Wereldzadenbank Spitsbergen

Op de eilandengroep Svalbard bij Spitsbergen in Noorwegen, en ver van de bewoonde wereld, bevindt zich de wereldzadenbank ‘Svalbard Global Seed Vault’, ook wel ‘Ark van Noach’ genoemd. Van levensbelang voor alle aardbewoners en hun biologische wereld.

In ‘de ark van Noë’ worden zo’n 1,5 miljoen zaden van zoveel mogelijk plantenrassen en voedselgewassen opgeslagen. Diverse landen hebben hun eigen zadenbank waar zij hun zaden bewaren.

* Met de bouw van de kluis begon men in 2006 en twee jaar later (2008) was er reeds de officiële opening.

* De zadenkluis in Svalbard is bedoeld om zoveel mogelijk zaden op te slaan voor het geval er zich op Aarde een groot biologisch ongeluk mocht voordoen.

* De bank ligt 120 meter diep in een berg van zandsteen en heeft robuuste beveiligingssystemen. De meeste voedselgewaszaden kunnen honderden, zelfs duizenden jaren bewaard worden. De zadenbanken van overal ter wereld kunnen monsters van hun zaden gratis opslaan in de kluis.

* Het solvabele Noorwegen heeft de kosten van de bouw van het gebouw betaald en een trust betaalt de exploitatiekosten.

* De bank wordt aangesproken wanneer nationale genenbanken monsters verliezen vanwege verkeerd beheer, ongelukken, defecte toestellen, natuurrampen of kernoorlogen.

* De ‘bunker’ in Spitsbergen, waar bijna alle zaadsoorten van de wereld opgeslagen zijn, heeft intussen een miljoenste soort aan zijn collectie toegevoegd… Goed zo!

wereldberoemde Trappist van Westvleteren

Alle bierliefhebbers kennen trappist Westvleteren. Maar als ze er in hun kelder een voorraadje van willen aanleggen … moeten ze het in de abdij komen kopen. Aan de poort van de abdij, verder komen ze niet. En pas nadat ze lang genoeg vooraf hadden besteld en – als fraudebestrijding – hun nummerplaat hadden opgegeven.

* Waarna je weer x aantal dagen moet wachten. Tegenwoordig gaan de bestellingen enkel online. Maar wat maakt dit bier zó speciaal dat ze er in Dubai tot 300 dollar voor willen betalen, voor één flesje op eBay welteverstaan ?

27c6ef86-8e95-11e9-bbac-e6e9a890c8a2_web_scale_0.0730994_0.0730994__* Het is niet altijd zo geweest. Tot voor 1992 kon je het bier gewoon kopen in de handel onder de naam Sint Sixtus. De abdij van Westvleteren had toen zelf een heel wagenpark om haar bier rond te voeren.

* Straffer nog: toen ze de vraag niet meer aankon, gaf de abdij aan brouwerij Sint-Bernardus uit Watou de toestemming om ook Sint-Sixtus te brouwen

* Toen die vergunning in 1992 afliep, veranderden de paters van Westvleteren de naam van het bier. Voortaan heette het zoals hun abdij: Westvleteren. Dat klonk authentieker. De paters werden de enige brouwers van hun bier. Ze brouwden op eigen tempo en … op is op.

* Ten slotte beslisten de paters ook om geen etiket op hun flesjes te kleven. Daardoor mocht hun bier niet worden verkocht in de reguliere handel en cafés. Enkel aan de abdijpoort… Het internationale succes volgde.

* De internationale doorbraak van Westvleteren ligt wellicht bij wijlen Michael Jackson, de Britse bierexpert/auteur. Hij vertelde als eerste aan de wereld over het Westvleteren-fenomeen

‘Stel je voor: een bier dat je alleen maar aan de abdijpoort kan kopen. En waarvan de paters per jaar maar 6.000 hectoliter willen brouwen, hoe hard de mensen ook blijven schreeuwen om meer. En … het is nog een heel lekker bier ook.’

* Dit verhaal werd snel opgepikt door het internationale bierforum Ratebeer, dat de ‘Westvleteren  12’ een paar keer tot beste bier van de wereld uitriep. Sindsdien overtreft de vraag vele malen het aanbod.

