Categorie: CULTUUR

FRANSE KRUISWEG IN ‘BEDDEREN’ KERK veerle

Leden van de kerkfabriek O.L.Vrouw in de Wijngaard, o.l. van Rene Bloemmen vonden in 2014 op de zolder van de kerk in Veerle een … kruisweg. Althans een kruisweg in drukwerk. De prenten lagen deels verscholen onder heel wat stukken glas. Papier onder glas was destijds een bepaalde verkoopmethode.

* Ludo Helsen, onze expert ter zake, herkende meteen de 14 staties van de kruisweg , en wist voor de vuist weg te vertellen dat die prenten – het kon bijna niet anders – kort na 1910 ook gebruikt werden in de ‘Bedderenkerk’ van Veerle. Die houten kerk werd na de grote kerkbrand in ijltempo opgericht als noodkerk.

* Een beetje les van LH … moet kunnen :

  • ‘Bedderen’ komt van ‘berden’ en betekent gewoon ‘planken’. De noodkerk werd opgetimmerd op de plaats waar nu nog steeds de oude Vineazaal staat , dicht bij de oude pastorij. De echte parochiekerk was immers deels afgebrand en onbruikbaar voor erediensten.
  • De beeldplaten van de kruisweg werden met waarschijnlijke zekerheid gedrukt door les Frick frères , rue de la Vieille Estrapade , Paris. Uitgeverij Desgodets et Gerard, ook in Parijs , bracht ze aan de man.
  • Die uitgeverij Desgodets et Gerard gaf eind 19e eeuw (1890 – 1899) heel wat gekleurde religieuze platen uit,  zelfs ‘missalen met illustraties’. Die drukkerij D & D, drukte ook gekleurde platen van steden en landschappen, o.a.van Genève en Pau.
  • De periode van de uitgave van de kruiswegplaten en het in gebruik nemen van de Veerlese noodkerk liggen erg dicht bij elkaar en maakten de noodzaak van die kruisweg in de noodkerk meer dan waarschijnlijk.
  • De gedrukte kruisweg was massaproductie en werd in die tijd erg veel verkocht aan vooral Franse kerken. Het drukwerk gebeurde op zacht papier. De gezichten werden vaak bijgewerkt en bijgekleurd , iets wat je op de “bedderen“ kruisweg goed kunt zien.
  • Normaliter werd de kruisweg door de verkoper geleverd als polychrome gravure, beschermd door glas , gehecht op een houten achtergrond, en ingelijst. Boven elke statie was ook een kruis aangebracht.

* Een gelijkaardige kruisweg heeft LH gevonden in het kerkje Sainte-Genevieve van Aisne in Picardie. Het is nog in slechtere staat als die van Veerle , maar moet van het Franse cultuurministerie wel  bewaard worden.

  • in bijlage vind je een model zoals op de foto’s afgebeeld … even drukken op de link

https://www.holyart.fr/accessoires-pour-la-liturgie/mobilier-deglise/chemin-de-croix/chemin-de-croix-tableau-bois-imitation-peinture-xv-stations

*** Tot slot de herontdekte foto’s uit juni 2018 … (Alles komt ooit wel terecht)

“Het lam Gods” – Bourgondisch icoon

6 mei 1432 werd “De aanbidding van het Lam Gods” officieel geïnstalleerd in de Sint-Janskerk van Gent, die een eeuw later zou omgedoopt worden tot Sint-Baafskathedraal.

Retable_de_l'Agneau_mystique* Dat gebeurde in aanwezigheid van hertog Filips de Goede van Bourgondië, opdrachtgever Joos Vijd en zijn vrouw Elisabeth Borluut, alle edelen en leden van het Brugse stadsbestuur.

* In het hoge gezelschap vertoefde zeker ook Jan van Eyck, de schilder van dit meesterwerk (foto).

* De schilder-kunstenaar als bruggenbouwer tussen de elites van zijn tijd. Het ‘Lam Gods’ als een steeds grotere verstrengeling van stedelijke en aristocratische elites. Een evolutie die de Bourgondiërs vanaf hun intrede in de noordelijke contreien zo veel mogelijk hadden gestimuleerd.

Portrait_of_a_Man_by_Jan_van_Eyck* In de afbeelding van het schaap kon hertog Filips niets anders zien dan een weerspiegeling van het lam, de gouden ram van de zopas opgerichte Orde van het Gulden Vlies, die hij om zijn nek droeg.

* Vijd / Borluut waren er in 1420 als de kippen bij geweest toen besloten werd om de van oorsprong romaanse kerk om te werken naar gotiek. Zij zouden één van de vijf nieuwe straalkapellen financieren en het verfraaien met een meesterwerk. Voor het creëren van het grootste veelluik van de Lage Landen kozen ze voor de talentrijkste meesters van hun tijd.

