Het beste van IsGeschiedenis

Halloween wordt steeds populairder. Het feest, dat vroeger vooral bekend was uit Amerika, wordt ook door steeds meer Europeanen gevierd. IsGeschiedenis

* Halloween wordt gevierd aan de vooravond van de christelijke feestdag Allerheiligen. Halloween kent Keltische en christelijke invloeden, die eeuwen teruggaan.

* Halloween is een verbastering van All Hallows’ Even, de avond voor Allerheiligen. De naam werd dus zo’n 400 jaar geleden voor het eerst gebruikt, maar de oorsprong van Halloween gaat terug tot rond het begin van de christelijke jaartelling.

* Halloween kwam voort  uit het Keltische feest Samhain. De Kelten in Ierland en Groot-Brittannië vierden dit feest op 31 oktober op de Keltische variant van oudejaarsdag.

* Op 1 november eindigde het oogstseizoen en begon de winter, en daarmee het nieuwe jaar.

Met de oogst in de graanschuur en het vee in de stal was het tijd voor een feest.

* Naast het oogstfeest geloofden de Kelten ook dat op Samhain de ‘deur’ naar de onderwereld een klein stukje openstond, waardoor het voor de zielen van de doden, en andere wezens zoals feeën, mogelijk was om naar onze wereld te komen.

* Om deze zielen te eren werden grote feestmalen gegeven, waarbij plekken vrij werden gehouden voor de overledenen.

* Naast de zielen van de overledenen konden op deze dag ook slechte wezens als demonen door de deur komen, waar de Kelten zich tegen moesten beschermen door deze slechte wezens af te schrikken. Hier komt waarschijnlijk de traditie vandaan dat mensen zich verkleden op Halloween.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook(link is external)!

* Het feest van Samhain mengde zich in de 9e eeuw na de komst van zendelingen in Ierland en Groot-Brittannië met het christelijke Allerheiligen.

* Allerheiligen werd in 609 ingevoerd door paus Bonifatius IV om alle christelijke heiligen te eren.

* Het feest werd eerst op 13 mei gevierd. Deze datum werd in 835 door paus Gregorius IV veranderd naar 1 november.

* Allerheiligen wordt op 2 november gevolgd door Allerzielen, waarop de overledenen worden herdacht.

* Dit droeg verder bij aan de connectie van Halloween met de doden en het ‘enge’ imago dat de feestdag heeft

*** Meer lezen over Halloween? Lees dan ons Halloween dossier.

JP Sartre weigert Nobelprijs

De Franse filosoof en schrijver Jean Paul Sartre won op 22 oktober 1964 de ‘Nobelprijs voor literatuur’. Maar… hij weigerde de prijs. Sartre was bang om zijn vrijheid te verliezen.

* Jean-Paul Sartre wordt beschouwd als de vader van het Franse existentialisme.

* Met de prijs te aanvaarden zou Sartre zichzelf institutionaliseren en daarmee niet langer onafhankelijk kunnen werken, zo vond hij.

* Nog voor de uitreiking stuurde hij de organisatie dan ook een brief met het verzoek hem de prijs niet te geven en zijn naam ook niet te vermelden.

* De brief bereikte de organisatie echter te laat. Sartre won de prijs en … weigerde hem… Faut le faire.

* Het café was de belangrijkste werkplek van Jean- Paul Sartre, ,,de compleetste intellectueel van de twintigste eeuw”, heeft er zijn belangrijkste werken geschreven. Sartre was zelfs niet te beroerd om de kelners de liefde voor de wijsbegeerte bij te brengen.

Duitslanden  herenigd

Postzegel die ter gelegenheid van de Duitse eenwording werd uitgebracht .

Op 3 oktober 1990, minder dan elf maanden na de val van de Berlijnse Muur (9 november) worden de twee Duitslanden herenigd. Op die dag houdt de Duitse Democratische Republiek (DDR) op te bestaan. Oost-Duitsland gaat op in de Bondsrepubliek Duitsland.

* In Duitsland is 3 oktober nog altijd een feestdag: Tag der Deutschen Einheit (Dag van de Duitse eenheid). De vorige bondskanselier van Duitsland, Gerhard Schröder, pleitte er enkele jaren geleden nog voor om de dag voortaan te houden op iedere eerste zondag van oktober. Dit omdat veel Duitsers op zondagen toch al vrij zijn. Het plan van Schröder haalde het niet.