* Sven Gatz, eredirecteur van de Federatie van Belgische Bierbrouwers, noemde het verhaal van Westvleteren een perfect beer storm: een resem negatieve elementen (schaarste, aanschuiven, nummerplaatcontrole aan de poort) die gecombineerd ervoor zorgen dat dit bier zo spraakmakend is.

* ‘Pas op’, zegt Gatz, ‘Westvleteren is een goed bier. Maar het beste ter wereld? Dat laat ik aan anderen over. Wat wel is: Westvleteren heeft de wereldpoort voor andere Belgische bieren geopend. Zeker voor de abdijbieren. Ook La Trappe is trouwens goed doordacht. La Trappe klinkt Frans, maar is een Nederlands abdijbier.’

** Onder bierkenners … loopt het gerucht dat Westvleteren 12 helemaal niet zo exclusief is. Het is identiek hetzelfde als Abt 12 van St.Bernardus, beweren ze.

*Het klopt dat Westvleteren en St.Bernardus dicht bij elkaar liggen, maar er is wel degelijk verschil ‘, weten de kenners . ‘Westvleteren heeft meer mout-aroma en is bitterder. Dat het ook smaakt als het beste bier ter wereld zit … puur in ons hoofd. Als je uren aanschoof voor je biertje, dan moet het wel uitzonderlijk smaken’.  foto Reuters –

** persoonlijke nb : Altijd wel geweten dat Westvleteren goed is , maar … dat de Tripel van Westmalle met geen andere trappist te vergelijken valt. Dat was ook de mening van de ex-wielrenners Rik Van Steenbergen en Herman Van Springel. Ook die van Michael Jackson.  Maar net als hij kunnen ook onze wielercracks het jammer genoeg niet meer bewijzen… Alle drie zijn immers al een tijdje verhuisd naar … de eeuwige hopvelden.

ANGSTAANJAGENDE MAAN …

Onderwerp: Fwd: Maan op poolcirkel

De video is opgenomen binnen de poolcirkel precies tussen de grens

van Canada, Alaska en Rusland. Het duurt maar een paar seconden, maar

het is de moeite waard om het spectaculaire uitzicht te bewonderen.

👇🏼👇🏼 ingestuurd door BONI PEETERS , waarvoor dank uiteraard

 

Dit fenomeen is slechts één keer per jaar gedurende 36 seconden te

zien; de maan verschijnt in al zijn pracht en verdwijnt dan.

 

Het is zo dichtbij dat het lijkt alsof het gaat botsen met de aarde,

direct daarna gedurende 5 seconden vindt er een totale

zonsverduistering plaats waarbij alles donker wordt.

 

Dit fenomeen doet zich alleen voor in het perigeum (het punt waar de

maan het dichtst bij de aarde staat) en daar kunnen we ons realiseren

met welke grote snelheid onze planeet beweegt.

MILLEKE BOS, EEN SCHEIDSRECHTER VAN… 90

Dit zijn de Ware Vrienden van VeijelHaa. De sjotters keurig in een nieuw pak , de supporters in vrijetijdskleding.  (herneming van nov ’21)

* Maar de man die er (figuurlijk met kop en schouder) bovenuit steekt is de scheidsrechter. Mooi grijs kapsel op een flink getraind lichaam dat sinds 15 nov ’22 bezig is aan zijn 90ste jaar op Aarde. Milleke Bos, uit den Huithoek in Vust. 

* Mil en zijn vrouw zijn intussen ook al 66 jaar getrouwd. Man ,man ,man , dat is meer dan een volledige loopbaan in om het even wat. Vroeger ook dan de wereldtentoonsteling van 1958 in Brussel. Een reeks die weinigen gegeven is.

* En nog straffer is dat de Mil nog steeds voetbalscheidsrechter is , al is het maar bij een vriendenclub. Straffe kadee. We wensen hem nog vele jaren in zijn tenuuke.

.

VOOR WAT HOORT WAT

 

*  90 en nog actieve voetbalscheidsrechter, het wordt je niet zomaar in de schoot geworpen. Tweemaal per week in de winter en in de vroege lente wandelt hij een snelle 10 km in de brede omgeving van Vorst.

* Als het weer beter wordt, trekt ‘de Mil’ zijn korte broek en loopschoenen aan voor alweer twee  wekelijkse  sessies van elk 13 km iets verder weg.

