Categorie: ARCHIEF

SINT BAAR? VOLTOOID VERLEDEN TIJD

Vandaag 4 december is het de feestdag van Sint-Barbara, bekend als de Grote Martelares Barbara. Wegens twijfel over haar historiciteit werd ze in 1969, exact 50 jaar geleden, verwijderd uit de liturgische kalender van de Romeinse rite. Jammer, dat wel, maar de voormalige mijnwerkersdorpen van de Kempen bleven haar vereren.

* Vandaag echter kent vrijwel niemand haar nog. De putters (mijnwerkers) hebben al heel lang geleden hun putten verlaten, de mijnen zijn al een kleine eeuwigheid gesloten, en vele koolputters zijn intussen overleden. In Veerle herinnert alleen nog een putterslamp voor de kerk aan hun bestaan, in Groot-Vorst staat een buste van een mijnwerker in de buurt van de kerk. Alleen de herinneringen aan de tijd van toen zitten nog in ons geheugen.

* Sint Baar kenden we al van jongsaf als patrones van de mijnwerkers, maar daar bleef het bij. Het verhaal werd ons op de lagere school nooit verteld. Nochtans was Veerle honderden koolputters rijk. Die werden van na de eerste wereldoorlog constant aan- en afgevoerd met bussen naar de mijnen van het naburige Limburg. De mijnwerkers van Veerle en Vorst noemen Barbara gewoon dialectisch ‘Sint Baar’, hun patrones of beschermvrouwe, en liepen daar hoog mee op. Vrome tijden waren dat.

* Later kwamen wij er dus achter dat wij in Veerle niet alleen een ‘Sint Baar’ hadden. Ook in het naburige Vorst was zij de patrones van ook honderden mijnwerkers, net als in ontelbare dorpen en gehuchten van het aanpalende Limburg waar nog meer mijnwerkers woonden dan bij ons.

° In de vijftiger jaren, toen ik mijn jeugd in de internaten van Hoogstraten en Mechelen zat te verdoen, ging hier zelfs een echte St-Baar-stoet rond, maar die heb ik nooit gezien. Wel op wat vergeelde foto’s. Wat ik me uit de tijd van toen nog herinner is het volgende …

* Zoals gebruikelijk bij alle feestdagen uit onze jeugdjaren 1940 – 50 en 60 werd er ‘s morgens al met vieren begonnen in de kerk. De clerus kon je niet omzeilen in die nog vrome jaren. De mijnwerkers dankten de Heer en zijn discipelen al bij voorbaat voor al het lekkers dat hen te wachten stond op het teerfeest later op de dag.

* Na de misviering vormde zich een stoet achter het paardenkarretje van den Dikke van Sander, de uitbater van duivenlokaal ‘de straat’, de tegenpool van duivenbond ‘‘t dorp’. Den Dikke, die helemaal niet dik was (gewoon bijnaam van Benedictus – foto boven 4de (met das) naast pastoor), speelde harmonica vanop de kar, omstuwd door een joelende bende schoolkinderen. Af en toe werden er snoepjes door de vrolijke troep gegooid en dat maakte de pret nog groter.

* Als den Dikke bij het feestlokaal was aangekomen, trokken wij ons terug. Grote mensen wensten vanaf dan gerust gelaten te worden. En wij gingen onze neuzen nog eens een laatste maal tegen de vitrines drukken van de speelgoedwinkels van de koster en van Jefke Pertret om op de valreep misschien nog van mening te veranderen bij de keuze van het sinterklaasspeelgoed. Een ernstige zaak, want je moest er nog een hele winter en de rest van het jaar mee verder.

** In 1948 werd mijn tweede zus geboren, uitgerekend op 4 december. Ze werd echter niet Barbara genoemd, maar Renilde. ‘Nil’, bij deze van harte gefeliciteerd met je intussen reeds 71’Sint Baars’.

TINA TACHTIG

Zangeres Tina Turner is vandaag 80 jaar geworden. In de jaren zestig vormde ze een duo met haar man Ike Turner. Daar kwam midden jaren 70 een einde aan, nadat Ike haar jarenlang had mishandeld. Tina Turner deemsterde weg maar maakte daarna een opmerkelijke comeback als solo-artieste.

