Het laatste Laakdals nieuws, heet van de naald….
De Oostenrijkse componist Franz Schubert (1797-1828) , volgens zijn soortgenoten ‘de meest poëtische componist ooit’, is een icoon van de klassieke muziek uit de vroege negentiende eeuw, de tijd ook van de vroege Romantiek.
* Vandaag 19 november 2022 is hij al 194 jaar dood… maar leeft hij verder in de prachtige muziek die hij naliet.
* In de muziek van Franz Schubert – die amper 31 jaar oud werd – stonden melodie en harmonie centraal, twee belangrijke kenmerken van de muziek uit de tijd van de Romantiek.
** Ken je ‘de forellen’? Dan zit je goed voor de rest.
* Schubert verwierf eeuwige roem met 600 Lieder met kamercomposities (strijkkwartetten met vier snareninstrumenten) en meerdere tijdloze pianowerken. In totaal 638 stuks prachtige muziek die na al die jaren nog even fris klinkt.
* De muziek van Franz Schubert had ook invloed op het werk van Felix Mendelssohn, Robert Schumann, Franz Liszt en Johannes Brahms.
* Franz Schubert werd geboren op 31 januari 1797 in een wijk aan de rand van Wenen als de zoon van een leraar, die maar liefst 19 kinderen verwekte in twee huwelijken.
° Het gezin Schubert had het niet breed. Muziek was een uitkomst voor Franz.
* Vanaf zijn achtste kreeg hij vioolles. Al snel overtrof hij zijn leraar. Ook leerde Franz piano en orgel spelen. Haydn, Mozart en Beethoven waren zijn favoriete componisten
* Als Sängerknabe mocht hij meezingen in de Weense hofkapel. Hier leerde Schubert hoe harmonieus melodieën in elkaar steken.
° Om te ontsnappen aan militaire dienst werd Schubert hulponderwijzer bij zijn vader.
* Op 19 oktober 1814 schreef Schubert ‘Gretchen am Spinnrade’, zijn allereerste compositie. Daarna ging het snel, razendsnel zelfs.
* In 1815, zijn beste jaar, componeerde Schubert maar liefst 4 opera’s, 2 symfonieën, 144 Lieder, 2 missen, een strijkkwartet en twee sonates.
* Intussen vulde hij zijn dagen door in ochtend en vroege middag (veel) muziek te schrijven. Daarna trok hij met zijn vrienden naar … de kroeg. Een echte bohemien.
* In het café discussieerde hij met vrienden over politiek, muziek en cultuur en ontstonden er ook diverse muzikale werken. Ook was hij niet ongevoelig voor vrouwelijk schoon. Heerlijk toch?… Neen, zo bleek.
* Door zijn buitenissig gedrag was zijn leven verre van zorgeloos. Hij had nauwelijks inkomsten, moest regelmatig bij bekenden intrekken en zeer zuinig met geld omgaan.
* Vanaf 1820 ging het helemaal bergaf met Schubert. Hij verkocht een deel van zijn muziek in 1821 aan archi-slechte voorwaarden en kwam financieel krap te zitten. Regelmatig moest hij bij bekenden om geld bedelen.
* Op de koop toe werd Franz Schubert levensbedreigend ziek. Een behandeling van syfilis bestond nog niet. Maar in het ziekenhuis ging hij door met muziek schrijven.
* Op 26 maart 1828 organiseerde Schubert nog een megagroot (?!) concert, waarmee hij een pak geld binnenhaalde. Meteen kocht hij een nieuwe piano en betaalde hij zijn schulden af.
* In november 1828 kreeg Schubert er ook nog tyfus bovenop. Na een zware doodstrijd overleed hij op 19 november 1828, vandaag 194 jaar geleden.
* Schubert werd in een voorstad van Wenen begraven, in de buurt van Ludwig van Beethoven. Gelukkig voor ons heeft hij al die prachtige muziek nagelaten. Klara weet er alles van.
*** Doe als ik .. luister vandaag zat. en morgen zon. op Klara naar “de Klara klassieke top 100″ van 2022. Schubert zal er zeker bij zijn! (prent boven bij P.D. wiki)
Op 18 oktober 1817 ontdekte de Italiaanse onderzoeker Giovanni Battista Belzoni in de Vallei der Koningen het graf van Seti I. (rood drukken voor meer)
* Belzoni dacht aanvankelijk dat het om het graf van Psammetichus ging. Elf jaar later (1828) werd duidelijk dat het wel degelijk het graf van farao Seti I was. De tombe werd wereldbekend als ‘de tombe van Belzoni’.
