

* In 1848, na de Franse omwenteling, werd het decreet, dat zijn saxhoorns van een vaste plaats in de militaire bands verzekerde, ingetrokken. Als gevolg daarvan  ging zijn bedrijf in 1852 voor de eerste maal failliet.

* Gelukkig voor hem werd in 1854 het decreet opnieuw ingevoerd en, met de steun van  keizer Napoleon III himself, kon Sax zijn bedrijf weer verder opbouwen.

* Tijdens de Frans-Duitse Oorlog stortte de productie andermaal  in, deze keer voorgoed. Sax’ persoonlijke instrumentenverzameling, bestaande uit 467 stukken, werd openbaar verkocht. Zijn enige inkomsten kwamen van dan af als muzikaal directeur van de Opera. Veel van zijn patenten waren verlopen.

* Sax overleed begin 1894 op zijn 79ste in Parijs. Hij werd nooit bijzonder rijk . Meer nog. Door de aanhoudende processen liet hij zelfs een berg schulden na, maar hij kreeg wel de erkenning die hem toekwam. Hij werd op het Cimetière de Montmartre begraven.

* Een Bruggeling kreeg de rechten op de naam en bracht in september 2012 een nieuwe saxofoonlijn op de markt onder de merknaam Adolphe Sax & Cie.

TRIVIA

* Sax stond afgebeeld op het Belgische bankbiljet van 200 frank.

* Ter nagedachtenis van Sax werd in Dinant een Internationale Saxofoonwedstrijd “Adolphe Sax” gehouden.

* In Dinant werd Het Huis van Mijnheer Sax een museum.

* In 2005 eindigde Sax op nummer 12 in de Vlaamse versie van De Grootste Belg en op nummer 20 in de Waalse versie van diezelfde verkiezing.

* Sax stond afgebeeld op het Belgische bankbiljet van 200 frank (mag niet getoond worden).

*** wijlen meester Frans Oeyen uit Veerle (foto) was een verwoede sax-muzikant – vele jongeren volgden zijn voorbeeld en treden nog regelmatig op

ARNO OVERLEDEN

Arno Hintjes, Oostendenaar maar wonende in Brussel, heeft vandaag de strijd tegen kanker verloren. Arno werd 72 en was, samen met Brel, de enige Belg die het ook op de buitenlandse scenes helemaal maakte. In de omgang een timide jongen die moeilijk uit zijn woorden kwam, maar op het podium en in de spotlights gedreven tot en met.

– In bijlage twee fotootjes van mezelf uit okt 2016 in ‘den Amer’ in Diest …-

De Matthäus-Passion

De “Matthäus-Passion” van Johann Sebastian Bach , de grootmeester van de klassieke muziek is misschien wel het topwerk uit zijn overtalrijke composities .

266px-Johann_Sebastian_Bach* Wanneer Bach de Passion precies componeerde is niet helemaal bekend. Ook is onduidelijk wanneer het stuk voor het eerst werd opgevoerd.

* Mogelijk was dit op 15 april 1729 in de Thomaskirche in Leipzig. Volgens sommigen gebeurde dit al op 11 april 1727, tijdens de vesperdienst op Goede Vrijdag.

* Wel bekend is dat Bach het stuk zelf vier keer opvoerde: in 1727, 1729, 1736 en in 1740. Na zijn dood in 1750 raakte de compositie, net als zijn andere muziek, in de vergetelheid.

* Het zou tot 1829 duren voor de Matthäus Passion opnieuw werd opgevoerd. De uitvoerder was de componist Felix Mendelssohn. Het was de eerste uitvoering van het werk sinds het overlijden van Bach. Mendelssohn is de man die het massale werk van Bach uit de vergetelheid redde.

* Na de historische ingreep van Mendelssohn wou haast iedere muziekliefhebber zijn deeltje van het verzamelde werk van Bach. Bach kende een haast fabelachtige heropbloei. Ook de muziekkenners van nu kunnen niet lyrisch genoeg spreken over de grootmeester.

Knipsel5* De Matthäus-Passion is geschreven voor twee koren. Bach zette de hoofdstukken 26 en 27 uit het evangelie van Mattheus op muziek. In deze hoofdstukken wordt beschreven hoe Jezus wordt verraden en gekruisigd.