In de jaren tachtig verschenen de mooiste benen van de rock-‘n-roll weer op het podium. En die tweede carrière was nog succesvoller dan de eerste. Ze verkocht meer dan 180 miljoen platen. Wellicht viert Tina Turner haar verjaardag in Zwitserland, waar ze al decennia woont. Ze heeft tegenwoordig zelfs alleen nog de Zwitserse nationaliteit. (vrt-dS)

MOORD OP JF KENNEDY

John Fitzgerald („Jack”) Kennedy  (29 mei 1917 – 22 november 1963) , ook bekend onder zijn initialen JFK, was een Amerikaans politicus van de Democratische Partij.

Op 20 januari 1961 werd hij ‘de 35ste en jongst gekozen president van de VS’.

Op 22 november 1963 werd hij op zijn 46ste in Dallas vermoord. De vierde Amerikaanse president ook die gewelddadig om het leven werd gebracht.

* Bij het grote publiek is Kennedy vooral bekend als de president die de Amerikaanse plannen onthulde om een man op de maan te zetten en zo de jonge ruimtewedloop met de voormalige Sovjet-Unie te winnen.

* Daarnaast werd zijn voortijdig afgebroken termijn ook gekenmerkt door de Cubacrisis en de steeds sterkere Amerikaanse inmenging in Vietnam. Ook om zijn poging om de wapenwedloop in de wereld te stoppen.

* Kennedy kwam uit een een Iers-katholieke familie van negen kinderen. Zijn vader Joe was politicus en een steenrijke zakenman. Het gezin werd na John’s verkiezing tot president ook een beetje schertsend de koninklijke familie van de Verenigde Staten en/of de Kennedyclan genoemd.

* Kennedy liet zich niet makkelijk manipuleren en liet al vroeg merken wie de baas was. Zijn presidentschap werd ook gekenmerkt door zijn ijver voor vrede en zijn menslievendheid. Dit alles leverde hem medestanders op, maar zorgde ook voor tegenstanders op hoge posities.

* Kennedy was ook een begaafd spreker, met een sterk charisma. Dat viel op bij mensen uit de gehele westerse wereld. Bij zijn bezoek aan het verdeelde  Berlijn bv. sprak hij de legendarisch geworden woorden “Ich bin ein Berliner”, al dan niet in correct Duits. Een andere veel geciteerde uitspraak van hem is “ask not what your country can do for you, ask what you can do for your country”.

* Enkele andere markante en nog veel geciteerde uitspraken hadden betrekking op zijn voornemen om binnen tien jaar “mensen op de maan” te zetten (en ze weer veilig terug te brengen). Dat zou in 1969 ook gebeuren, maar hij maakte het niet meer mee.

* Uit zijn toespraak voor de Algemene Vergadering van de VN in september 1961 komen de uitspraken dat deze organisatie “het enige alternatief voor oorlog” is  en dat “de mensheid een einde aan de oorlog moet maken, omdat de oorlog anders een einde aan de mensheid zal maken”

Op 22 november 1963 om 18u30 onze tijd , vandaag exact 56 jaar geleden, werd Kennedy dodelijk gewond door twee kogels toen hij in een open limousine over Dealey Plaza in Dallas Texas gereden werd.

*** Ik herinner me die gebeurtenis alsof het gisteren was … ik gaf les in Eindhout – na school ging ik biljarten met meester Louis Cools in café/kapperszaak Mil(of Sus?) Binnemans- daar stond de radio aan en die berichtte de gebeurtenis – de tv was veel later met een uitzending ***

* Twee officiële onderzoeken leidden tot de conclusie dat Lee Harvey Oswald de moordenaar was. Volgens het onderzoek van de Commissie-Warren handelde Oswald alleen, volgens het onderzoek van de Enquêtecommissie van het Huis van Afgevaardigden was er ten minste nog één andere schutter. Het mysterie is nog steeds niet opgelost.