* De nationale feestdag wordt ieder jaar in een andere Duitse stad gevierd met een groot volksfeest.

GEEN PROCESSIE MEER

Reeds in 1802 trok er op kermiszondag in september een processie uit in Veerle, als herdenking van de kerkwijding.

De Mariaverering in Veerle dateert er reeds van veel vroeger. Veerle was ooit zelfs een bedevaartsoord. Er daar bestaan prenten van.

Het succes van de processie wisselde in de loop der jaren. In de twintigste eeuw was er tot 1969 nog een dubbele  ommegang … een sacramentsprocessie en een processie met halfoogst.

De parochieraad besliste toen om enkel nog de sacramentsprocessie te laten plaatsvinden, maar ook deze verdween twee jaar later.

De kajotters , onder leiding van Nand N. namen daar geen vrede mee. Er moest en zou opnieuw een processie komen … en die kwam er ook.

Vanaf 1978 had er opnieuw een jaarlijkse processie plaats in het dorp, op 15 augustus, de dag van Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart, tevens parochiedag.

En npg werd elk jaar het beeld van de patrones van de parochie, Onze-Lieve-Vrouw in de Wijngaard, meegedragen van de kerk naar de Wijngaardberg , waar een openluchtmis plaatsvond.

Het beeld wordt begeleid door ruiters, de vlaggen van de verenigingen, de kerkmeesters, de Kolveniersgilde, het kerkkoor en biddende parochianen.

Vorig jaar was er plots geen processie meer. Pastor Eric en de kerkfabriek vonden het te gevaarlijk worden. Er moest maar eens één iemand met gekke gedachten spelen in deze ontkerkende wereld.

De moedige gelovigen komen straks, als er geen regendreiging is, op eigen krachten naar Wijngaardbos om de openluchtmis bij te wonen. Een feest ook voor de plaatselijke bewoners. Boeiend ook is de muzikale steun van zangers en fanfare De Wijngaard …

Leopold I , koning der Belgen

21 juli – Tijd om nog eens uit te vlooien hoe België aan zijn koningen kwam, meer bepaald aan Leopold I , de eerste uit het voorlopige lijstje van 7.

Coat_of_Arms_of_King_Leopold_I_of_Belgium.svg* Na de revolutie van 1830 legde het Belgische Nationaal Congres op 24 november 1830 per decreet vast dat het Huis van Oranje-Nassau voor eeuwig uitgesloten was van de Belgische troon.

* Deze uitsluiting werd vastgelegd in een periode waarin de latere koning Willem II van Nederland, voor de Europese mogendheden een aanvaardbare kandidaat leek voor de Belgische troon.

** Het ‘Nationaal Congres’ ging echter op zoek naar een bondgenootschap met Engeland, aangezien er gevreesd werd dat België door Pruisen, Frankrijk en Nederland langs de taalgrenzen zou worden opgedeeld.

* Vervolgens werd Leopold van Saksen-Coburg op 4 juni 1831 door het Nationaal Congres verkozen met een grote meerderheid van 152 op 196 stemmen.

* Leopold had de steun van Engeland, dat het best meende met de Belgische onafhankelijkheid én internationale ervaring en prestige had. Het Nederlands was Leopold niet machtig.

* Het enige bezwaar (voor de katholieken althans) was dat de nieuwe koning Lutheraans was. Daarom moest hij de verzekering geven dat hij met een katholieke prinses zou trouwen en zijn kinderen katholiek zou opvoeden.

* Leopold aanvaardde het Belgische koningschap op voorwaarde van een duidelijk grensverdrag met Nederland. Hiertoe werd teruggegaan naar de grens tussen Nederland en België uit 1790. Het verdrag werd ondertekend door de grote mogendheden Frankrijk, Groot-Brittannië, Pruisen en Rusland.

* Na behoorlijk wat discussie stemde het Belgische Nationaal Congres op 9 juli 1831 in met het verdrag, met 126 stemmen tegen 70. Na de instemming van de grote mogendheden had Leopold geen bezwaren meer.