* Hubert van Eyck was de grootste naam in het gezelschap van schilders. Hij stierf helaas in 1426. Broer Jan nam de opdracht over, maar door andere opdrachten voor hertog Filips de Goede lagen de werkzaamheden een tijdlang stil.

* Schilders van zijn kaliber werkten bovendien nooit alleen. Omdat er alleen bij voldoende daglicht kon geschilderd worden, liet Jan van Eyck zich omringen door een ploeg talentvolle schilders die zich de stijl van hun meester eigen hadden gemaakt.

* Al de ons bekende meesterwerken van die ‘Vlaamse Primitieven’, zoals ze veel later werden genoemd, kwamen tot stand als privéopdracht. En waren voorbestemd om op te lossen in de tijd. De meeste van Jans opdrachten waren dus van vergankelijke aard. Feestdecors, muurschilderingen … werden nooit ontworpen voor de eeuwigheid.

* Zoals gebruikelijk maakte Van Eyck als hofschilder wel dynastieke portretten. Jammer genoeg zijn die wellicht in de brand van het Paleis op de Koudenberg (1731) in Brussel gebleven. (gelezen bij diverse media)

(lees er alles over in ‘De Bourgondiërs’ van succesauteur Bart Van Loo)

  • Dat “De aanbidding van het Lam Gods” nog bestaat,  mag eigenlijk een wonder heten. Het beroemde schilderij was liefst 13 maal voorwerp van misdaden allerlei. Daarvan herinneren we ons zeker de diefstal uit 1934 van ‘De rechtvaardige rechters’ en ‘Sint Jan de Doper’, een zijpaneel van het immense werk. Het paneel is nog steeds zoek. En wellicht definitief verloren.

Da Vinci 5 eeuwen oud

da-vinci-profileLeonardo Da Vinci, één van de grootste schilders ooit, is vandaag 2 mei al 502 jaar overleden. Voor twee jaar onderzocht de Amerikaanse kunstkenner Isbouts nog eens of meester Da Vinci echt mee geschilderd heeft aan de replica van zijn wereldberoemd fresco dat de abdij van Tongerlo al sinds 1545 in haar bezit heeft.

 

Het Laatste Avondmaal in de abdij van Tongerlo

afc47858-6cdb-11e9-b67e-f1884b30f8d0° In het ‘Da Vinci museum’ van de Abdij van Tongerlo hangt de vroeg-16e-eeuwse replica van het Laatste Avondmaal op linnen. Het schilderij behoort, net als Het Lam Gods (gebroeders Van Eyck) en de Kruisafneming (Rubens) tot de topstukken van België.

° Het werk is omstreeks 1507 grotendeels geschilderd door toenmalige leerlingen van Da Vinci, waaronder vermoedelijk Andrea Solari. Da Vinci zou volgens de overlevering het hoofd van Jezus en Johannes zelf hebben geschilderd.

° Ook dit werk heeft meerdere grote restauraties ondergaan, maar is relatief goed bewaard gebleven. In 1545 had de abt van de Abdij van Tongerlo het doek gekocht voor 450 Rijnse florijnen op een veiling te Antwerpen. Het doek heeft een lange tijd in de abdijkerk gehangen. En vervangen werd door onderstaande replica.

° Het feit dat iemand als Isbouts in 2019 omtrent deze tijd in Tongerlo gesofisticeerde scans maakte van het schilderij zorgde toen andermaal voor een stormloop van de persjongens naar de abdij. Wilde verhalen deden meteen de ronde.

Prof Isbouts waarschuwde echter: ‘Het is nog veel te vroeg voor conclusies. Experts zullen de ondertekeningen op het schilderij van Tongerlo vergelijken met ondertekeningen die 100 procent zeker van De Vinci zijn. Jullie moeten echter nog vele maanden geduld oefenen.’ Waarvan akte.

Walpurgisnacht

Vroeger geloofde men dat in de nacht van 30 april op 1 mei de heksen naar Blocksberg in het Harzgebergte vlogen om daar hun heksensabbat te vieren. Tijdens de heidense Walpurgisnacht dansten ze er in de gedaante van bokken met de duivel.

* Van oorsprong was dit de nacht dat de Germaanse godin Freya wordt vereerd. Haar bijnaam is Vrouwe van Valburgia (huis (burg) van de mensen die gesneuveld zijn). Zij was de godin van de liefde en de vruchtbaarheid.

* De Germaanse (heidense) werden feesten verboden toen rond de 9de eeuw keizer Karel de Grote wilde dat iedereen in de christelijke god ging geloven. Mensen gingen er toch mee door en bezochten vooral ‘s nachts de heiligdommen waar vroeger de rituelen werden uitgevoerd.