* Twee dagen na de moord op Kennedy werd Oswald op het politiebureau van Dallas vermoord door nachtclubeigenaar en maffia-lid (?) Jack Ruby. Daardoor kon Oswald niet meer worden voorgeleid en werd er geen proces tegen hem gevoerd.

* Welke grote indruk president Kennedy naliet, bleek een tijdje later toen ook in Europa straten en pleinen zijn naam kregen. In Antwerpen werd de toen nieuwe tunnel onder de  Schelde naar hem genoemd.

* Het graf van John F. Kennedy bevindt zich op de begraafplaats Arlington National Cemetery, vlak bij het Pentagon.

CECI N’EST PAS RENE MAGRITTE

Toen René Magritte in 1912 dertien jaar oud was, werd zijn moeder dood uit de rivier Samber gehaald. Zij had zich met een doek voor haar voorhoofd in het water gestort. In zijn werk verwijst hij meermaals naar dit drama met illustraties van een vrouw van wie het aangezicht bedekt is.

René Magritte werkte in eerste instantie als ontwerper bij Victor Servranckx in de behangpapierfabriek Peters-Lacroix. Het debuut van Magritte in de schilderkunst was kubistisch, futuristische en abstract.

Na de kennismaking met het werk van Giorgio de Chirico in 1925, begon het werk van Magritte surrealistische elementen te assimileren. De Chirico beeldt voorwerpen zeer realistisch uit maar in totaal verschillende contexten. Zo beklemtoont De Chirico de raadselachtigheid van de objectenwereld.

Tussen 1927 en 1930 werd in Parijs zijn surrealistische visie bekroond met de vriendschap van van André Breto, schrijver van Het Surrealistisch Manifest.

De zwarte humor van Magritte leidde hem ook vaak tot een morbide figuratie, daarbij nog meer gesurrealiseerd door de soms onmogelijk onwaarschijnlijke benamingen die hij zijn werk toebedeelde.

Na 1945 werd Matisse lid van de Communistische Partij van België. In 1953 creëerde Magritte de wandschilderingen in het Casino van Knokke. Die zijn ondertussen beschermd.

In 1960 werd Magritte bekroond voor al zijn werk met de Belgische Staatsprijs. Het was de eerste keer dat de Staatsprijs aan een kunstschilder werd toegekend.

In de jaren 50 van de twintigste eeuw was Magrittes werk erg in trek bij New Yorkse verzamelaars. Magrittes werk zit voornamelijk in Amerikaanse collecties. Ook zijn bekendste icoon “La Trahison des Images” is daarbij.

Magritte overleed op 21 november in 1967, vandaag 52 jaar geleden. Samen met zijn vrouw werd hij begraven op het gemeentelijke kerkhof van Schaarbeek.

Schilderstijl

Het grootste deel van het oeuvre van Magritte behoort qua stijl tot het surrealisme, een van de belangrijke kunststromingen van de 20e eeuw.

* Het bekendste werk van Magritte is zonder enige twijfel “La Trahision des Images” (1928-29) of “Het verraad van de voorstelling” met de geschilderde tekst: “Ceci n’est pas une pipe” onder de zeer realistische afbeelding van een pijp.

In dit werk schildert René Magritte een pijp met vlak daaronder de boodschap: “Dit hier is geen pijp” (Ceci n’est pas une pipe). Hij wil zichzelf en de toeschouwer herinneren aan het feit dat het hier gaat om een met olieverf beschilderd doek, en niet om een echte pijp.

* René Magritte vond dat het de taak is van de kunstschilder om de realiteit in een ander kader te plaatsen. Zijn kunst roept altijd meer vragen op dan zij kan beantwoorden.

* Veel van het werk van Magritte laat ook een verandering van het ene voorwerp in het andere zien. Bijvoorbeeld de serie woonhuizen in de nacht, met een heldere hemel in daglicht erboven. Of een maan die voor de bladeren van een boom hangt. Uilen of andere vogels die als planten uit de grond komen.

MET JAN WILLEKENS NAAR DE MAAN

Vandaag 14 november 2019 is het exact 50 jaar geleden dat Apollo 12 naar de maan vertrok. Op 19 november was de tweede succesvolle maanlanding een feit. Een paar maanden na de eerste maanlanders van Apollo 11 (21 juli).