* De koning kwam per boot uit Engeland, waar hij woonde. Vanuit Calais werd hij over het strand met een koets naar De Panne gebracht. Via Oostende, Brugge en Gent trok hij naar Laken. Op 21 juli 1831 legde hij in Brussel de eed af als eerste Koning der Belgen.

399px-NICAISE_Leopold_ANV* Nog geen twee weken later, op 2 augustus 1831, vielen opnieuw Nederlandse troepen België binnen. Acht jaar lang waren er schermutselingen.

* Pas in 1839 werd de Belgische onafhankelijkheid onder grote internationale druk officieel erkend door Nederland na de gebiedsafstand van het huidige Nederlands Limburg.

* In dat verdrag aanvaardden de grote mogendheden de Belgische onafhankelijkheid in ruil voor zijn neutraliteit.

* In 1842 deed Leopold een mislukte poging om wetten betreffende kinder- en vrouwenarbeid in te voeren. De koning, die zelf protestant was en dat bleef tijdens zijn koningschap, bekwam dat de ca. 7.000 protestanten van het land hun wettelijke gelijkstelling (daterend van 1802) voortgezet zagen. Op zijn aandringen werd ook de Anglicaanse godsdienst in 1835 erkend in België. In 1849 verschenen de eerste postzegels. Ze beeldden de koning af.

* Onder het bewind van Leopold I werden meerdere kolonisatiepoging ondernomen, onder meer door de Compagnie Belge de Colonisation. Het bleef voorlopig bij pogingen.

* In 1865 kreeg de koning een hersenbloeding en een bronchitis bovenop. Koning Leopold overleed op 10 december 1865 in Laken. De eerste koning der Belgen regeerde 34 jaar en ligt begraven in de kerk van Laken. Hij rust er in de koninklijke crypte tussen al zijn opvolgers en familie.

  • Het Belgisch palmares van Leopold I –

1832 Op 9 augustus huwt Leopold met Louise-Marie van Orléans, dochter van Louis-Philippe, Koning van de Fransen.

1835 De eerste spoorlijn van het continent (Brussel-Mechelen) wordt ingewijd.

1842 Leopold bepleit een wetgeving over vrouwen- en kinderarbeid. Maar de tijd is er nog niet rijp voor.

1848 Een republikeinse revolutie verjaagt Louis-Philippe van de Franse troon. Die revolutie deint uit over heel Europa, maar België blijft gespaard, vooral dankzij de diplomatieke inspanningen van de koning.

1850 Op 11 oktober overlijdt Koningin Louise-Marie.

het huwelijk van de 15de eeuw

Bruisende plekken: het spectaculairste huwelijk van de vijftiende eeuw werd voltrokken in Damme

  • In de reeks “Bruisende plekken” ontdekken VRT-journalist Jos Vandervelden en fotograaf Alexander Dumarey de plaatsen waar ooit mensen feestten, dansten, vierden of genoten. Maar waar de sporen van de geschiedenis zo goed als weggevaagd zijn en voorbijgangers niet beseffen dat ze geschiedenis onder hun voeten hebben. Vandaag …

– Het politieke huwelijk tussen Karel de Stoute en Margareta van York –

* Al jaren werd er gewerkt aan het nieuwe stadhuis van Damme. Maar nog steeds stond het in de steigers toen hertog Karel de Stoute uitgerekend in Damme zijn nieuwe Engelse bruid wilde huwen.

* Eustachius Wyts, de baljuw van Damme bood dan maar zijn eigen woning aan, het huis Sint-Jan. Op 3 juli 1468 voltrok zich hier het huwelijk tussen Karel de Stoute en Margareta van York, het politieke huwelijk van de eeuw, een Bourgondisch huwelijk in alle betekenissen van het woord.

Een aantrekkelijke huwelijkspartij

* De Bourgondische hertogen verzamelden grondgebied met militair geweld, economische gunsten aan adel en clerus, en het ultieme instrument, huwelijkspolitiek.

* Karel de Stoute was 7 jaar toen hij voor het eerst in het huwelijk trad met de twaalfjarige Catharina van Valois.

* Hij was 21 bij zijn tweede huwelijk met Isabella van Bourbon. Beide vrouwen stierven jong. Toen zijn vader Filips de Goede in 1467 overleed, erfde hij een rijk dat spectaculair was uitgebreid. Zijn derde huwelijk moest het Bourgondische rijk nog grootser maken.