* Om niet herkend te worden verkleedde men zich tot angstaanjagende gestalten, en zo ontstond het beeld van heksen en tovenaars. Nog eeuwenlang bleef bij de eenvoudige bevolking de angst voor heksen bestaan.

* Deze angst werd door de kerk nog eens extra gevoed door de bloederige heksenvervolgingen, waarbij werd gesteld dat mensen die in iets anders geloofden als in de christelijke god duivelaanbidders waren (satanisten).  De mensen gingen zich beschermen tegen de heksen door bij voorbeeld bezems te verstoppen, en de geitenbokken (het rijdier van heksen) goed op te sluiten.

*Walpurgisnacht wordt in Duitsland, Estland, Finland, Letland, Litouwen, Nederland, Tsjechië, Zweden nog gevierd door een kleine groep mensen, terwijl een ongeveer even grote groep binnen de kerk waarschuwt tegen deze mensen.

* In Engeland kent men een soortgelijke viering, het Keltische Beltanefeest. Vreugdevuren worden ontstoken en (oude) geliefden komen elkaar tegen.

°° Of er van die vieringen dit jaar iets in huis komt, valt nog te bezien in deze coronatijden. Maar met heksen en duivels weet je maar nooit.

Manneken Pis, mascotte van Brussel

Wie Brussel als toerist bezoekt kan eigenlijk niet thuiskomen zonder dat hij of zij Manneken Pis heeft gezien. Het plassende jongetje van Brussel wordt jaarlijks dan ook door horden toeristen bezocht. Erg groot is het beeld niet, slechts 58 centimeter hoog.

-Manneken Pis-

Over de geschiedenis van dit opmerkelijke beeldje zijn verschillende verhalen. We vermelden er hier een paar.

Legendes

* Volgens één van de legendes had een klein jongetje tegen de deur van een heks geplast. Dit op de plek waar het beeldje nu te vinden is. De heks was zo boos dat het jongetje tegen haar deur had staan wateren dat ze hem in een standbeeld veranderde.

* Een ander verhaal vertelt over een vader die zijn kleine zoon kwijt was. Toen hij het kind na twee dagen vond, stond deze te plassen. Om te vieren dat hij zijn zoon gevonden had, liet de vader een fontein maken met daarop een beeld met een plassend jongetje.

WAT GEBEURDE ER OP 25 APRIL ?

 Als je veel wilt weten uit de wereldgeschiedenis, en je weet niet hoe of waar, kijk dan even bij Wikipedia. Wiki heeft voor elke dag van het jaar wel wat klaar gestoofd. Een voorsmaakje …Wat gebeurde er op 25 april in … ?

1719 – Publicatie van Robinson Crusoe door Daniel Defoe.

2015 – Een zware aardbeving met een kracht van 7,8 op de schaal van Richter treft Nepal. Naast de hoofdbeving waren er achttien naschokken, waarvan de zwaarste een kracht had van 6,7 op de schaal van Richter. De trillingen van de aardbeving waren tot in India, Pakistan, Bhutan, Tibet en Bangladesh te voelen. Er vielen ruim 2.500 doden. Bovendien stortten eeuwenoude Nepalese tempels in.

1991  – Troepen van het Sovjet-leger bezetten in de Baltische republiek Litouwen een twaalftal gebouwen, waaronder verscheidene technische scholen, een kledingfabriek, een hotel en een sportcomplex. Waar hebben we nog zoiets gehoord?

1915 – Eerste Wereldoorlog: De Slag om Gallipoli begint.

1957 – AFC Ajax neemt Johan Cruijff aan als clublid. Een proefwedstrijd hoeft hij niet te spelen. Jeugdtrainer Jany van der Veen heeft hem in Betondorp in Amsterdam-Oost op straat zien voetballen en weet genoeg.

1990 – Lancering van de ruimtetelescoop Hubble, het eerste onbemande observatorium in de ruimte.

Wereldboekendag (VN)

Deze dag, die ook bekend staat als ‘Internationale dag van het boek en de auteursrechten’ vindt sinds 1995 jaarlijks op 23 april plaats.
* Op deze datum in 1616 stierven Cervantes, Shakespeare en Inca Garcilaso de la Vega.* Het is ook de geboortedatum of overlijden van andere prominente auteurs, zoals Maurice Druon, Haldor K.Laxness, Vladimir Nabokov, Josep Pla en Manuel Mejía Vallejo.

* Daarom wordt op deze datum een wereldwijd eerbetoon aan boeken en auteurs gehouden. Hiermee hoopt UNESCO iedereen – en met name jongeren – aan te moedigen om het plezier van lezen te ontdekken. Ook wil de VN-organisatie naar eigen zeggen ‘hernieuwd respect creëren voor de onvervangbare bijdragen van degenen die de sociale en culturele vooruitgang van de mensheid hebben bevorderd’.