‘De beste manier om van de dokter weg te blijven’, vindt Milleke. ‘Voor wat, hoort wat. Zonder training zou ik dat niet meer kunnen’, weet Mil.

* De 100 komt in zicht, maar daar houdt hij zich niet mee bezig.

* Mil zit nooit stil. Ik kom hem geregeld tegen. Altijd op training, stappend of lopend. Een doorzetter die ook nog gehandicaptenbegeleider is. Grellig.

* De Mil is altijd voetbalscheidsrechter geweest. Zijn grote carriére maakte hij destijds als lid van Looise. Later floot hij  amateurmatchen.

Milleke is intussen al jaren ambitter in de thuismatchen van ‘De Ware Vrienden’ in Veerle-Heide. Een wederzijdse liefde die nog heel lang mag duren.

.

90 jaar maar een ritje van 80 km kan er nog best af … Milleke Bos !

Mil (90)+vrouw(88)=supergezond koppel in ‘den Houthoek’

zwart gat maakt sterren

* foto Hubble – Zwart gat in dwergstelsel Henize 2-10 máákt sterren in plaats van ze op te slokken

 

Zwarte gaten worden vaak afgeschilderd als destructieve monsters die alles wat te dichtbij komt opslokken, maar bij nieuw onderzoek met de Hubble-ruimtetelescoop spelen ze een minder kwaadaardige rol. (EOS Wetenschappen)

Eddy Echternach

allesoversterrenkunde.nl

Dit is een artikel van:
Alles over Sterrenkunde

* Een zwart gat in het hart van het 30 miljoen lichtjaar verre dwergsterrenstelsel Henize 2-10 draagt bij aan de vorming van nieuwe sterren in plaats van ze op te slokken.

* Met de ruimtetelescoop is een duidelijk verband ontdekt tussen het zwarte gat in dit kleine sterrenstelsel en een stervormingsgebied dat slechts 230 lichtjaar daarvan verwijderd is. Dat verband bestaat uit een uitstroom van gas die zich als een navelstreng uitstrekt tot aan een heldere stellaire kraamkamer.

* Op het ogenblik dat de gas-stroom daar arriveerde, bevond zich op die plek al een dichte concentratie van gas. De spectroscopische gegevens die met Hubble zijn verkregen laten zien dat de gasstroom zich met een snelheid van ongeveer anderhalf miljoen kilometer per uur in dit ‘cocon’ heeft geboord. Daarbij hebben zich tal van jonge sterrenhopen gevormd.

* Wat zich in Henize 2-10 heeft afgespeeld is precies het omgekeerde van wat in grotere sterrenstelsels vaak te zien is. Daarin stroomt juist materie naar het zwarte gat toe, om vervolgens in de vorm van bundels van ziedend heet gas terug de ruimte in te worden geblazen.

* Eventuele gaswolken die op het pad van deze zogeheten plasmabundels bevinden, raken daarbij dermate verhit, dat het daarin aanwezige gas niet meer tot nieuwe sterren kan samentrekken.

* Het minder grote zwarte gat in Henize 2-10 produceert blijkbaar een veel minder intense uitstoot, die gaswolken net genoeg samendrukt om de vorming van sterren te stimuleren.

* Het zwarte gat in Henize 2-10 heeft ongeveer een miljoen keer zoveel massa als onze zon. De superzware zwarte gaten in grotere sterrenstelsels hebben vaak nog eens duizend keer zoveel massa. Doorgaans geldt dat het centrale zwarte gat van een sterrenstelsel zwaarder is naarmate het stelsel zelf een grotere massa heeft.

Beeld boven : In het heldere centrum van het dwergsterrenstelsel Henize 2-10 houdt zich een zwart gat van een miljoen zonsmassa’s schuil, dat de vorming van talrijke jonge sterren mogelijk heeft gemaakt. (NASA, ESA, Zachary Schutte (XGI), Amy Reines (XGI))

Adrianus VI de Nederlandse paus

Op 1 december 1 521, bij ons in volle keizer Karel-periode, overleed in Rome paus Leo X. En moest een nieuwe paus gekozen worden. Dat duurde lang. De Nederlander Adriaan Florenszoon Boeyens  werd uiteindelijk op 9 januari 1 522 tot paus Adrianus VI gekozen.

