NIET ALLE VIKINGEN WAREN SCANDINAVIëRS

De Vikingen waren ruwe, blonde bonken met blauwe ogen, die in hun superieure schepen vanuit Scandinavië de zee overstaken om dood en vernieling te zaaien op hun plundertochten doorheen Europa en zelfs verder.

* Dat is wat de geschiedenisboeken ons leren, maar het grootste DNA-onderzoek ooit op Vikingskeletten heeft een aantal verrassende resultaten opgeleverd. Veel Vikingen hadden bruin haar en niet alle Vikingen waren Scandinaviërs, zo blijkt. (foto’s Vikingfamilie en doorsnee Viking uit museum Tongeren)

* Het woord Viking is mogelijk afkomstig van de Scandinavische term ‘vikingr’ wat zoveel betekent als ‘rover’, ‘piraat’. De Vikingen waren dan ook het deel van de Noormannen dat er met snelle boten op uittrok om te plunderen. 

* Het ‘Tijdperk van de Vikingen’, valt tussen 800 n.C., enkele jaren na hun eerste gedocumenteerde raid op het klooster van Lindisfarne Engeland, en de jaren 1050 n.C., enkele jaren voor de Normandische verovering van Engeland in 1066 n.C.

* De Vikingen veranderden de politieke, culturele en demografisch-genetische kaart van Europa, wat vandaag nog steeds zichtbaar is in plaatsnamen, familienamen en moderne genetische gegevens.

** De Deense koning Kanoet de Grote werd koning van Engeland.

** Leif Eriksson was waarschijnlijk de eerste Europeaan die Noord-Amerika bereikte – 500 jaar voor Cristoffel Columbus –

** Van de Noorse koning Olav Tryggvason wordt aangenomen dat hij het christendom naar Noorwegen heeft gebracht.

* Veel expedities van de Vikingen waren raids op kloosters en steden langs de kusten en rivieren van Europa, maar vaak was het meer pragmatische doel van de expedities het verhandelen van goederen als pelsen, slagtanden van walrussen en vet van zeehonden. 

* In het ‘Tijdperk van de Vikingen’ bestond er nog geen woord voor Scandinavië. Dat kwam pas later. Maar toch verdeelden ze hun doelwitten al: de studie bevestigt dat de Vikingen van wat nu Noorwegen is, naar Ierland, Schotland, IJsland en Groenland trokken.

* De Vikingen van wat nu Denemarken is, voeren naar Engeland en de Vikingen uit het huidige Zweden trokken op plundertocht naar de Baltische landen en het huidige Rusland, dat zijn naam aan hen te danken heeft.

* Uit het nieuwe DNA-onderzoek blijkt ook een genetische invloed van de Noorse, Deense en Zweedse Vikingen in de gebieden waar ze naartoe getrokken zijn.

* Een internationaal team met wetenschappers uit 14 landen bracht onlangs met de nieuwste technieken het volledige genoom – het geheel aan genetische informatie – in kaart van 442 skeletten uit Vikinggraven. 

** Twee grote conclusies. Enerzijds dat de Vikingen al voor het ‘Tijdperk van de Vikingen’ genetische invloeden ondergaan hebben vanuit Zuid-Europa en Azië, en anderzijds dat de verschillende populaties in Scandinavië zelf meer geïsoleerd waren dan gedacht werd.

* Veel Vikingen hebben hoge niveaus van niet-Scandinavische afstamming, zowel binnen als buiten Scandinavië, wat wijst op een voortdurende overdracht van genen doorheen Europa.

* Grondig onderzoek haalt zelfs het moderne beeld onderuit van de Viking met blond haar, aangezien veel Vikingen bruin haar hadden en beïnvloed waren door de genetische instroom van buiten Scandinavië.

Niet-Scandinavische Vikings

Twee andere conclusies uit het onderzoek zijn dat de expedities in het begin van het ‘Tijdperk van de Vikingen’ een lokale aangelegenheid waren, waaraan mensen die familie van elkaar waren, deelnamen, en dat de identiteit van Viking niet beperkt was tot mensen van Scandinavische afkomst. 

* De eerste conclusie blijkt uit een scheepsgraf in Estland. Daar waren vier broers begraven die op dezelfde dag gestorven waren. De andere mensen in de boot leken genetisch erg op de broers en op elkaar. Dat suggereert dat ze waarschijnlijk allemaal afkomstig waren van een kleine stad of een klein dorp ergens in Zweden. 

* Uit de tweede conclusie blijkt dat in beroemde Vikinggraven op onder meer de Schotse Orkney-eilanden, in werkelijkheid plaatselijke inwoners waren die mogelijk een Viking-identiteit hadden aangenomen en begraven werden als Viking.

** Belangrijk is dat de testresultaten aantonen dat de ‘Viking-identiteit’ niet beperkt was tot mensen met een Scandinavische genetische afkomst.

* De genomen van de Vikings laten de vorsers toe te ontwarren hoe de evolutie speelde voor, tijdens en na de bewegingen van de Vikings doorheen Europa. Die hadden nl. een invloed op genen die verbonden zijn met belangrijke eigenschappen als immuniteit, pigmentatie en stofwisseling.

* De wetenschappers kunnen nu ook de fysieke verschijning van de oude Vikingsen afleiden en die vergelijken met moderne Scandinaviërs. Geschat wordt dat zes procent van de bevolking van het Verenigd Koninkrijk Viking-DNA in zijn genen heeft, terwijl dat in Zweden tien procent is.

• Dit artikel is gebaseerd op een persmededeling van het St John’s College van de University of Cambridge. * Vrij naar Luc De Roy in dS-
• Het runenschrift (kortweg runen) is het oudst bekende schrift gebruikt door de Germaans volkeren van Noord-Europa, Groot-Brittannië, Scandinavië en IJsland vanaf de 2e of de 3e eeuw tot en met de 19e eeuw. ( foto runensteen in bijlage) Vikings waren niet  alleen rovers, ze waren ook ijverige ontwerpers van allerlei sierontwerpen ( foto) –  (allemaal eigen foto’s in Tongeren)