Internationale initiatiefnemer UNESCO
Nationale initiatiefnemer CPNB
Website http://www.un.org/en/events/bookday/
Duur event Dag

DE GROOTSTE VAN ALLEMAAL

In 1534 scheurde Hendrik VIII zich af van Rome en stichtte de Anglicaanse (Engelse) Kerk. 30 jaar later (1564) werd William Shakespeare in het ideologisch nieuwe Engeland geboren.

images10* Shakespeare is de grootste schrijver die Engeland heeft voortgebracht. William begon en eindigde zijn leven op dezelfde dag: 23 april (1564 – 1616). Hij leefde exact 52 jaar.

* De grootste schrijver ooit, zowel omwille van de kwaliteit van zijn werken als door zijn enorme invloed op de Engelse taal.

* Erg bizar is wel dat er sinds midden negentiende eeuw een hele industrie ontstaan is met ondertussen al meer dan 5 000 publicaties waarin beweerd wordt dat Shakespeare helemaal niet de schrijver zou zijn van Macbeth, Romeo and Juliet, Hamlet, Othello e.a. King Lear … Ze doen maar.

* Overigens is het vandaag … 23 april en Wereldboekendag.

* Een dag die in Spanje al sinds 1923 in het teken staat van boeken. Die 23 april werd de eveneens wereldberoemde Spaanse schrijver Miguel de Cervantes (1547-1616), auteur van het wereldberoemde Don Quichot de La Mancha, voor het eerst officieel geëerd.

* Wereldboekendag wordt in meer dan 100 landen gevierd.

DE BIJBEL EN MAO

Vandaag zaterdag 23 april is het wereldboekendag. Een gebeurtenis die mij voor 2 jaar ontging door een hoogdringende implantatie van een pacemaker na een hartstilstand. Op de nipper, maar wel mijn redding om dit aardse bestaan nog een tijd(je) te rekken. Maar wat hoor ik daar ? Onkruid … Zal wel.

* Naar het best verkochte boek ter wereld moeten we niet lang zoeken. Dat het Rode Boekje van Mao na de Bijbel op twee komt, doet ons de wenkbrauwen fronsen. Maar met een dictatuur in een miljardenland mag je je aan alles verwachten.

 

Met dank aan de Almanak met een hoek af.

De Matthäus-Passion

De “Matthäus-Passion” van Johann Sebastian Bach , de grootmeester van de klassieke muziek is misschien wel het topwerk uit zijn overtalrijke composities .

266px-Johann_Sebastian_Bach* Wanneer Bach de Passion precies componeerde is niet helemaal bekend. Ook is onduidelijk wanneer het stuk voor het eerst werd opgevoerd.

* Mogelijk was dit op 15 april 1729 in de Thomaskirche in Leipzig. Volgens sommigen gebeurde dit al op 11 april 1727, tijdens de vesperdienst op Goede Vrijdag.

* Wel bekend is dat Bach het stuk zelf vier keer opvoerde: in 1727, 1729, 1736 en in 1740. Na zijn dood in 1750 raakte de compositie, net als zijn andere muziek, in de vergetelheid.

* Het zou tot 1829 duren voor de Matthäus Passion opnieuw werd opgevoerd. De uitvoerder was de componist Felix Mendelssohn. Het was de eerste uitvoering van het werk sinds het overlijden van Bach. Mendelssohn is de man die het massale werk van Bach uit de vergetelheid redde.

* Na de historische ingreep van Mendelssohn wou haast iedere muziekliefhebber zijn deeltje van het verzamelde werk van Bach. Bach kende een haast fabelachtige heropbloei. Ook de muziekkenners van nu kunnen niet lyrisch genoeg spreken over de grootmeester.

Knipsel5* De Matthäus-Passion is geschreven voor twee koren. Bach zette de hoofdstukken 26 en 27 uit het evangelie van Mattheus op muziek. In deze hoofdstukken wordt beschreven hoe Jezus wordt verraden en gekruisigd.

* Wie een uitvoering van het passiestuk bijwoont, moet wel over wat zitvlees beschikken. De Matthäus-Passion duurt, afhankelijk van de dirigent , zo’n 2,5 tot 3 uur. Maar een echte muziekliefhebber verveelt zich nooit bij deze hemelse muziek. Voor velen het summum van de hele muziekgeschiedenis.

* Die live-uitvoeringen konden al twee jaar niet plaatsvinden omwille van corona. Maar een echte liefhebber behelpt zich wel op … Goede Vrijdag. De dag bij uitstek om dit meesterwerk nog eens op te leggen. Maar het kan ook altijd tijdens het jaar.

1 … 10 11 12 13 14 15