gedeporteerd naar Auschwitz (1943)
Geen vrolijk onderwerp vandaag. We schrijven begin 1943 , mijn geboortejaar. Nog voor ik begin april geboren werd, was onderstaand “verhaal” al een tijdje “verleden tijd”.
* Een psychiatrische inrichting in het Nederlandse Apeldoorn werd in januari binnen de kortste keren “opgeruimd”. Het gebouw werd na afloop meteen in gebruik genomen door de Waffen-SS. De gebeurtenissen speelden zich af van 21 tot 24 januari. Midden in W.O. II.
* Lang dacht men dat de bezetter de patiënten in het Apeldoorn-ressort (foto) ongemoeid zou laten en niet zou deporteren naar het Nederlandse Westerbork, hét Nederlandse nazikamp bij uitstek.
* In januari 1943 trok de Ordedienst van Kamp Westerbork evenwel naar Apeldoorn om de patiënten op te halen. Een goederentrein met veertig wagons stond klaar voor het transport.
* Midden in de nacht van donderdag 21 op vrijdag 22 januari 1943 , vandaag 80 jaar geleden, werd de psychiatrische inrichting door de SS en de Ordnungspolizei omsingeld. Ook de Westerbork-commandant woonde de ontruiming bij.
* Geneesheer-directeur Jaques Lobstein smeekte de beruchte SS’er Ferdinand aus der Fünten, die de leiding over de ontruiming had, om enkele ernstig zieke patiënten die niet in staat waren om te reizen met rust te laten. Het mocht niet baten. Aus der Fünten was duidelijk: “Alle Patienten sind für uns transportfähig.”
* De paviljoenen werden omsingeld door de Ordnungspolizei , leden van de Ordedienst van Westerbork . Paviljoen na paviljoen werden de patiënten naar buiten gehaald.
* Patiënten die weigerden om zich aan te kleden, werden (het was vijf graden boven nul) in nachtgewaad in de vrachtauto’s gegooid, sommigen zelfs helemaal naakt. Wie zich verzette, werd brutaal naar buiten gesleurd. Een ander deel van de patiënten liet dit alles verwezen over zich heen gaan, nog andere jammerden of stieten kreten uit.
* Op het station van Apeldoorn werden de patiënten weer erg hardhandig naar de wagons overgebracht. Bij het sluiten van de deuren werden vingers van patiënten verpletterd.
* Nadat alle patiënten in de wagons zaten, werden de luchtkokers gesloten. Een lid van de Ordedienst van Westerbork verklaarde later dat hij “de afgesloten krankzinnigen in de wagons hoorde gillen en schreeuwen.”
* De trein reed rechtstreeks naar Auschwitz , zónder tussenstop in Westerbork. Zondag 24 januari 1943 kwam de trein in moordkamp Auschwitz aan.
* Enkele patiënten waren onderweg al overleden. Sommige levenden renden in paniek weg van het perron, en werden neergeschoten. De overgeblevenen werden door een Joodse werkploeg in vrachtwagens geladen.
** Loe de Jong , lid van die Joodse ploeg, getuigde later … “De vrachtauto’s voerden hen niet naar de gaskamers maar naar een van de grote langgerekte kuilen waarin de lijken van vergaste mensen verbrand werden. Hoog laaiden de vlammen op. De pas aangekomenen werden er dood of levend middenin gesmeten. Brokken hout en petroleum volgden. Niet één mens bleef gespaard.”
* De man in de telefooncentrale van ‘Het Apeldoornsche Bos’ kreeg na de deportatie van een lid van de Ordnungspolizei te horen dat hij familieleden die informeerden naar een patiënt het volgende moest antwoorden “Der ist im Himmel, er ist heute aufgeflogen.”
* Het terrein van de instelling werd na de deportatie als herstellingsoord in gebruik genomen door de Waffen-SS. Ook hier werd af en toe nog gemoord.
** Aus der Fünten heeft meegewerkt om tienduizenden en tienduizenden Nederlandse burgers van Joodse afkomst op te sporen, bijeen te drijven en weg te voeren naar het kamp Westerbork en van daaruit naar de vernietigingskampen in Auschwitz, Birkenau e.a.
** De Drie van Breda (eerder Vier, later Twee van Breda) waren de laatste Duitse oorlogsmisdadigers die in Nederland vastzaten. Het waren Willy Lages (vrijgelaten in 1966, overleden in 1971), Joseph Kotalla (overleden in 1979), Ferdinand aus der Fünten en Franz Fischer (beiden kort na de vrijlating overleden in 1989). (met dank aan Wikipedia)