  • Jan Willekens van Veerle-Heide was en is nog steeds een echte fan van de ruimtevaart, vooral van de Amerikaanse. “Ruimtevaart was in m’n jeugd een hobby van mij en ik bezit hierdoor tal van foto’s van ruimtevluchten. (o.a. Apollo 11,12,13,14 enz…)”, meldde Jan ons onlangs.

* Toen de Amerikanen 50 jaar geleden naar de maan gingen, was Jan nog een puber. Toch sloeg hij geen enkele tv-uitzending over die met maanreizen en –reizigers te maken had. Kranten en tijdschriften die het over dit onderwerp hadden, verslond hij.

* Bij Nasa vroeg en kreeg Jan zelfs  gehandtekende foto’s van de astronauten die met Apollo 12 vier maanden later de Apollovlucht 11 nog eens dunnetjes over deden.

Apollo 11 vloog in juli 1969, Apollo 12 in november van hetzelfde jaar 1969.

* De astronauten van toen stuurden Jan na zijn vraag dus gewoon een aantal foto’s met handtekening door van zichzelf op aarde en één van het werk voor de Apollo 12- capsule op de maan.

* Op dinsdag 19 november e.k. zal deze niet alledaagse gebeurtenis dus precies 50 jaar geleden zijn. Daarmee herhaalden de astronauten van Apollo 12 binnen de kortste keren de stunt van Apollo 11. Spijtig genoeg kregen de eerste maanreizigers het gros van de belangstelling in de wereld.

* Op de foto’s in bijlage zie je de astronauten van de Apollo 12-vlucht met hun naam en (echte) handtekening.

* Op het internet vind je dezelfde foto’s ook terug.  Van een betere kwaliteit zelfs, maar ze hebben natuurlijk geen echte handtekening. “Ikke wel”, triomfeert Jan nog een beetje na.

vredesstoet klein-vorst

De organisatoren van de Vredesstoet in Klein-Vorst werden op 11.11 niet gediend door de goden. Die besprenkelden de mooie activiteit voortdurend met hemelwater. En dat houdt vele mensen binnen.

Moedige geïnteresserden uit Veerle verloren daarenboven zoveel tijd met wegversperingen en doorsturen dat ze helemaal niets van de stoet hebben gezien, maar werden toch flink nat. Jammer toch. Ikzelf zat werkloos thuis omdat mijn rode Classic driewieler in reparatie is.

Paul Mondelaers, één van de deelnemers aan de stoet, liet het volgende weten … “Stoet heeft het voorziene traject afgelegd. De belangstelling was gezien het slechte weer nog heel behoorlijk. Zeker in de Meerlaerstraat en op de Geelsebaan stonden heel wat mensen. Spelbreker was natuurlijk het weer. Heel de optocht een lichte tot matige regen. Gepaard met een stevige wind zorgde dat voor heel wat verkleumde handen en voeten. Gelukkig was er voor de vrijwilligers na afloop een drankje, een frietje en een warme vrije basisschool.”

Gelukkig vond ik op Facebook ook een filmpje van de stoet bij Marie-Louise Goos dat wonderwel overeenkomt met de foto’s van Marleen Moors die ik hieronder via Paul Mondelaers mocht afdrukken. Waarvoor dank aan beiden, uiteraard. Kijken maar.

HEILIGE GROND … EN TOERISME

Al snel nadat op 11 november 1918 de wapenstilstand werd ondertekend, kwam het oorlogstoerisme (of vredestoerisme) in Vlaanderen en Frankrijk op gang. En dat werd meteen ook vrij massaal, alleen al in de zomer van 1919 bezochten naar schatting 60.000 personen de slagvelden in ons land. 