* De toekomstige paus vertrok hierop naar Rome waar hij pas in mei 1 522 aankwam.

* Adriaan twijfelde lang of hij het pausschap wel  zou opnemen. Op 31 augustus 1 522 werd hij in Rome uiteindelijk tot paus gekroond.

* Adrianus VI, de eerste en enige Nederlandse (toen nog beheerd door keizer Karel V) paus uit de geschiedenis, beschouwde het stoppen van de Reformatie, de hervorming van de Kerk en de vereniging van de christelijke machten tegen aanvallen van de Turken in Hongarije en Rhodos als zijn belangrijkste taken.

* Als paus stond hij een sobere levenswijze voor en dat werd hem niet door iedereen in Rome in dank afgenomen.

.

* Ook met zijn pogingen om de curie – het pauselijke bestuursorgaan – te hervormen was lang niet iedereen blij. Januari 1 523 liet hij tijdens de Rijksdag van Neurenberg een voorstel tot hervorming voor de curie voorlezen dat zowel in Romeinse als Lutherse kring slecht werd ontvangen. Meteen ook het einde van zijn paus-schap.

.

Lees zeker ook: Paus Adrianus VI (1459-1523) – De Nederlandse “paus van één jaar.”

galileo Galileï

De Italiaanse natuur- en sterrenkundige Galileo Galileï stond aan de wieg van de moderne astronomie. Hij ontdekte onder meer de vier grote manen van Jupiter (die ook wel de Galileïsche manen worden genoemd), de schijngestalten van Venus en hij zag als eerste zonnevlekken.

 – een selectie uit – Wander Rooijackers – voor Historiek

* Galileï start in 1581 met een studie geneeskunde aan de faculteit van de Pisa-Universiteit maar stapt al snel over op wiskunde en, iets later, natuurkunde. Hij begint met het bestuderen van pendules nadat hij in de kathedraal van Pisa een hangende lamp heen en weer heeft zien slingeren.

* Galileo Galileï ontdekte dat de slingertijd niet wordt beïnvloed door het gewicht van de slinger, maar door de lengte van de draad waaraan de slinger is opgehangen. Hoe korter de draad, des te sneller de slingerbeweging.

* Dit fenomeen noemt men isochronisme (Grieks: isos = gelijk, chronos = tijd). Galileï’s tijdgenoot Christiaan Huygens zal dit principe gebruiken als verbetering van de slingerklok die hij in 1657 patenteert. De pendel waarmee Galileï het isochronisme ontdekte is vandaag de dag nog te zien in de kathedraal van Pisa.

* Kort daarna kan Galileï aan de slag bij de universiteit van Padua waar hij als hoogleraar tot 1610 wiskundige vestingbouw, meetkunde, mechanica en sterrenkunde doceert. De grootste en meest indrukwekkende ontdekkingen doet Galileï op het gebied van de astronomie.

* In 1609 hoort hij van de uitvinding van de telescoop door  de Middelburgse brillenmakers Zacharias Janssen en Hans Lipperhey. Galileï verbetert ‘de Hollandsche kijcker’ en maakt zijn eigen telescoop die niet drie maar twintig keer kan vergroten en richt deze naar de sterrenhemel.

* Galileï doet de ene ontdekking na de andere. Hij ziet kraters en bergen op de maan en op de zon ziet hij zwarte vlekken: zonnevlekken. Ontdekkingen die allebei in strijd zijn met Aristoteles’ leer die stelt dat de hemelobjecten volmaakt zijn. Als hij iets vreemds opmerkt aan weerszijden van Jupiter roept hij uit: “Ik heb Jupiter in drievoud gezien.”

* Pas in 1656 stelt Christiaan Huygens vast dat Galileï het ringenstelsel van de planeet moet hebben waargenomen. Ook komt de Pisa- astronoom erachter dat de Melkweg een verzameling sterren is en ontdekt hij de eerder genoemde Galileïsche manen van Jupiter en Venus’ schijngestalten.