* Het graf van Seti I (Graf DK 17) bevindt zich in de langste en diepste tombe van de beroemde Vallei der Koningen. De decoraties van het graf zijn voor een groot deel nog compleet en beroemd om hun hoge kwaliteit.
(drukken op prent …)
* Door de jaren heen werden meer afbeeldingen van de Egyptische farao’s en goden gevonden.
* Een sarcofaag is gemaakt van doorschijnend calciet en wordt gedecoreerd met verschillende teksten en taferelen uit het zogeheten Boek der Poorten.
Deze spreuken moesten de overleden farao in staat stellen af te rekenen met kwade machten en demonen in de onderwereld.
* De farao kreeg middels de inscriptie op de sarcofaag ook wachtwoorden waarmee hij op zijn reis belangrijke poorten kon passeren.
* De sarcofaag van Seti I bevindt zich momenteel in het Sir John Soanes Museum in Londen.
* Toen Belzoni (prent L in Turks ornaat) de sarcofaag vond , was ze leeg. De mummie werd jaren later in een geheime bergplaats in Deir el-Bahri gevonden .
* In Deir el-Bahri werden ook lange tijd de mummies van farao’s als Amenhotep I, Ramses I, Ramses II en Thoetmosis I door Egyptische priesters bewaard. De angst voor roof zat er terecht diep in …
* De mummie van Seti I is tegenwoordig, samen met verschillende andere koninklijke mummies, te zien in het Egyptisch Museum in Caïro.
(met dank aan -Historiek-)
De Amerikaanse spektakelfilm Ben Hur ging op 18 november 1959 in première in het Loew’s State Theatre in New York.
* BH is de verfilming van de roman van de Amerikaanse schrijver Lew Wallace en werd geregisseerd door William Wyler.
* Ben Hur werd een enorm succes. De film won maar liefst 11 Oscars.
* Centraal in de film zijn de twee oude vrienden die op een dag lijnrecht tegenover elkaar komen te staan: de Joodse prins Judah Ben-Hur en een Romeinse generaal. Ben-Hur wordt uiteindelijk als slaaf verkocht.
* Men verwachtte nooit meer iets van hem te horen, maar Ben-Hur is vastbesloten terug te keren om zijn volk te redden van de Romeinse overheersing.
* Hoogtepunt van de film is voor velen een 20 minuten durende wagenrace in het Romeinse Colosseum.
De Berlijnse Muur, het belangrijkste symbool van de Koude Oorlog, werd in augustus 1961 gebouwd om te beletten dat Oost-Duitsers uit de toenmalige communistische DDR zouden vluchten naar het kapitalistische Westen.
* Tientallen mensen kwamen in de volgende jaren om bij pogingen om de zwaarbewaakte grens over te steken.
* ‘De val van de Muur’ in de avond van 9 november 1989 was ‘een gevolg’ van de hervormingspolitiek die de toenmalige Sovjetleider Michail Gorbatsjov voerde. De communistische landen in het oosten van Europa, toen nog binnen de invloedssfeer van Moskou, kregen van hervormer Gorbie de mogelijkheid om hun eigen weg te gaan. Polen en Hongarije speelden daar meteen op in.
* Hongarije bleef begin september 1989 al blind voor een gat dat in de grens met Oostenrijk werd geslagen. De eerste grote opening in het IJzeren Gordijn was een feit.
* In Oost-Duitsland stond de DDR (Duitse Demokratische Republiek) ook al enige tijd op zeebenen door het maandenlange protest van tienduizenden Oost-Duitsers tegen het regime. De beslissing om partijleider Erich Honecker te vervangen door Egon Krenz bleek een flop: de protesten bleven aanhouden. Bovendien weken toen al tienduizenden DDR-burgers via Hongarije naar het westen uit, waardoor ‘de Muur’ al deels zijn functie van grens en grensovergang verloor.
*** Toch kwam de definitieve val nog sneller dan verwacht. Per vergissing zelfs. Om tegemoet te komen aan de heviger wordende protesten besliste de DDR een toegeving te doen en de visaregels te versoepelen: de uitreizen op korte termijn zouden voortaan niet meer aan voorwaarden gebonden zijn.
*** Tijdens de daaropvolgende persconferentie werd partijwoordvoerder Günter Schabowski gevraagd wanneer precies die veranderingen er zouden komen. Schabowski zocht in zijn papieren, vond niet wat hij zocht en antwoordde dan maar “voor zover ik weet onmiddellijk”.