* Waar Filips de Goede nog geaarzeld had, stortte Karel de Stoute zich in een alliantie met Engeland. De jonge hertog wilde zich losrukken van de koning van Frankrijk en goede relaties opbouwen met het economisch machtige Engeland.

* De aantrekkelijke huwelijkspartij heette Margareta van York, zuster van de Engelse koning Edward IV. Ze was 22 jaar, een hoogst rijpe leeftijd om uitgehuwelijkt te worden.

* De Fransen lieten nog geruchten verspreiden dat de Engelse koningszuster een zedeloos leven zou hebben geleid met talrijke minnaars. Karel was echter niet te vermurwen, tekende een huwelijkscontract, en tegelijk een nieuw handelsakkoord met Engeland.

Op weg naar Brugge

* Op 25 juni 1468 om 18 uur meerde Margaretha van York, begeleid door een hele Engelse vloot aan in Sluis. In het havenstadje kreeg ze een week om zich in het huis van edelman Gui de Baenst voor te bereiden op het huwelijk. Het was hier dat Karel de Stoute zijn verloofde voor het eerst ontmoette, niet voordat zijn moeder Isabella van Portugal de eerste introductie had gedaan.

* Vroeg in de morgen van 3 juli huwden Karel de Stoute en Margareta van York in het toen nog welvarende Damme. De stad lag op de weg van Sluis naar Brugge. Daar maakten duizenden zich op voor een feest waar de Bourgondiërs alle registers voor opentrokken.

* Het huwelijk voltrok zich in de eetkamer van huis Sint-Jan. Het nog maar pas gebouwde patriciërshuis was het eigendom van Eustachius Wyts, de baljuw van Damme. De bisschoppen van Salisbury en Doornik zegenden het huwelijk in onder het toeziende oog van een pauselijke gezant.

* Waarna Karel zich repte naar Brugge om de laatste richtlijnen te geven voor het echte spektakel: de Blijde Inkomst van zijn nieuwe bruid, de nieuwe hertogin van Bourgondië.

Banketten met zeldzame spijzen

Kroniekschrijvers hebben zich uitgeput in opsommingen en exposés van de pracht en praal van het Brugse huwelijksfeest, al dan niet verrijkt met een dosis verbeelding.

* In de archieven is nog steeds te lezen hoe de chroniqueurs woorden te kort kwamen. Over gasten gekleed in rood fluweel, zwarte damast of karmijnrode zijde, met bont van hermelijn of eekhoorn, en halssnoeren met edelstenen en zilveren bellen. Over banketten met zeldzame spijzen in zilveren of gouden vaatwerk.

* Over welstellende delegaties uit Florence, Venetië, Spanje of Engeland en een parade van edelen en hun schildknapen, wethouders en baljuws, bisschoppen en kloosterlingen. Over een stad vol wimpels en erebogen waarlangs de bruid gezeten op een rosbaar -een draagstoel- door de stad werd geleid.

* Aan een van de stadspoorten zou zelfs het huwelijk van Alexander en Cleopatra zijn uitgebeeld, alsof het nieuwe koppel al meteen op de hoogste trap in de geschiedenis stond.

* Het hertogelijk huwelijk was een goed huwelijk, al was Karel de Stoute niet helemaal tevreden. Uit zijn tweede huwelijk had hij een dochter overgehouden, Maria van Bourgondië. Maar vastberaden wachtte hij op een zoon, een prins. Het huwelijk bleef echter kinderloos ondanks de bedevaarten die Margareta ondernam. Lag het aan Karel zelf?

* De hertog was hooguit een vierde van zijn tijd in het gezelschap van zijn vrouw. De andere tijd reisde hij door zijn land, dromend van een groter rijk en dol op militaire escapades.

***  43 was Karel de Stoute en 9 jaar gehuwd, toen hij sneuvelde in de ‘Slag bij Nancy’.

De pleegmoeder van de Bourgondiërs

* Margareta van York werd weduwe en had de taak om haar jonge stiefdochter Maria van Bourgondië bij te staan in het bestuur van een rumoerig land.

* De intelligente en besluitvaardige Margareta zal de pleegmoeder worden van de volgende Bourgondische dynastie, ook nadat Maria van Bourgondië vrij onverwacht en veel te jong stierf.