* Door deze twee laatste constateringen weet Galileï nu zeker wat hij eerder al vermoedde: ook onze planeet (Aarde) draait om de zon en niet andersom. Dat vermoeden blijkt uit een brief uit 1597 aan de Duitse sterrenkundige Johannes Kepler, waarin hij schrijft: ‘De leer van Copernicus lijkt mij meer aannemelijk dan die van Aristoteles’.

* De leer van Copernicus is het heliocentrisme zoals beschreven in zijn manuscript De revolutionibus orbium coelestium (Over de omlopen van de hemellichamen) uit 1530. In de derde eeuw voor Christus was de Griekse astronoom Aristarchos van Samos al tot dezelfde conclusie gekomen.

* Het heliocentrische wereldbeeld staat lijnrecht tegenover het toen gangbare Aristotelische idee van het geocentrisme, dat ook werd beschreven door Plato en Ptolemaus: de aarde is het onbewogen middelpunt van het universum. Ook de almachtige Rooms-Katholieke kerk was het daar mee eens.

* Op 12 maart 1610 publiceert Galileï Sidereus Nuncius (Boodschapper van de Sterren), een boekje van zestig pagina’s waarin hij zijn bevindingen wereldkundig maakt. Het maakt hem beroemd in heel Europa en Cosimo II De Medici benoemt hem tot Filosoof en Wiskundige van de Groothertog van Toscane’.

* Ondanks alle roem die hem ten deel valt is de kerk ‘not amused’. In 1616 wordt  Galileï door de Inquisitie veroordeeld voor ketterij en geloofsdwaling. Hij wordt gedwongen afstand te doen van zijn ontdekkingen en hij mag het Copernicaanse model niet meer propageren.

* Op 12 maart 1610 publiceert hij Sidereus Nuncius (Boodschapper van de Sterren), een boekje van zestig pagina’s waarin hij zijn bevindingen wereldkundig maakt. Het maakt hem beroemd in heel Europa en Cosimo II De Medici benoemt hem tot ‘Filosoof en Wiskundige van de Groothertog van Toscane’.

* Ondanks alle roem die Galileï ten deel valt is de Kerk ‘not amused’. In 1616 wordt hij door de Inquisitie veroordeeld voor ketterij en geloof-dwaling. Galileï wordt gedwongen afstand te doen van zijn ontdekkingen en hij mag het Copernicaanse model niet meer propageren.

* Galileï zelf vindt zijn theorie niet strijdig met de leer van de kerk, die hij zelf ook aanhangt. Integendeel, het toont aan hoe ingenieus de schepping Gods in elkaar zit.

* Galileï lapt het verbod aan zijn laars als hij in 1632 in Florence zijn Dialogo publiceert, een boek waarin duidelijk het heliocentrische wereldbeeld in gespreksvorm wordt verdedigd.

* In oktober van dat jaar moet hij weer voor de kerkelijke rechtbank in Rome verschijnen. Deze veroordeelt Galileï tot levenslang huisarrest en dwingt hem zijn leer voorgoed af te zweren.

* Galileï, 69 jaar oud, schijnt bij het aanhoren van zijn vonnis te hebben uitgeroepen: ‘Eppur si muove’, en toch beweegt zij (de aarde om de zon).

* Galileï neemt zijn intrek in een Florentijns landhuis waar hij zijn belangrijkste boek schrijft: Discorsi e dimontrazioni matematiche intorno a due nuove scienze (Gesprekken en wiskundige bewijzen in twee nieuwe wetenschappen).

* In dit boek herschrijft hij de grondslagen van de mechanica. Het boek wordt naar Nederland gesmokkeld en in 1638 in Leiden uitgegeven door Louis Elzevier

* Op 8 januari 1642 sterft Galileï. De groothertog van Toscane Ferdinando II wil hem begraven op een ereplaats bij zijn vader en andere familieleden in de Basilica di Santa Croce in Florence.

* Paus Urbanus VIII en kardinaal Barberini laten hem echter begraven in een kleine ruimte naast de novicenkapel.

* In 1737 wordt hij herbegraven in het eervolle gedeelte van de kerk waar ook Niccolo Machiavelli en Leonardo da Vinci hun laatste rustplaats hebben.

* Pas in 1992 wordt de naam van Galileo Galileï gezuiverd wanneer paus Johannes Paulus II namens de kerk een excuus uitspreekt en de astronoom wordt erkend als een gelovig mens.