* Het hek was meteen van de dam. Duizenden Oost-Berlijners kwamen in de volgende uren in dichte drommen naar de Muur. De grensposten werden spoedig onder druk van de massa opengezet.
* De eerste DDR-burgers maakten rond 23 uur de oversteek naar het westen. De Muur was gevallen. Voor de meeste Oost-Berlijners een eerste bezoek aan familie en vrienden in West-Berlijn sinds lang, veel te lang. Het begin ook van een erg lange feestnacht.
*** En wat ook mooi was… Mijn vrouw Treske werd uitgerekend die dag 44. Vandaag is ze opnieuw jarig, een beetje ouder ook. Straks wat flesjes kraken met de familie…
De Britse egyptoloog en archeoloog Howard Carter (1873-1939) deed 4 november 1922 , vandaag 100 jaar geleden, dé ontdekking van zijn leven. En niet van het zijne alleen…
* Carter – financieel gesteund door Lord Carnarvon (1866-1939) – ontdekte na tien jaar zoeken in het Dal der Koningen het graf van de jonge farao Toetanchamon. Meteen een van de grootste culturele ontdekkingen ooit.
* Op 4 november 1922 vond Carter de eerste sporen van het graf, uitgerekend onder het puin van het graf van Ramses VI. Hij stuitte op een muur en zag het teken van Toetanchamon. Drie dagen later vond de egyptoloog ook de toegang tot het graf.
* Als het graf geopend wordt, blijkt het nog niet bezocht te zijn door grafschenners, in tegenstelling tot andere graven in de vallei.
* In de vier kamers worden maar liefst vijfduizend voorwerpen gevonden, vele bestreken met een goudlaag. De talloze cultusvoorwerpen, juwelen, muziekinstrumenten, meubilair en machtssymbolen waren voorwerpen die de overleden farao moesten vergezellen op zijn tocht naar het dodenrijk.
* Het beroemdste object is zonder meer het ‘dodenmasker’ van Toetanchamon , die amper 20 werd.
* De archeoloog stuurde meteen volgend telegram naar zijn sponsor Lord Carnarvon: “…eindelijk in de Vallei een schitterende en intacte tombe gevonden die ik veilig heb gesteld voor uw komst, gefeliciteerd.”
* Howard Carter deed er ongeveer tien jaar over om de graftombe leeg te halen. Ieder voorwerp moest immers geïnventariseerd en gefotografeerd worden. Pas op 16 februari 1923 opende de Britse egyptoloog de sarcofaag van Toetanchamon.
** “Toetanchamon werd niet vermoord, zoals veel mensen dachten. Hij kreeg een ongeval terwijl hij op jacht was in de woestijn. Hij viel van een kar en brak zijn linkerbeen, dat is volgens mij hoe hij echt om het leven kwam”, aldus Zahi Hawass, algemeen secretaris van de Egyptische Hoge Raad voor de Oudheid
** Toetanchamon was als farao weinig belangrijk. Maar bij het grote publiek werd ‘Toet’ overbekend vanwege zijn ongeschonden graf vol waardevolle voorwerpen. Een nooit eindigende belangstelling voor de Egyptische cultuur en – schatten kwam eraan.
** Na de inventarisatie van alle vondsten trok Carter zich terug uit de archeologie en werd hij verzamelaar.
** Carter stierf in 1939 op 64-jarige leeftijd. De relatief hoge leeftijd van Carter ziet men als bewijs dat Carter niet getroffen werd door de vermeende vloek van de farao, die andere leden van de opgravingsploeg zou hebben getroffen. Te beginnen met Lord Carnarvon, de financier van de onderneming (vrije foto’s – info bij Wikipedia en andere media)
Meer weten? Rood klikken. Beslist doen!
Vandaag 3 november is het Sint-Hubertus, de patroon van de jagers.
Zijn er nog veel jagers? Neen, vermoed ik. Ik ken Fons van de Pang Bang (foto R), die voor tien telt. Ook ex-motorcrosser Andre Vromans en vriend Gust Verwimp jagen wat af op de gronden van Jaak Van Velthoven , net als Vromans, de crossers wel bekend.
* Over het leven van Hubertus bestaan zeven beschrijvingen. Hubertus was een zoon van de hertog van Aquitanië en leidde een werelds leven.
*** Op Goede Vrijdag van het jaar 683 ging hij op jacht, hoewel dat een zeer oneerbiedige activiteit was op die dag. Hubertus bespeurde een groot hert en joeg er achteraan met zijn honden. Toen hij het hert bijna te pakken had en het dier zich naar hem toekeerde, wou hij het neerschieten. Maar op dat ogenblik verscheen er een lichtend kruis tussen het gewei.