In VRT NWS verscheen vandaag een bijdrage van Dominiek Dendooven,  doctor in de geschiedenis en wetenschappelijk medewerker aan de stedelijke musea van Ieper (waaronder het In Flanders Fields Museum). Daaruit een paar foto’s …

Wie 100 jaar geleden de Westhoek bezocht, kwam in een zeer vreemd oord terecht. Te midden van het oorlogspuin leefden de weinig teruggekeerde bewoners in haastig getimmerde barakjes. Britse militairen en Duitse krijgsgevangenen zorgden voor het opruimen van de slagvelden, het recupereren van het achtergebleven oorlogsmateriaal en het begraven van de doden, en werden daarin bijgestaan door Chinese en Indiase arbeiders. Zij vormden een bijkomende attractie voor de honderden toeristen die al onmiddellijk na de oorlog de frontstreek met eigen ogen wilden zien.

Vanuit de Britse wens om Ieper als ruïne te behouden reageerde de town major Beckles Willson fel tegen de vele barakjes die overal in de stad als paddestoelen uit de grond schoten en die als hotel, café of restaurant dienst deden…

Naast de Verwoeste Gewesten profiteerde ook de Belgische kust in grote mate van het oorlogstoerisme. Door de oorlog was het traditionele gegoede cliënteel dat zich kwam amuseren in het Kursaal, met zeebaden of met paardenraces weggevallen. De nabijheid van de ‘Vlaamse velden’ én de vele oorlogsrelicten aan de kust zelf, zoals Duitse artilleriebatterijen, boden een uitkomst.

Omdat de spoorweginfrastructuur dikwijls nog niet hersteld werd, moest men op zoek naar nieuwe manieren om tegemoet te komen aan deze nieuwe vraag naar gezamenlijke uitstappen. Daarom begonnen enkele Britse ondernemers met het organiseren van autobusexcursies vanuit de kustcentra.

Zo kon men al in 1919-1920 al met een Britse bus van de firma Frames Tours op zesdaagse tour gaan langs de slagvelden van Frankrijk en Vlaanderen. Niet veel later zouden hoteluitbaters en garagisten uit de voornaamste havensteden Oostende, Blankenberge en Zeebrugge het idee kopiëren en op hun beurt dergelijke excursies aanbieden, niet zelden als daguitstap.

DUITSLAND VRIJ VAN OORLOGSSCHULDEN

Op 3 oktober 2010, amper 9 jaar geleden, betaalde Duitsland de laatste tranche terug van de herstelbetaling die het kreeg opgelegd na het einde van de eerste wereldoorlog (WO I). Eigenlijk eindigde WO I (1914-1918) toen pas definitief. 92 jaar eerder, op 11 november 1918, had Duitsland de wapenstilstand ondertekend.

Met het Verdrag van Versailles (1919), 100 jaar geleden, moest Duitsland zijn verantwoordelijkheid erkennen voor deze gruwelijke oorlog.

De straffen waren navenant. Alle koloniën, een deel van de handelsvloot en alle spoorwegmateriaal moest worden afgestaan, evenals een aantal gebieden, w.o. Opper-Silezië, Elzas-Lotharingen,West-Pruisen en Eupen/Malmédy dat aan België werd toegevoegd.

Een oorlog ontketenen is geen lachertje, want daarnaast moest Duitsland ook nog voor zo’n 269 miljard goudfrank herstelbetalingen doen aan Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Italië en België om die landen schadeloos te stellen. Deze landen hadden dit geld voor een deel nodig om hun oorlogskredieten aan de Verenigde Staten terug te betalen. Alles heeft immers zijn prijs.

Dat allemaal zorgde wel voor enorm zware problemen in het na-oorlogse Duitsland. Na de beurskrach van 1929 staakte Duitsland de betalingen. Vier jaar later (1933) greep Hitler de macht.

De vernedering van het Verdrag van Versailles was waarschijnlijk mede-oorzaak van de snelle opkomst van het nationaalsocialisme (NaZi). De eerste Duitse democratie werd er politiek en economisch helemaal instabiel door. Met een nieuwe oorlog als gevolg.

Pas in 1953 werden de herstelbetalingen voor WO I hervat. WO II was toen al acht jaar ten einde. De Duitse schuld voor WO II werd trouwens reeds in 1988 afgelost.

HUBERTUS, de bekeerde jager

Vandaag 3 november is het Sint-Hubertus, de patroon van de jagers.