Driekoningen: 12 vragen & antwoorden

Vandaag vrijdag 6 januari is het Driekoningenfeest. In de grootste delen van Vlaanderen hét kinderfeest bij uitstek. Niet bij ons in de Zuiderkempen. Daar zwaait ‘nieuwejerkezoete’ nog steeds de plak.

* Hoe ze heetten en wat ze meebrachten, dat is bekend. Maar wat weten we nog meer over de drie koningen — eigenlijk wijzen — die op 6 januari gevierd worden? 12 vragen, 12 antwoorden.

  1. Wat zegt de Bijbel over de drie koningen?  Weinig. Alleen Mattheüs spreekt over ‘wijzen uit het oosten’ die een ster volgden op zoek naar ‘de pasgeboren koning der Joden’. Als geschenken hadden ze goud, wierook en mirre mee. Ze waren in die zin de eerste pelgrims, de eersten die ‘de weg van het geloof’ volgden, en de eersten die Jezus echt zagen (vandaar ook het Feest van de Openbaring, ook Epifanie genoemd).
  1. Waarom spreken we dan over drie koningen in plaats van wijzen? Vanaf de derde eeuw werden de ‘wijzen’ steeds vaker ‘koningen’, waarschijnlijk onder invloed van andere bijbelteksten zoals: De vorsten van Tarsis, het kustland, zij komen geschenken hem brengen, de koningen van Sjeba en Seba, zij dragen hun schatting hem aan: alle heersers brengen hem hulde, alle volken zijn hem onderhorig.
  1. Hoe weten we eigenlijk dat ze met drie waren? Dat wordt afgeleid van de drie geschenken: goud, wierook en mirre.
  1. Waarom precies die geschenken? Goud was het typische geschenk voor een koning. Wierook stond symbool voor de goddelijkheid. Mirre is een verwijzing naar de dood van Jezus: mirre was een kostbaar hars, met mirrezalf werden doden ingewreven.
  1. Waarom waren ze op zoek gegaan naar Jezus? Het verhaal gaat dat de Drie Wijzen wilden de nieuwe ‘koning der Joden’ zien en klopten aan bij koning Herodes met de vraag waar ze die konden vinden. Herodes, beducht voor zijn eigen positie, probeerde de wijzen voor zijn kar te spannen. Hij vroeg om hem in te lichten als ze het kind vonden, zogezegd om het kind daarna zelf eer te gaan betuigen. De Drie Wijzen werden door een goddelijke droom gewaarschuwd Herodes niets te laten weten. Toen Herodes dat merkte, liet hij alle pasgeboren kinderen in Bethlehem vermoorden (‘Dag van de Onschuldige Kinderen). Jozef, Maria en Jezus konden tijdig vluchten naar Egypte.
  1. Hoe kregen ze hun namen Caspar, Melchior en Balthasar? Onderzoekers menen dat monniken in de 7de of 8ste eeuw de drie wijzen hun namen gaven: Caspar, Melchior en Balthasar. Caspar werd als een Afrikaan van 20 getypeerd, Melchior als een Aziaat van 40 en Balthasar als een Europeaan van 60. Daarmee wilde men aantonen dat Gods zoon er voor alle culturen en leeftijden is.
  1. Wie is de vierde koning uit een Russische legende? Een Russische legende spreekt over een vierde wijze, Artaban of Coredan genaamd, die ook op weg was gegaan naar de pasgeboren Jezus. Zijn cadeau bestond uit drie edelstenen. Onderweg deelde hij die stenen één voor één uit: de eerste diende om een gewond kind te verzorgen, de tweede voor een weduwe die dreigde als slavin te worden verkocht. Met de derde steen kocht hij enkele mannen vrij die door soldaten gedood dreigden te worden. Door dit oponthoud raakte hij het spoor bijster en kreeg hij het kind Jezus nooit te zien. Volgens de legende zag hij Jezus wel toen die stervend aan het kruis hing.
  1. Wat gebeurde er later met de drie wijzen? Daarover bestaat weinig informatie. Volgens sommige legendes keerden ze terug naar het Oosten, naar het toenmalige Perzië, en stierven ze later als martelaar. Hun lichamen werden overgebracht naar Konstantinopel, later naar Milaan en in de 12de eeuw naar de Dom in Keulen, waar hun relieken zich sindsdien bevinden.
  2. Waarom gaan kinderen op die dag zingend van huis naar huis? In de Middeleeuwen gingen kinderen rond het feest van de Openbaring van deur tot deur om geld te vragen. Sinds de 19de eeuw evolueerde dat naar een traditie waarbij kinderen een liedje zingen en daarvoor worden beloond met snoep of centen. Op verschillende plaatsen gaat de opbrengst van het ‘sterzingen’ naar het goede doel.
  3. Waarom dragen de kinderen een ster? Een — al dan niet vlot ronddraaiende — ster staat symbool voor de ster die de Drie Wijzen naar de geboorteplaats van Jezus leidde. Aan onze voordeur wordt het een symbool voor de ster die elk van ons richting geeft.