* En wat gebeurde er? Hubertus de jager schoot niet, het hert verdween. Groener kan een groene jager niet zijn. Als beloning werd Hubertus toch de patroonheilige van de jacht.
* Voor die heilige eer moest Hubertus wel eerst in de leer bij bisschop Lambertus van Maastricht. Later werd hij zijn opvolger. Beiden werden heilig verklaard. In sommige (vooral Waalse) streken lijken er sindsdien nog steeds maar twee heiligen te zijn: Hubertus en Lambertus.
* Nadat Hubertus in 727 overleed, volgde zijn zoon Floribertus hem op (in die tijd konden gehuwden nog geestelijke worden, al scheidden ze in dat geval wel vaak van tafel en bed: de vrouw werd meestal zuster). Biografen vermelden ook een plek genaamd “Fura” als plaats waar hij overleed. Een plek die wel eens de Vlaams-Brabantse gemeente Tervuren kan zijn.
* In 825 werd zijn stoffelijk overschot van Luik overgebracht naar de abdij van Andage. Andage werd een bedevaartsoord en de plaatsnaam veranderde in Saint-Hubert.
* Omdat Hubertus ook ooit een man van hondsdolheid genas, wordt hij ook speciaal aangeroepen tegen deze ziekte. Gezegend hubertusbrood eten garandeert een spoedige genezing. Gedaan met blaffen en bijten!
* Vandaag is het normaliter ‘jachthoorn blazen’ op vele plaatsen in vooral Wallonië. Coronatoestand? We weten het niet, maar horen het wellicht wel … als ze hard genoeg blazen.
Op 29 oktober 1959 verschenen Asterix en Obelix voor het eerst in het openbaar. De striphelden van Albert Uderzo en René Goscinny waren te zien in een strip in de Franse krant Pilote.
* Niet lang daarna kwam het eerste album van de dappere Galliër en zijn vrienden in een oplage van 6.500 exemplaren op de markt.
* De avonturen van de stripheld die steevast wordt bijgestaan door zijn boezemvriend Obelix, hondje Idefix en druïde Panoramix zijn sindsdien uitgegroeid tot een miljoenenbusiness.
* Tot 1999, eind vorige eeuw, waren er in totaal al dertig albums uitgegeven in meer dan negentig talen. De totale verkoop lag toen al op bijna 300 miljoen exemplaren.
Alhoewel zijn geboortejaar niet helemaal zeker is, werd Erasmus in ieder geval geboren op een 28 oktober in de omgeving van Rotterdam.
* Desiderius Erasmus (±1467 – 1536) werd een befaamde Nederlandse filosoof en theoloog. “Niets is dwazer dan wijs te zijn op het verkeerde moment”…is één van zijn gevleugelde zinnen.
* In zijn boek Lof Der Zotheid beschrijft Erasmus op een satirische manier de dwaasheid van de mens. Toch legt hij in zijn filosofische werken juist de nadruk op het belang van het individu.
* Zijn vader was een priester, waardoor Erasmus als een onwettig kind werd beschouwd. Op twintigjarige leeftijd deed hij zijn intrede in een klooster en in 1492 (toen Columbus ‘onwetend’ Amerika ontdekte) werd hij priester gewijd.
* Na zijn opleiding begon Erasmus met het vertalen van Griekse teksten en het publiceren van theologische en filosofische processen.
** In 1512 publiceerde hij Lof der Zotheid, een satire over de kortzichtigheid en dwaasheid van de mens.
* De theologische werken van Erasmus richtten zich op tolerantie en het belang van individuele vrijheid. De afwezigheid daarvan in de leer van Maarten Luther maakte dat Erasmus zich afkeerde van het protestantisme.
* Erasmus is de katholieke kerk altijd trouw gebleven en nam in 1524 stelling tegen de Duitse kerkhervormer Maarten Luther, maar meende , net als Luther dat het door corruptie geteisterde kerkelijke gezag in Rome moest veranderen.
* Erasmus had hiervoor eerder gepleit dan Luther. Door sommigen wordt hij daardoor gezien als de aanstichter van de hervormingsbeweging.
* Erasmus overleed op 12 juli 1536 in Basel. Tot op vandaag wordt hij beschouwd als een van de belangrijkste Nederlandse geleerden uit de Middeleeuwen.
Toegift …
*** ANDERLECHT – De Brusselse gemeente Anderlecht heeft meer te bieden dan een potje voetbal. In het oude centrum, niet ver van de gotische kapittelkerk en het begijnhof, ligt een droom van een huis. Hier leefde van juni tot oktober 1521 de ,,prins der humanisten”, Desiderius Erasmus.