Zijn er nog veel jagers? Neen, vermoed ik. Ik ken alleen Fons van de Pang Bang (foto R), maar die telt wel voor tien. Over het leven van Hubertus bestaan zeven beschrijvingen. Hubertus was een zoon van de hertog van Aquitanië en leidde een werelds leven.

Op Goede Vrijdag van het jaar 683 ging hij op jacht, hoewel dat een zeer oneerbiedige activiteit was op die dag. Hubertus bespeurde een groot hert, en joeg er achteraan met zijn honden. Toen hij het hert bijna te pakken had en het dier zich naar hem toekeerde, wou hij het neerschieten. Op dat moment verscheen er een lichtend kruis tussen het gewei.

En wat gebeurde er? Hubertus de jager schoot niet, het hert verdween. Groener kan een groene jager niet zijn. Als beloning werd Hubertus toch de patroonheilige van de jacht.

Voor die heilige eer moest Hubertus wel eerst in de leer bij bisschop Lambertus van Maastricht. Later werd hij zijn opvolger. Beiden werden heilig verklaard. In sommige (vooral Waalse) streken lijken er sindsdien nog steeds maar twee heiligen te zijn: Hubertus en Lambertus.

Nadat Hubertus in 727 overleed, volgde zijn zoon Floribertus hem op (in die tijd konden gehuwden nog geestelijke worden, al scheidden ze in dat geval wel vaak van tafel en bed: de vrouw werd meestal zuster). Biografen vermelden ook een plek genaamd “Fura” als plaats waar hij overleed. Een plek die wel eens de Vlaams-Brabantse gemeente Tervuren kan zijn.

In 825 werd zijn stoffelijk overschot van Luik overgebracht naar de abdij van Andage. Andage werd een bedevaartsoord en de plaatsnaam veranderde in Saint-Hubert.

Omdat Hubertus ook ooit een man van hondsdolheid genas, wordt hij ook speciaal aangeroepen tegen deze ziekte. Gezegend hubertusbrood eten garandeert een spoedige genezing. Gedaan met blaffen en bijten!

Vandaag ook is het ‘jachthoorn blazen’ op vele plaatsen in vooral Wallonië.

Lee Harvey Oswald

Lee Harvey Oswald  (° 18 oktober 1938 + 24 november 1963) wordt nog steeds nagewezen als de vermoedelijke dader van de moord op president Kennedy van de VS op 22 nov 1963.

Of de toen 25-jarige Oswald daadwerkelijk schuldig was, is nog steeds een onderwerp van discussie, controverse en complottheorieën.

Tegen journalisten schreeuwde Oswald na zijn aanhouding: I didn’t shoot anyone en I’m just a patsy (“Ik heb niemand neergeschoten” en “Ik ben slechts een zondebok”).

Toen hij meteen daarna werd overgebracht naar de lokale gevangenis werd Oswald, voor de draaiende camera van de Amerikaanse televisie, neergeschoten door nachtclubeigenaar Jack Ruby. Miljoenen Amerikanen zagen de moord op Oswald live op het scherm.

Oswald werd dodelijk getroffen. De kogel doorboorde zijn lever, milt en aorta. In hetzelfde Parklandziekenhuis van Dallas, waar artsen twee dagen eerder hadden gepoogd om president Kennedy te redden, vochten dezelfde artsen nu voor het leven van Oswald. Even vruchteloos als ze dat deden voor de president.

De nadien opgerichte Commissie Warren wees Oswald als enige dader aan. Deze conclusie werd later van verschillende kanten aangevochten. De onschuld van Oswald werd zelfs ondersteund door tal van critici van het officiële onderzoek.

Na het lezen van Garrisons’ boek ‘Op het spoor van de moordenaars’ baseerde cineast Oliver Stone zijn geruchtmakende film JFK uit 1991 waarin de vermoedelijke moordenaar(s) van de president moeten gezocht worden in kringen van de CIA. Oswald zelf wordt daarin opgevoerd als geheim agent.

Documenten waaruit definitief zou blijken of Oswald inderdaad een geheim agent was, zijn echter tot het jaar 2029 officieel staatsgeheim. Nog een tijdje geduld dus …

1 2 3 … 8