LUTHER TEGEN AFLATEN

Maarten Luther wordt in 1483 geboren in een mijnwerkersgezin in het Duitse plaatsje Eisleben. Op zijn vijfde gaat hij reeds naar de Latijnse school. In 1501 start hij een studie rechten in Erfurt.

* Op 17 juli 1505 gaat Luther naar het Augustijner klooster in Erfurt en wordt er monnik. Zijn vader is niet erg blij met die ‘carrièreswitch’.

* Na een proefjaar wordt Luther toegelaten tot de zogenaamde orde van de Augustijner eremieten. Weer een jaar later wordt Luther priester. Na een jaar lang priester in Erfurt vertrekt Luther naar Wittenberg om daar filosofie te doceren.

Aflaatsysteem

* Maarten Luther is niet te spreken over het aflaatsysteem dat de katholieke kerk heeft ingesteld. Gelovigen kunnen door een geldbedrag aan de kerk te betalen vergeven worden van hun zonden. Hoe rijker hoe zondiger…

** De katholieke kerk gebruikt de opbrengsten onder meer om er de bouw van de Sint Pieter in Rome mee te betalen. Het systeem druist in tegen Luthers overtuiging dat God zonden vergeeft na getoond berouw en niet na het betalen van geld.

* Op 31 oktober 1517 doet Luther iets met zijn ongenoegen. Hij schrijft 95 stellingen  waarin hij de wantoestanden aan de kaak stelt. Luther stuurt de stellingen door naar de aartsbisschop van Mainz met het verzoek er schriftelijk op te reageren.  Of hij ze ook op de deur van de kerk nagelde, is nooit bewezen.

* In elk geval wordt deze daad gezien als het begin van de reformatie. In deze reformatie kwam de klemtoon van het geloof veel meer te liggen op de bijbel en werd het gezag van  paus en kerk een groot stuk minder.

* De stellingen van Luther werden wijd verspreid. De opkomst van de drukpers maakte dit mogelijk.

In de ban

* Luthers kritiek op het aflaatsysteem viel bij de kerk niet in goede aarde. Op 3 januari 1521 wordt hij in de ban gedaan en verhoord door de kardinaal van Augsburg. Luther weigert zijn stellingen te herroepen. Keizer Karel V doet hem ook in de rijksban. In het rijk van de keizer mag hij niet meer komen.

* Luther leeft bijna een jaar ondergedoken als jonker Jörg in de Wartbug in Eisenach. Daar vertaalt hij het Nieuwe Testament in het Duits. In 1522 wordt de vertaling gepubliceerd.  Op vele plaatsen verschijnen Lutherse gemeenten.

* Luther, die zich niet langer monnik voelde, trouwde in 1525 met een voormalige non. Hij breekt hiermee voorgoed met zijn leven als monnik en start ook een nieuw fenomeen: het predikantsgezin. Maarten Luther publiceert in 1534 de eerste volledige Wittenberger bijbel.

* Luther is niet de enige kerkhervormer. De nieuwe leer gaat er haast overal in als koek. In 1566 barst de bom: de beeldenstorm. De repressie is niet mals. Keizer Karel overlijdt in 1558. Zijn zoon Filips blijft als koning in zijn Spanje en laat Alva en Co hier het vuile werk opknappen.