* Wie een uitvoering van het passiestuk bijwoont, moet wel over wat zitvlees beschikken. De Matthäus-Passion duurt, afhankelijk van de dirigent , zo’n 2,5 tot 3 uur. Maar een echte muziekliefhebber verveelt zich nooit bij deze hemelse muziek. Voor velen het summum van de hele muziekgeschiedenis.

* Die live-uitvoeringen konden al twee jaar niet plaatsvinden omwille van corona. Maar een echte liefhebber behelpt zich wel op … Goede Vrijdag. De dag bij uitstek om dit meesterwerk nog eens op te leggen. Maar het kan ook altijd tijdens het jaar.

‘You’ll Never Walk Alone’

In de ochtend van 20 maart 2020 klonk ” You’ll Never Walk Alone” wereldwijd op meer dan 180 radiozenders als eerbetoon aan de vele, vele slachtoffers van Covid-19. Het virus dat ook vandaag, twee jaar later, nog steeds slachtoffers maakt.

Enige informatie over deze gevoelige meezinger kan geen kwaad. ‘You’ll Never Walk Alone’ is niet zomaar een liedje!

* Natuurlijk weten wij intussen dat You’ll Never Walk Alone’ een compositie is van het vermaarde Amerikaanse componistenduo Rodgers & Hammerstein dat het lied schreef voor de Broadway-musical Carousel die in april 1945 in première ging.

** In de tweede acte van de musical probeert Nettie, het nichtje van hoofdpersoon Julie, met het liedje troost te bieden aan Julie. Die heeft zojuist te horen gekregen dat haar losbandige man Billy, op de vlucht voor de politie, zelfmoord heeft gepleegd.

* De welgekozen woorden van Nettie betekenen zoiets als: wees flink! Je staat er in het leven nooit alleen voor!

Gerry and the Pacemakers

De Liverpoolse band ‘Gerry and the Pacemakers’ zou het nummer in 1963 op hun geheel eigen manier vertolken.

* Zanger Gerry Marsden beschikte over een krachtige, scherpe, zeer karakteristieke zangstem. Zijn band beleefde in 1963 zijn doorbraak, met dank aan de geniale manager Brian Epstein, die ook de Beatles, stadgenoten van Gerry uit Liverpool, onder zijn hoede had genomen.

* In hun voetspoor volgden andere bandjes, en popcritici ontdekten al gauw een stroming. Die noemden zij de Mersey Beat, naar de rivier waaraan de havenstad Liverpool ligt.

You’ll Never Walk Alone werd een regelrechte hit, het lied bleef vier weken lang nummer één staan in de hitlijsten. ‘Gerry and the Pacemakers’ scoorden nog diverse andere hits, waaronder even zoetgevooisde ballades als ‘Ferry cross the Mersey’ en ‘Don’t let the sun catch you crying’.

* Maar het kon nog mooier! Gerry Marsden, inmiddels ver in de 70, treedt nog altijd op, met zijn weer tot leven gewekte band. Gerry belooft dat hij met zingen zal doorgaan tot hij erbij neervalt. De swinging sixties herleven!

* Een hele rij beroemdheden heeft You’ll Never Walk Alone gecoverd, onder wie Elvis Presley , Barbra Streisand, Perry Como en Frank Sinatra. Het lied werd in januari 2009 in Washington gezongen bij de inauguratie van president Obama en is sinds enkele jaren ook vaste prik in The Last Night of the Proms in de Londense Royal Albert Hall.

FC Liverpool

*** Maar … de belangrijkste aanjager van het succes van het lied was ongetwijfeld voetbalclub FC Liverpool dat het al vroeg adopteerde als clubhymne.

* En dat is weer te danken aan Gerry Marsden. Nog voordat hij ermee de hitlijsten bestormde, overhandigde Gerry een bandopname van ‘You’ll Never Walk Alone’ aan de legendarische Liverpool-manager Bill Shankly.

* Die was meteen onder de indruk, en de in de bus aanwezige verslaggevers meldden in hun kranten dat voetbalclub Liverpool een nieuw clublied had.

** Het thuispubliek begon spontaan mee te zingen toen ‘You’ll Never Walk Alone’ kort voor een wedstrijd voor het eerst door de stadionluidsprekers klonk.

** Het clublied van de voetbalclub zien we bevestigd in het clubwapen, en ook in het ijzersmeedwerk bovenin de Shankly-poort van stadion Anfield Road in Liverpool. (foto boven)

1 2 3