*** ERASMUS kwam naar Anderlecht om de intriges en het geroddel van de theologische faculteit in Leuven te ontvluchten. Het verblijf van Erasmus in Anderlecht bleef in de herinnering hangen. Beroemdheden als Umberto Eco, Henry Kissinger en Laura Bush kwamen een kijkje nemen in zijn huis.
*** BOVENAL is dit huis een oase van rust in de Brusselse heksenketel. In de heldere vertrekken van het Erasmushuis lijkt de tijd stil te staan.
*** ACHTER de kruidentuin ligt een ,,filosofische tuin” met werken van hedendaagse kunstenaars. Latijnse wijsheden zoals Festina lente (haast u langzaam – abdij Tongerlo) drijven er op het water in sierlijke bassins. .
*** IN ZIJN TIJD werd Erasmus zowel geëerd als verketterd. De theoloog kwam op tegen de misbruiken van kerkelijke gezagsdragers, tegen het gesjacher met aflaten en het gebedel van de monniken.
*** HIJ BEWONDERDE de Oudheid en zag in dat de herontdekking van Griekse en Latijnse manuscripten nieuw licht kon werpen op de Bijbel en op de geschriften van de kerkvaders.
*** SOMMIGEN zeiden dat de grote voorman van het protestantisme, Maarten Luther, de eieren uitbroedde die Erasmus gelegd had.
*** In Anderlecht werkte Erasmus ook aan de derde editie van zijn vertaling van het Nieuwe Testament. Die werd door de kerkelijke overheid met het grootste wantrouwen bekeken.
*** De ironie wil dat Erasmus, die Leuven had moeten verlaten omdat de professoren hem te lutheraans vonden, uiteindelijk uit Bazel zou vluchten omdat hij er zich bedreigd voelde als rooms-katholiek.
*** DE TIJD VAN Erasmus was een bewogen periode waarin middeleeuwse vormen en denkbeelden moesten wijken voor de nieuwe inzichten van de Renaissance. Maar … de kerk was nog alomtegenwoordig.
*** DURER, de grote Duitse kunstenaar, wachtte vijf jaar om een schets in een gravure om te zetten. Toen Erasmus eindelijk het werk te zien kreeg, noteerde hij schamper: Nil simile – Ik lijk er nog niet op!
*** PIJNLIJKER dan een mislukt portret was de censuur op Erasmus’ werk. In het Erasmushuis liggen verscheidene uitgaven waarin hele passages onleesbaar zijn gemaakt. Het vrije woord was toen nog een verre droom.
** vandaag 28.10 in De Standaard …De zwarte dood…
(diverse bronnen)
Mahalia Jackson Amerikaanse gospelzangeres
De Amerikaanse zangeres Mahalia Jackson werd op 26 oktober 1911 geboren in New Orleans. Vanaf haar vijfde jaar zong Mahalia in het plaatselijke kerkkoor. Van de baptisten gemeente, waar haar familie kerkgangers waren
… gaat het verhaaltje verder, maar die baptisten kregen we er in het oer-christelijk seminarie van Hoogstraten niet bij. Mahalia Jackson werd niet alleen beroemd met haar gospels, maar ook door haar liederen met een religieus karakter.
* Mahalia Jackson trad op in alle belangrijke concertzalen van de USA en zong in alle veel bekeken televisieshows. Ze soleerde ook in films als ‘St. Louis blues’ en was een topattractie op het ‘Jazz festival in Newport’. In 1959 gaf ze , als gekleurde medemens, zelfs een exclusief concert voor de president in het Witte Huis. De wereld had er weet van.
* In 1961 maakte Mahalia Jackson haar tweede succesvolle tournee door Europa. Zij werd ook in audiëntie ontvangen door paus Johannes XXIII. Haar verlammende vliegangst belette Mahalia echter om nog meer continenten en landen te bezoeken.
* Haar optreden voor 200.000 mensen bij het Lincoln Monument in Washington – tijdens de grote demonstratie tegen discriminatie- op 20 augustus 1963 beschouwde Mahalia als haar grootste triomf. Tijdens dit concert zong Mahalia Jackson, en de duizenden met haar ‘We shall overcome’.
* Hoewel haar optredens werden gekenmerkt door een grote mate van perfectie vond Mahalia Jackson de religieuze boodschap belangrijker dan het muzikale aspect. Zij bezat een sterk geloof had. Mahalia Jackson overleed op 27 januari 1972 in Evergreen Park, Illinois.