*** Met de val van Antwerpen in 1585 wordt bij ons de afscheiding tussen Noord en Zuid een feit. Het latere Nederland wordt protestant, het Zuiden blijft met harde Spaanse dwang katholiek.

amundsen en de polen

Op 16 juli 1872 werd Roald Amundsen geboren in Borge, een plaats in het zuidoosten van Noorwegen, in een familie van scheepseigenaars en kapiteins.

* Als de jonge Amundsen hoorde over de reis die een landgenoot in 1888 naar Groenland maakt , is zijn aandacht gewekt en besluit hij óók ontdekkingsreiziger te worden.

* Op zijn 25ste neemt hij deel aan een tweejarige Belgische Antarctische Expeditie die geleid wordt door Adrien de Gerlache. De Belgica is het eerste schip dat overwintert in Antarctica.

* Enkele jaren na deze expeditie leidt Amundsen een expeditie die de ‘Noordwestelijke Doorvaart’ , van de Atlantische Oceaan naar de Grote Oceaan dwars door de poolarchipel van Canada, zal proberen over te steken.

* Die expeditie uit 1903 verloopt aanvankelijk niet succesvol. Het schip komt vast te zitten in het ijs en de bemanning moet wachter op het einde van de winter. Een jaar later bereikten ze wel hun doel.

* Na deze barre tocht plant Amundsen in 1909 weer een expeditie om als eerste de geografische noordpool te bereiken. September van dat jaar verneemt hij echter dat de Amerikaanse ontdekkingsreiziger Robert Peary hem voor is geweest.

* Amundsen verandert zijn plannen. De zuidpool wordt zijn doel. Tot op dat ogenblik is nog nooit een mens op het zuidelijkste puntje van de aarde geweest. De Noor vertrekt in 1910 en overwintert met zijn team in de buurt van het Ross-ijsplateau in de Walvisbaai.

* Op dat zelfde ogenblik is ook de Britse ontdekkingsreiziger Robert Falcon Scott bezig met een missie naar de zuidpool.

* Amundsen heeft echter een voorsprong. Hij bevindt zich 90 kilometer dichter bij de zuidpool. Zijn concurrent heeft echter een snellere route naar de pool. Amundsen moet snel een weg vinden door de Trans-Antarctische bergen.

* De echte tocht van Amundsen naar de geografische zuidpool begint op 20 oktober 1911. Hij reist samen met Olav Bjaaland, Helmer Hanssen, Sverre Hassel en Oscar Wisting en bereikt de zuidpool op 14 december 1911, vandaag 111 jaar geleden.

* Robert Falcon Scott bereikt de zuidpool 35 dagen later en vindt de tent van Amundsen met een aan hem gerichte brief. Het vergaat de Brit en zijn teamleden hierna slecht. Allen overlijden wellicht op de terugweg naar hun kamp.

* Amundsen laat pas op 7 maart 1912 de wereld weten dat hij en zijn expeditieleden de zuidpool hebben bereikt.

* In 1925 probeert Amundsen per luchtschip de geografische noordpool te bereiken. Hij wordt gesteund door de rijke James Ellsworth. De eerste poging slaagt niet. In 1925 volgt een tweede poging.

* Met aan boord onder andere Lincoln Ellsworth, de Italiaan Umberto Nobile en piloot Hjalmar Riiser-Larsen stijgt het luchtschip de Norge op 11 mei 1926 op vanaf Svalbard. Zestien uur later bereikt het schip de geografische noordpool. De bemanning gooit hierop Noorse, Italiaanse en Amerikaanse vlaggen naar beneden.

* Mogelijk bereikte Amundsen als eerste ook de geografische noordpool. Aan ‘de rechtmatigheid’ van eerdere claims van ontdekkingsreizigers als Frederick Cook en Robert Peary wordt namelijk getwijfeld.

* De avontuurlijke Noor stierf geen natuurlijke dood. Kon ook moeilijk met zo’n palmares. Tijdens een vliegtuigcrash in 1928 in de Noordelijke IJszee was het zo ver. Uitgerekend tijdens een reddingsmissie nog wel.

* Het neergestorte vliegtuig en het lichaam van Amundsen zijn evenwel nooit teruggevonden. Stof genoeg voor veel heldhaftige verhalen.

(bronnen Historiek en Wikipedia – vrije/gratis foto)

1 2 3 9