* Vanuit haar paleis in Mechelen bleef ze achter de schermen een politieke rol spelen. Binnen de muren organiseerde ze een Bourgondisch hofleven met smaak voor kunst en wijsheid, en zonder twijfel voor wijn.

* De Vlaming dronk in de Bourgondische tijd bijzonder veel wijn, vooral de adel en de burgerij, en zeker de Bourgondische hofhouding. Vanuit Frankrijk was een bloeiende wijnhandel tot stand gekomen. De stad Damme was al in de vijftiende eeuw een bloeiende wijnmarkt.

* De stad had bovendien het stapelrecht op wijn uit La Rochelle en Saint-Jean d’Angély. Precies die laatste gaf haar naam aan huis Sint-Jan, of maison Saint-Jean.

foto’s Alexander Dumarey-

* Het huis in de Jacob van Maerlantstraat in Damme met zijn hoge puntgevel en bordestrap heeft in al die tijd luttele wijzigingen ondergaan.

* In de zestiende eeuw kreeg Huis Sint-Jan aan de rechterzijde een buurhuis met een bijna even hoge puntgevel.    

(met dank aan vrtNWS en fotograaf Alexander Dumarey)

27 april – Koningsdag in Nederland

Vandaag 27 april is het Koningsdag. De nationale feestdag van Nederland. Aruba, Curaçao en Sint-Maarten vieren mee ter ere van het staatshoofd. Koningsdag wordt gevierd op 27 april van het jaar.

° Valt deze dag op een zondag, dan wordt Koningsdag een dag vervroegd naar zaterdag (in 2014 en 2025 was/is dit het geval). Als er een koningin aan de macht is, wordt dit Koninginnedag

*** (vrije foto – een typisch Hollands fotootje van koning Willem Alexander en koningin Maxima met hun drie dochters)

* Waterloodag, het einde van de Franse bezetting in Nederland, was in de 18de eeuw de eerste nationale feestdag. Rond het einde van de 19de eeuw, toen met zekerheid vaststond dat Napoleon niet meer zou terugkeren, werd deze dag steeds minder gevierd.

* Om de nationale eenheid van de Nederlanders te benadrukken werd op 31 augustus 1885 prinsessendag gevierd. Destijds was Wilhelmina die prinses.

* Maar omdat Wilhelmina in 1891 koningin werd, kreeg de feestdag een andere naam: Koninginnedag. De dag dat Wilhelmina Koningin werd , werd het feest verplaats naar haar verjaardag 30 april.

**  In 1980 werd Beatrix koningin. Zij is op 31 januari jarig , maar dan is het buiten meestal niet geschikt voor evenementen. Zij besloot dus haar verjaardag niet als feestdatum te nemen, maar de verjaardag van Juliana te behouden. Koninginnedag bleef dus behouden op 30 april. Tot 2013 eraan kwam…

* In 2013 werd Willem-Alexander koning. Onze koningsgezinde noorderburen vieren sindsdien Koningsdag op 27 april, de verjaardag van Willem-Alexander. Een verschil van amper 3 dagen met Beatrix.

* Ook de viering van deze feestdag is in de loop der jaren nogal veranderd. In de tijd van Koningin Juliana werd er een defilé gehouden. Vele Nederlanders gaven dan ook geschenken aan de vorstin. Vooral bloemen (Nederland bloemenland) waren erg populair. De hele koninklijke familie kwam die dag op het bordes van Paleis Soestdijk.

** Toen Beatrix Koningin werd,  bezocht zij samen met leden van de Koninklijke familie meestal twee plaatsen in Nederland. In 2009 eindigde dat bezoek in een drama toen een auto inreed op de optocht. Acht mensen kwamen daarbij om het leven.

* Koning Willem-Alexander zet de traditie van Beatrix voort en bezoekt op Koningsdag, 27 april, één of meerdere plaatsen in Nederland. Voorafgaand aan Koningsdag vindt er in veel plaatsen de Koningsnacht plaats. Een avond met festiviteiten allerlei.

** Gisteren, de dag voor Koningsdag (26 april) wordt ook lintjesdag genoemd omdat er die dag duizenden Nederlanders een koninklijke onderscheiding ontvangen.

1 2 3